Μια μεγάλη επιστημονική ανατροπή έρχεται να φωτίσει μια μέχρι πρότινος άγνωστη όψη του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Διεθνής μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The Lancet Diabetes & Endocrinology αποκαλύπτει ότι σε πολλές περιπτώσεις στην Υποσαχάρια Αφρική, η νόσος δεν ακολουθεί το κλασικό πρότυπο της αυτοάνοσης καταστροφής των βήτα κυττάρων του παγκρέατος.
Ρούλα Σκουρογιάννη
Τα ευρήματα αυτά προκαλούν έντονο προβληματισμό στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και οδηγούν σε μια πιο πολυσύνθετη προσέγγιση του διαβήτη τύπου 1, αναδεικνύοντας την ανάγκη για εξατομικευμένες διαγνωστικές και θεραπευτικές προσεγγίσεις.
Μιλώντας στο DailyPharmaNews, ο Παθολόγος με εξειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη, Ευάγγελος Φουστέρης εξηγεί με σαφήνεια τις βασικές διαφορές ανάμεσα στον κλασικό διαβήτη τύπου 1 και στη νέα αυτή «ανεξερεύνητη» εκδοχή της νόσου.
Τι γνωρίζαμε μέχρι σήμερα για τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1
«Στον κλασικό διαβήτη τύπου 1, τα βήτα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη σταματούν να λειτουργούν λόγω αυτοάνοσης διαδικασίας, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει τα λεγόμενα αυτό-αντισώματα, που επιτίθενται κατά λάθος στο πάγκρεας. Στον δυτικό κόσμο, καθώς και στην Ελλάδα, πολλά άτομα εμφανίζουν καθ’ υπεροχή αυτήν τη μορφή ινσουλινοεξαρτόμενου Σακχαρώδη Διαβήτη. Ακόμα και αν οι ασθενείς έχουν μη ανιχνεύσιμα αυτό-αντισώματα, ο γονότυπος τους συχνά εμπεριέχει τους γονότυπους “προδιάθεσης” για διαβήτη τύπου 1», αναφέρει ο κ. Φουστέρης.
Τι αποκάλυψε η νέα μελέτη από την Υποσαχάρια Αφρική
Η πολυκεντρική μελέτη των JC Katte και συνεργατών περιέλαβε 894 ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 από το Καμερούν, την Ουγκάντα και τη Νότια Αφρική. Το εύρημα που προκάλεσε αίσθηση ήταν ότι το 65% των ασθενών δεν είχε τα συνήθη αυτοαντισώματα, που αποτελούν σήμα κατατεθέν του κλασικού διαβήτη τύπου 1. Επιπλέον, παρατήρησαν ότι δεν είχαν τους συγκεκριμένους γονότυπους που σχετίζονται με την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 1 ή άλλα χαρακτηριστικά που συνάδουν με ήδη γνωστούς τύπους διαβήτη, όπως ο διαβήτης τύπου 2 και ο διαβήτης που σχετίζεται με τον υποσιτισμό.
Όπως επισημαίνει ο κ. Φουστέρης, τα νέα αυτά δεδομένα ενισχύουν την άποψη ότι «πολλά άτομα σε αυτήν την περιοχή έχουν μια εντελώς διαφορετική μορφή διαβήτη τύπου 1 που δεν είναι αυτοάνοσης προέλευσης».
Μια παγκόσμια πρόκληση για τη διαγνωστική ιατρική
Ακόμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, συγκριτική μελέτη έδειξε ότι το 15% των Αφροαμερικανών με διαβήτη τύπου 1 παρουσίαζε παρόμοια χαρακτηριστικά με τους ασθενείς στην Υποσαχάρια Αφρική: αρνητικά αυτοαντισώματα και χαμηλή βαθμολογία γενετικού κινδύνου. Η παρατήρηση αυτή επιβεβαιώνει ότι η ετερογένεια της νόσου δεν περιορίζεται γεωγραφικά, αλλά ενδέχεται να επηρεάζεται από εθνογενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Η ανάγκη για νέα επιστημονικά εργαλεία και πολιτικές υγείας
Ο καθηγητής Moffat Nyirenda του London School of Hygiene & Tropical Medicine, σε δήλωσή του, σημειώνει ότι «τα δεδομένα αυτά δίνουν μια νέα προσέγγιση σχετικά με την αιτιοπαθογένεια του διαβήτη τύπου 1 και δείχνουν ότι η νόσος μπορεί να εκδηλώνεται διαφορετικά σε παιδιά και εφήβους της Αφρικής». Καλεί μάλιστα τη διεθνή κοινότητα να εμβαθύνει την έρευνα στους βιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που σχετίζονται με αυτές τις μορφές διαβήτη και να διασφαλίσει ότι οι διαγνωστικές και θεραπευτικές παρεμβάσεις είναι πολιτισμικά και επιδημιολογικά κατάλληλες.
Ένα νέο κεφάλαιο στην κατανόηση του διαβήτη
Η νέα αυτή μελέτη έρχεται να υπενθυμίσει πως ο σακχαρώδης διαβήτης, ακόμη και στις πιο “γνωστές” του μορφές, παραμένει μια πολύπλοκη, πολυπαραγοντική νόσος, με εκφάνσεις που συχνά δεν χωρούν στα κλασικά διαγνωστικά πρότυπα. Η ανακάλυψη μιας μη αυτοάνοσης μορφής διαβήτη τύπου 1 μάς καλεί να ξανασκεφτούμε την παγκόσμια στρατηγική πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας. Και κυρίως, να υιοθετήσουμε μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη τις πολιτισμικές, γενετικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες κάθε πληθυσμού.
