Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Διακεκριμενος ογκολόγος, ουμανιστής και υπέρμαχος της ιατρικής ηθικής, ο Γάλλος ογκολόγος Νταβίντ Καγιάτ (David Khayat), εδώ και τρεις δεκαετίες βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά του καρκίνου, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με καρκίνο, την αναβάθμιση των συνθηκών νοσηλείας και την ανακάλυψη νέων, αποτελεσματικών θεραπειών.
Ο Δρ. Καγιάτ από το 1990 κατέχει τη θέση του Διευθυντή του Τμήματος Παθολογικής Ογκολογίας του Νοσοκομείου Pitié- Salpêtrière στο Παρίσι, είναι καθηγητής ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie και έχει διατελέσει πρόεδρος του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου της Γαλλίας αλλά και πρωτεργάτης της Χάρτας των Παρισίων κατά του καρκίνου.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο DailyPharmaNews, ο Δρ. Καγιάτ αποκαλύπτει πότε ο καρκίνος θα αποτελεί μια πλήρως ιάσιμη νόσο, ποια καθημερινή συνήθεια συμβάλλει καθοριστικά στην καρκινογένεση και ποια είναι τα ισχυρά όπλα που μπορούν να κρατήσουν μακριά τον καρκίνο.
• Κύριε καθηγητά, παρά την τεράστια πρόοδο της επιστήμης και τα νέα αποτελεσματικά φάρμακα που διαθέτουμε, γιατί ο καρκίνος εξακολουθεί να σκοτώνει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως;
«Δυστυχώς, ο καρκίνος παραμένει θανατηφόρος για δύο βασικούς λόγους: τη γήρανση του πληθυσμού και τις συνήθειες της ζωής μας, οι οποίες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Ωστόσο είναι σημαντικό να τονιστεί ότι, αν και ο καρκίνος συνεχίζει να εμφανίζεται σε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, η θνησιμότητά του μειώνεται χάρη στον προσυμπτωματικό έλεγχο, στη διάγνωση σε πρώιμο στάδιο και στις ολοένα και πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Για παράδειγμα, το 2000, στη Γαλλία υπήρχαν 280.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου και 150.000 θάνατοι. Το 2023, οι νέες περιπτώσεις καρκίνου ήταν 420.000 αλλά οι θάνατοι έμειναν περίπου οι ίδιοι. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προόδου στην αντιμετώπιση του καρκίνου».
•Μετά τη διάγνωση του καρκίνου, εκτός από τις αναγκαίες θεραπείες, τι άλλο συμβουλεύετε τους ασθενείς σας;
«Αυτό που πάντα λέω στους ασθενείς μου είναι πως πρέπει να επιστρέψουν όσο το δυνατό πιο σύντομα στη φυσιολογική τους ζωή και να έχουν χαρά και ηρεμία στις προσωπικές τους στιγμές. Ασφαλώς, θα πρέπει να κόψουν οριστικά το κάπνισμα, να ασκούνται τακτικά, να προσέχουν το βάρος τους και κυρίως, να κοιτάζουν το μέλλον με αισιοδοξία. Αυτά τα μικρά πράγματα στην ζωή μας συχνά κάνουν τη διαφορά».
Ο ρόλος της διατροφής και του στρες στη καρκινογένεση
• Πόσο επηρεάζει η διατροφή την ανάπτυξη καρκίνου; Υπάρχουν τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγουμε ή, αντίθετα, «θαυματουργές» τροφές που μας προστατεύουν από τον καρκίνο;
«Η διατροφή, από μόνη της, δεν έχει τη δύναμη να δημιουργήσει ή να θεραπεύσει τον καρκίνο. Είναι απλά ένας από τους πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία.
Αν εξετάσουμε προσεχτικά τα αίτια του καρκίνου τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ελλάδα, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι το 30% οφείλεται στο κάπνισμα, ένα 30% οφείλεται στις ορμόνες μας, ένα 5% οφείλεται σε λοιμώδεις παράγοντες, ένα 10% σε φυσικούς παράγοντες, το 5% οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες και μένει μόνο ένα 20% που σχετίζεται με τη διατροφή μας.
Από την άλλη, θα πρέπει να πούμε ότι δεν υπάρχουν ούτε θαυματουργές τροφές που προστατεύουν απόλυτα από τον καρκίνο αλλά ούτε και απαγορευμένες τροφές που αν τις φάμε θα πάθουμε σίγουρα καρκίνο. Όπως έλεγε ο Παράκελσος, «η δόση κάνει το δηλητήριο».
Υπάρχουν βέβαια τρόφιμα με αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία, όπως το ρόδι, το μπρόκολο, τα μπαχαρικά και το τσάι, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει με βεβαιότητα ότι, εάν τύχει κάποιες φορές να φάμε ψητό κρέας στη σχάρα θα πάθουμε σίγουρα καρκίνο ή αντίθετα, εάν πίνουμε κάθε πρωί χυμό ροδιού θα αποφύγουμε να νοσήσουμε με καρκίνο».
• Ποιος είναι ο ρόλος του στρες στην ανάπτυξη του καρκίνου; Αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα κινδύνου;
«Αν και σε πολύ μικρό βαθμό μπορεί να συμβάλλει, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ισχυρή επιστημονική απόδειξη για κάτι τέτοιο. Για να υπάρξει, θα έπρεπε να γίνουν μελέτες όπου θα υποβάλαμε ανθρώπους σε σοβαρό και παρατεταμένο στρες, κάτι που όπως καταλαβαίνετε δεν είναι ούτε εφικτό ούτε ηθικό.
Ορισμένες παρατηρητικές μελέτες έχουν δείξει ότι μόνο το ακραίο ή το παρατεταμένο στρες – όπως για παράδειγμα σε περίπτωση ενός πολέμου ή μετά την απώλεια συντρόφου – μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο. Δεν έχει διαπιστωθεί όμως μέχρι στιγμή ότι το στρες που βιώνουμε οι περισσότεροι στη δουλειά και τη καθημερινότητά μας ότι ευθύνεται για την ανάπτυξη καρκίνου».
«Απολαύστε τα πάντα στη ζωή αλλά με μέτρο»
•Στο βιβλίο σας «Σταματήστε να στερείστε» («Arrêtez de vous priver», 2021) προτείνετε να «απολαύσουμε τις χαρές της ζωής, από τις τηγανητές πατάτες μέχρι το σεξ και το κρασί», στοχοποιώντας την ενοχή, τον φόβο και τη στέρηση ως τους μεγάλους εχθρούς της υγείας μας. Γιατί πολλοί συνάδελφοί σας αντέδρασαν απέναντι σε αυτές τις απόψεις που εκφράσατε;
«Γιατί πολλοί διάβασαν μόνο τον τίτλο και όχι το περιεχόμενο του βιβλίου! Δεν υποστήριξα ποτέ «κάντε καταχρήσεις». Αντίθετα, αυτό που υποστηρίζω μέχρι και σήμερα είναι ότι μπορούμε να απολαμβάνουμε τα πάντα στην ζωή μας αλλά με μέτρο. Είναι δυνατόν να πάθετε καρκίνο επειδή χθες φάγατε μια μερίδα πατάτες τηγανητές; Όχι βέβαια! Ο οργανισμός μας διαθέτει ένα σύστημα ελέγχου και επιδιόρθωσης του γονιδιώματός μας εξαιρετικά αποτελεσματικό που μας προστατεύει απέναντι σε αυτές τις μικρές παρασπονδίες.
Το μόνο που θεωρώ πραγματικά επικίνδυνο σε οποιαδήποτε δόση είναι το κάπνισμα. Όλα τα υπόλοιπα –λίγος ήλιος, λίγο κόκκινο κρέας, ένα ποτήρι κρασί– και δεν αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο και προσφέρουν ευχαρίστηση στη ζωή μας. Ένα σώμα χωρίς τσιγάρο, με κίνηση, με ισορροπημένη διατροφή και με χαρά, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να αποφύγει τον καρκίνο ή να τον αντιμετωπίσει με επιτυχία».
• Μπορούμε να ελπίζουμε ότι τα επόμενα χρόνια θα μπορούμε να μιλάμε για πλήρη ίαση του καρκίνου ή πρόκειται για μία μη ρεαλιστική προσδοκία;
«Η πλήρης ίαση του καρκίνου δεν είναι σε καμία περίπτωση μία μη ρεαλιστική προσδοκία. Μια μέρα ο καρκίνος θα νικηθεί, αυτό είναι σίγουρο. Το ερώτημα όμως είναι, σε πόσο χρόνο θα συμβεί αυτό. Κατά τη γνώμη μου, πιστεύω ότι θα χρειαστεί περισσότερο από μία γενιά, δηλαδή τουλάχιστον είκοσι χρόνια, για να το πετύχουμε. Βλέπετε, ο καρκίνος είναι ίσως η πιο έξυπνη και πολύπλοκη ασθένεια που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα!».
