Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Ένα σημαντικό ζήτημα που ανοίγει νέες προοπτικές για το φαρμακείο και στο οποίο αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ημερίδας που πραγματοποίησε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος με θέμα «Φαρμακευτική πολιτική: Μετατρέπουμε τις προκλήσεις σε πολιτικές» ο Καθηγητής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αχιλλέας Γραβάνης (δες εδώ), αναδεικνύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το Κέντρο Εκπαίδευσης & Υπηρεσιών Υγείας Συνεταιρισμένων Φαρμακοποιών ΑΡΕΤΑΙΟΣ και η εκπαιδευτική μονάδα της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (Ο.Σ.Φ.Ε.).
Πως; Με την μετάφραση και στην ελληνική γλώσσα της έρευνας της Διεθνούς Φαρμακευτικής Ομοσπονδίας (F.I.P.) με τίτλο «Εξωεργαστηριακές δοκιμές (pointof-care) στο φαρμακείο: Μια παγκόσμια έκθεση πληροφοριών» που εκδόθηκε τον Νοέμβριο 2023.
Ο κ. Γραβάνης είχε πει κατά τη διάρκεια της ημερίδας του ΠΦΣ ότι πλέον βρισκόμαστε στην εποχή του point of care κα των theragnostics, υποστηρίζοντας ότι ο φαρμακοποιός σε αυτήν την εποχή έχει μία άλλη αποστολή.
Η έκθεση την οποία μετέφρασε το Κέντρο «Αρεταίος» αποσκοπεί ακριβώς σε αυτό. Στην παροχή μιας ολοκληρωμένης επισκόπησης του ρόλου των φαρμακοποιών στον τομέα των εξωεργαστηριακών δοκιμών. Παρέχει πληροφορίες για τις υπηρεσίες παροχής εξωεργαστηριακών δοκιμών από φαρμακεία της κοινότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, προσδιορίζει τις προκλήσεις στην παροχή αυτών των υπηρεσιών και ενθαρρύνει την ενσωμάτωση αυτών από τα φαρμακεία, σε προγράμματα υγειονομικής περίθαλψης, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση των αποτελεσμάτων υγείας των ασθενών και την ισχυροποίηση των συστημάτων υγείας.
Η έκθεση αυτή έρχεται υποστηρικτικά στη δήλωση πολιτικής της F.I.P. σχετικά με το ρόλο των φαρμακοποιών στις εξωεργαστηριακές δοκιμές, που δημοσιεύθηκε το 2022, με την οποία η F.I.P. δηλώνει τη στήριξή της στις κυβερνήσεις και τους φορείς χάραξης πολιτικών, τους οργανισμούς-μέλη της FIP, τις σχολές Φαρμακευτικής και τους φαρμακοποιούς που επιθυμούν να προωθήσουν την παροχή υπηρεσιών ελέγχου και εξωεργαστηριακών δοκιμών στα φαρμακεία της κοινότητας.
Μέσω του ΑΡΕΤΑΙΟΣ, η Ο.Σ.Φ.Ε. έχει υιοθετήσει την ανωτέρω δήλωση πολιτικής της F.I.P., με θέσεις για την παροχή υπηρεσιών υγείας με χρήση εξωεργαστηριακών δοκιμών από τους φαρμακοποιούς της κοινότητας, και ως μέλος της F.I.P. αναλαμβάνει τις σχετικές υποχρεώσεις που προκύπτουν.
Κεντρική θέση της ΟΣΦΕ είναι ότι με την παροχή υπηρεσιών υγείας με χρήση εξωεργαστηριακών εξετάσεων (Point Of Care testing) από τον κοινοτικό φαρμακοποιό προκύπτουν καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία των ασθενών και οικονομικό όφελος για το σύστημα υγείας.
Στο κείμενο των θέσεων της ΟΣΦΕ για την παροχή υπηρεσιών υγείας με χρήση εξωεργαστηριακών εξετάσεων (Point Of Care testing) από τον κοινοτικό φαρμακοποιό αναφέρονται μεταξύ των άλλων, τα εξής:
«Οι ταχύτατα αναδυόμενες τεχνολογίες στις εξετάσεις POC επιτρέπουν τη χρήση έξυπνων, φορητών, αποτελεσματικών, αξιόπιστων και εύχρηστων συσκευών. Οι συσκευές POC είναι κατάλληλες για την πραγματοποίηση εξετάσεων στα σημεία πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, επιτρέποντας στους ασθενείς πιο ευέλικτη πρόσβαση στη φροντίδα υγείας και προσφέροντας στους επαγγελματίες υγείας ένα ακόμη εργαλείο για να έχουν πληρέστερη κλινική εικόνα προ της λήψης κλινικών αποφάσεων.
Την ίδια στιγμή, οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί αναδεικνύονται στους πλέον προσιτούς επαγγελματίες υγείας για τους ασθενείς (προσφέροντας εξειδικευμένη γνώση και δεξιότητες μέσω υπηρεσιών προαγωγής υγείας, πρόληψης & έγκαιρης ανίχνευσης νόσων, αντιμετώπισης νόσων) ενώ τα κοινοτικά φαρμακεία αποτελούν τα πιο εύκολα προσβάσιμα σημεία παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για τους ασθενείς (προσφέροντας εξειδικευμένο προσωπικό, υποδομή, εξοπλισμό). Τα ανωτέρω λοιπόν τοποθετούν τους κοινοτικούς φαρμακοποιούς και τα κοινοτικά φαρμακεία σε ιδανική θέση για την παροχή εξετάσεων POC αλλά και για την παροχή φροντίδας βάσει των αποτελεσμάτων των εξετάσεων αυτών.
Πράγματι κατά την τελευταία δεκαετία η εξέλιξη των κοινοτικών φαρμακείων σε εύκολα προσβάσιμα σημεία παροχής φροντίδας στα οποία παρέχονται εξετάσεις POC από τους κοινοτικούς φαρμακοποιούς είναι εκθετικά επιταχυνόμενη.
Παραδείγματα τέτοιων εξετάσεων είναι:
? Εξέταση HbA1c και γλυκόζης αίματος (για τον προσυμπτωματικό έλεγχο, την έγκαιρη διάγνωση, την παρακολούθηση του σακχαρώδους διαβήτη αλλά και της αποτελεσματικότητας και ασφάλειας της φαρμακοθεραπείας κατά τη διάθεση των φαρμάκων και όχι μόνο).
? Εξέταση χοληστερόλης (για τον προσυμπτωματικό έλεγχο, την έγκαιρη διάγνωση, την παρακολούθηση της υπερχολησταιριναιμίας αλλά και της αποτελεσματικότητας και ασφάλειας της φαρμακοθεραπείας κατά τη διάθεση των φαρμάκων και όχι μόνο).
? Εξέταση αλβουμίνης ούρων / κρεατινίνης για τον έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας ¨
? Εξέταση INR για τη ρύθμιση της αντιπηκτικής αγωγής
? Εξετάσεις CRP που έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν την περιττή συνταγογράφηση αντιβιοτικών σε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.
? Εξετάσεις ανίχνευσης κοινών λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος
? Εξετάσεις ανίχνευσης κοινών λοιμώξεων του αναπνευστικού (στρεπτόκοκκου, γρίπης, COVID19 κ.α – με τη σειρά τους έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν την περιττή συνταγογράφηση αντιβιοτικών σε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού).
? Εξετάσεις ανίχνευσης κοινών σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων (χλαμύδια, γονόρροια, ηπατίτιδα Α, Β και C, HIV, έρπης των γεννητικών οργάνων, σύφιλη, τριχομονάδες και κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων).
? Εξετάσεις ανίχνευσης επιπέδων φαρμάκων (διγοξίνης, λιθίου, θεφυλλίνης κ.α.) που πρέπει να διατηρούν τη συγκέντρωση τους εντός στενού θεραπευτικού εύρους
Η ΟΣΦΕ αναφέρει ως ένα από τα καλύτερα παραδείγματα χρήσης των εξετάσεων POC στα κοινοτικά φαρμακεία, τον έλεγχο υγείας του NHS στο Ηνωμένο Βασίλειο (NHS Health Check), ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα πρόληψης για τη δημόσια υγεία στον κόσμο, στο πλαίσιο του οποίου διενεργείται έλεγχος των παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, εγκεφαλικό επεισόδιο, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, νεφρική νόσο και άνοια, σημειώνοντας ότι μελέτες που διεξήχθησαν σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, κατέδειξαν την κλινική και οικονομική σκοπιμότητα της αξιοποίησης των κοινοτικών φαρμακοποιών και φαρμακείων με τη χρήση μιας σειράς διαφορετικών εξετάσεων POC, καταλήγει.
«Με τις τεχνολογίες POC να εξελίσσονται ραγδαία και να γίνονται πιο εύχρηστες και προσβάσιμες με μεγαλύτερη συνδεσιμότητα και βελτιωμένη απόδοση, περισσότερες εξετάσεις POC μπορούν να εκτελούνται με ασφάλεια και ακρίβεια στα κοινοτικά φαρμακεία υπό την καθοδήγηση των κοινοτικών φαρμακοποιών, οδηγώντας σε μια νέα εποχή τη φροντίδα του ασθενή αλλά και το ίδιο το επάγγελμα του κοινοτικού φαρμακοποιού».
Δείτε εδώ την ανακοίνωση του ΑΡΕΤΑΙΟΥ
