Σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Μελέτης του Πόνου (IASP), ως πόνος ορίζεται η δυσάρεστη σωματική και συναισθηματική εμπειρία που συνδέεται με πραγματική ή πιθανή βλάβη των ιστών του σώματος.
Παρότι η ηλικία δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ύπαρξη χρόνιου πόνου, όσο μεγαλώνει ένας άνθρωπος γίνεται όλο και πιο πιθανό να αντιμετωπίσει παθήσεις που μπορεί να επιφέρουν χρόνιο πόνο.
Γράφει ο Γεώργιος Τσαγκάρης, Ειδικός Παθολόγος.
Περισσότερο από το 50% των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας υποφέρουν από χρόνιο πόνο, δηλαδή από πόνο που επιμένει μετά από έναν τραυματισμό ή μια ασθένεια. Και εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, -και στην χώρα μας-, υποφέρουν από οξύ πόνο, δηλαδή από πόνο που έχει μικρή διάρκεια.
Καθώς ο πληθυσμός των ανεπτυγμένων χωρών γερνά, παρατηρείται αύξηση του επιπολασμού των καταστάσεων που σχετίζονται με επίμονο πόνο σε όλους τους τομείς περίθαλψης.
Μελέτες που βασίζονται σε έρευνες στην Ευρώπη δείχνουν ότι η επίπτωση του χρόνιου πόνου αυξάνεται με την ηλικία, με εκτιμώμενο επιπολασμό να κυμαίνεται από 38% έως 60% σε άτομα άνω των 65 ετών.
Συχνότεροι τύποι πόνου
Ορισμένοι τύποι πόνου είναι πιο συνηθισμένοι σε ορισμένες περιόδους της ζωής σας. Το να το γνωρίζετε αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να είστε έτοιμοι να τον αντιμετωπίσετε και μερικές φορές ακόμη και να αποφύγετε τον ερεθισμό ή τον τραυματισμό εξαρχής.
Σε γενικές γραμμές η αντιμετώπιση του πόνου γίνεται με αναλγητικά και παυσίπονα που μπορεί κανείς να τα βρει στο φαρμακείο χωρίς ιατρική συνταγή, όπως είναι η ιβουπροφαίνη, η παρακεταμόλη, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ κ.λ.π.
H Ιβουπροφαίνη βοηθά στην ανακούφιση του πόνου εμποδίζοντας χημικές ουσίες που ονομάζονται προσταγλανδίνες, οι οποίες εμπλέκονται σε φλεγμονή και σηματοδότηση πόνου σε όλο το σώμα. Αντιθέτως, η παρακεταμόλη δρα κυρίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα (στον εγκέφαλο).
Ακολουθούν 5 τύποι πόνου που πρέπει να γνωρίζετε καθώς και συμβουλές για να τους αντιμετωπίσετε.
-Πονοκέφαλος
Οι τακτικοί πονοκέφαλοι και οι ημικρανίες είναι ο δεύτερος πιο κοινός τύπος χρόνιου πόνου. Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι τι ακριβώς τους προκαλεί, αλλά μπορεί να προκληθούν από γεγονότα όπως η κακή στάση του σώματος, η μυϊκή ένταση, η αφυδάτωση, η έμμηνος ρύση, το άγχος, οι καιρικές αλλαγές και ορισμένες τροφές, όπως η σοκολάτα. Πιθανή χρονική περίοδος να συμβεί είναι στις ηλικίες μεταξύ 20 και 60 ετών.
Πώς να ανακουφίσετε τον πόνο
-Εάν ο πονοκέφαλος σας εντοπίζεται μόνο στο μέτωπο και στην περιοχή των κροτάφων μπορεί να είναι πονοκέφαλος τάσης, δηλαδή ο απλός πονοκέφαλος. Παυσίπονα όπως η ιβουπροφαίνη μπορεί να προσφέρουν ανακούφιση άμεσα από τον πόνο. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει συνδυασμό ιβουπροφαίνης με κάποιο συνταγογραφούμενο φάρμακο εάν πάσχετε από ημικρανίες.
-Πόνος στη μέση
Είναι ο πιο κοινός τύπος χρόνιου πόνου.Εάν είστε κάτω των 50 ετών και δεν είχατε τραυματισμό στην πλάτη, ο πόνος στην πλάτη σας είναι πιθανότατα το αποτέλεσμα του ότι κάνετε μεγάλες διατάσεις. Αυτό ασκεί υπερβολική πίεση στους δίσκους στην πλάτη σας. Οι ηλικιωμένοι, από την άλλη πλευρά, είναι πιο πιθανό να έχουν πόνο στην πλάτη από καταστάσεις όπως η αρθρίτιδα.
Πιθανή χρονική περίοδος να συμβεί είναι οι ηλικίες 30 και 40 ετών, αλλά μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Πώς να ανακουφίσετε τον πόνο
-Με προπόνηση ενδυνάμωσης και ασκήσεις για την καρδιά, που αυξάνουν τη ροή του αίματος και σας βοηθούν να χτίσετε τους μυς, οι οποίοι υποστηρίζουν τη σπονδυλική σας στήλη. Αυτό μειώνει την πίεση. Ξεκινήστε αργά και δείτε έναν επαγγελματία αν δεν είστε σίγουροι τι είδους ασκήσεις να κάνετε.
-Η φυσικοθεραπεία είναι μια άλλη επιλογή. Ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί να σας δείξει ασκήσεις που μπορεί να σας βοηθήσουν να κινηθείτε καλύτερα και να ανακουφίσετε τον πόνο.
-Τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη, μπορεί επίσης να βοηθήσουν καθώς προσφέρουν ανακούφιση του πόνου ενώ συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής.
-Μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ότι η χρήση θερμαντικού μαξιλαριού ανακουφίζει επίσης τον πόνο.
-Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας εάν έχετε έντονο πόνο στην πλάτη ή εάν πονάτε για περισσότερο από μια εβδομάδα.
-Οστεοαρθρίτιδα
Αυτή η κοινή πάθηση συμβαίνει όταν ο προστατευτικός χόνδρος μεταξύ της άρθρωσης και του οστού σας σπάσει, προκαλώντας πόνο σε αυτές τις αρθρώσεις, όπως τα χέρια, τα γόνατα και τα ισχία, ενώ συνοδεύεται και από φλεγμονή. Η οστεοαρθρίτιδα είναι συχνά το αποτέλεσμα αλλαγών που σχετίζονται με την ηλικία ή τραυματισμό ή φθορά από ένα άθλημα ή άλλη δραστηριότητα.
Πιθανή χρονική περίοδος να συμβεί είναι οι ηλικίες 45-70 ετών. Το33% των ενηλίκων άνω των 60 ετών έχουν οστεοαρθρίτιδα.
Πώς να ανακουφίσετε τον πόνο
-Θα πρέπει να παραμείνετε σωματικά δραστήριοι. Διατηρεί την κυκλοφορία του αίματος, κάτι που μπορεί να κρατήσει τις αρθρώσεις σας υγιείς και να μειώσει τον πόνο. Επίσης, ενισχύει τους μύες γύρω από την άρθρωση, αφαιρώντας την πίεση από την άρθρωση και τα οστά. Εάν είστε αρχάριοι στην άσκηση ή έχετε σοβαρή αρθρίτιδα, μιλήστε πρώτα με το γιατρό σας.
-Μερικοί άνθρωποι ανακουφίζονται εφαρμόζοντας θερμότητα, όταν οι αρθρώσεις τους είναι δύσκαμπτες, και παγοκύστη, όταν οι αρθρώσεις είναι πρησμένες.
-Τα φάρμακα που παίρνετε δια στόματος ή οι διάφορες κρέμες μπορεί επίσης να βοηθήσουν. Μιλήστε με τον γιατρό σας. Μπορεί να προτείνει παυσίπονα χωρίς ιατρική συνταγή που βοηθούν στην ανακούφιση του πόνου και δρουν ενάντια στη φλεγμονή.
-Πόνος αρθρώσεων
Ο πόνος που είναι αισθητός σαν να είναι μέσα ή γύρω από τις αρθρώσεις – που δεν είναι το αποτέλεσμα της Οστεοαρθρίτιδας– είναι συνήθως το αποτέλεσμα τενοντίτιδας. Πρόκειται για μια φλεγμονή του τένοντα, που είναι μια ζώνη ιστού που συνδέει τους μύες σας με τα οστά σας.
Με την αρθρίτιδα, είναι συνήθως δύσκολο ή επώδυνο να κινείσαι. Με την τενοντίτιδα, όσο περισσότερο κινείσαι, τόσο περισσότερο πόνο έχεις. Συχνά προκαλείται από δραστηριότητες που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως η ενασχόληση με την κηπουρική και το φτυάρισμα.
Πιθανή χρονική περίοδος να συμβεί είναι συνήθως στις ηλικίες άνω των 40 ετών. Καθώς μεγαλώνετε, οι τένοντες σας γίνονται λιγότερο ελαστικοί και είναι πιο επιρρεπείς σε τραυματισμούς.
Πώς να ανακουφίσετε τον πόνο
-Χρησιμοποιήστε την μέθοδο R.I.C.E., που σημαίνει ξεκούραση, πάγος, συμπίεση και ανύψωση. Κάντε ένα διάλειμμα από δραστηριότητες που επιδεινώνουν την άρθρωση σας.
Βάλτε μια παγοκύστη στην περιοχή που πονάει. Τυλίξτε το σε έναν επίδεσμο και στηρίξτε την περιοχή. Για παράδειγμα, βάλτε το πόδι σας σε ένα ή δύο μαξιλάρια αν πονάει το γόνατό σας. Πάρτε ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο για να ανακουφίσετε τη φλεγμονή. Μιλήστε με το γιατρό σας εάν δεν βελτιωθείτε μετά από μια εβδομάδα.
-Πυελικός Πόνος
Μία στις επτά γυναίκες μεταξύ 18 και 50 ετών παθαίνει χρόνιο πυελικό πόνο. Μπορεί να αισθάνεται οξύ ή αμβλύ πόνο. Είναι ένας πόνος που δεν προκαλείται από την περίοδό σας αλλά μπορεί να είναι αποτέλεσμα άλλης πάθησης, όπως η ενδομητρίωση ή το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Πιθανή χρονική περίοδος να συμβεί είναι στις ηλικίες 18 έως 50 ετών.
Πώς να ανακουφίσετε τον πόνο
–Τα παυσίπονα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή μπορούν να βοηθήσουν.
-Καλέστε το γιατρό σας εάν έχετε πόνο κάτω από τη ζώνη που διαρκεί περισσότερο από μερικές ημέρες. Μην περιμένετε μέχρι να γίνει αφόρητος!
-Η θεραπεία που χρειάζεστε εξαρτάται από την αιτία του πυελικού σας πόνου. Μπορεί να περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία και μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα ή μυοχαλαρωτικό φάρμακο.
Παρά τον υψηλό επιπολασμό των επώδυνων καταστάσεων σε όλες τις ηλικίες και ιδίως στις μεγαλύτερες, δεν έχουν αναπτυχθεί ειδικές οδηγίες για τη διαχείριση του πόνου ενώ έχουν προταθεί μόνο γενικές συμβουλές. Γι’ αυτό είναι πάντα σημαντική η κλινική αξιολόγηση του πάσχοντος καθώς και η άμεση ανακούφισή του όταν ο πόνος τον ταλαιπωρεί.
