Ο ρόλος παιδίατρου και πολιτείας, η οικογενειοκεντρική προσέγγιση και η ανάγκη διεπιστημονικής συνεργασίας.
Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη
Η έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση των νεύρο αναπτυξιακών διαταραχών συμβάλλουν καθοριστικά στην αντίληψη των ατομικών αναγκών του παιδιού και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των δυσκολιών που ενδέχεται να αντιμετωπίσει.
H πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Β. Ελλάδος Όλγα Τζέτζη μιλά στο DailyPharmaNews για την αναγκαιότητα της πρώιμης διάγνωσης των νεύρο αναπτυξιακών διαταραχών και για τον καίριο ρόλο που διαδραματίζει ο παιδίατρος στη διασφάλιση της σωματικής και ψυχικής υγείας των παιδιών.
«Η ανάπτυξη των παιδιών αποτελεί το θεμέλιο για την ανάπτυξη της κοινωνίας καθώς ‘’ικανά ‘’ παιδιά γίνονται εγγυητές μιας ευημερούσας και βιώσιμης κοινωνίας. Η ανάπτυξη στην πρώτη παιδική ηλικία (περίοδος από τη γέννηση μέχρι και την έναρξη του σχολείου ή λίγο αργότερα, έως τα 8 χρόνια ζωής), αναφέρεται στις διαδικασίες με τις οποίες τα παιδιά μεγαλώνουν και εξελίσσονται οργανικά, κοινωνικά, συναισθηματικά και νοητικά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την κάλυψη των αναγκών τους και την ενίσχυση της ετοιμότητάς τους για το σχολείο.
Ο καίριος ρόλος της πρώιμης διάγνωσης και της παρέμβασης στις αναπτυξιακές διαταραχές
Οι παράγοντες που επιδρούν στην ανάπτυξη του εγκεφάλου μπορεί να είναι γενετικοί, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί. Το στρες στην πρώτη παιδική ηλικία συνδέεται με μακροχρόνιες επιπτώσεις στο νευρικό σύστημα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές μάθησης, συμπεριφοράς καθώς και σωματικής και ψυχικής υγείας στην ενήλικη ζωή. Η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για την ανάπτυξη σε αυτή την κρίσιμη περίοδο ζωής (ειδικότερα οι πρώτες 1000 μέρες ζωής) είναι πιο αποτελεσματική και σαφώς λιγότερο δαπανηρή από την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η έλλειψή της. Έτσι λοιπόν μιλάμε για την αναγκαιότητα της πρώιμης διάγνωσης των αναπτυξιακών διαταραχών και την πρώιμη παρέμβαση ώστε το παιδί αυτό να έχει μικρότερες πιθανότητες να οδηγηθεί σε αναπηρία. Ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές, η πρώιμη παρέμβαση από ομάδα επαγγελματιών υγείας (παιδίατροι, νεογνολόγοι, παιδονευρολόγοι, αναπτυξιολόγοι, παιδοψυχίατροι, παιδοφθαλμίατροι, έργο και λογοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές και μη ( γονείς , παιδαγωγοί) οδηγεί σε καλύτερη ποιότητα ζωής αυτών των παιδιών με αναπτυξιακές διαταραχές και των οικογενειών τους.
Ο ρόλος του παιδιάτρου
Ο ρόλος του παιδιάτρου στην ανάπτυξη της πρώτης παιδικής ηλικίας υπήρξε διαχρονικά καθοριστικός λόγω της καλής γνώσης του εύρους της ψυχοκινητικής ανάπτυξης (τα λεγόμενα ‘’αναπτυξιακά ορόσημα’’ δηλαδή η κατάκτηση δεξιοτήτων ανά ηλικία που περιλαμβάνει την κινητικότητα, την κοινωνικότητα και την επικοινωνία – λόγο) από τη γέννηση έως την ηλικία των πέντε κρίσιμων ετών,η εκτίμηση της οποίας αποτελεί καθημερινή κλινική πρακτική. Έτσι ο παιδίατρος μπορεί να αναγνωρίσει εγκαίρως τα σημάδια της νευροδιαφορετικότητας σε ένα βρέφος – νήπιο και να βρίσκεται σε διαρκή επαγρύπνηση και συνεργασία με την οικογένεια στις περιπτώσεις βρεφών υψηλού κινδύνου.
Η πρώιμη ανίχνευση από τον παιδίατρο νευροαναπτυξιακών διαταραχών, η οποία πέρα από τη μη κατάκτηση των αναπτυξιακών οροσήμων από το βρέφος – νήπιο περιλαμβάνει και την υποψία διαταραχών στις βασικές αισθήσεις της όρασης και της ακοής, η σωστή και με ενσυναίσθηση επικοινωνία με την οικογένεια (γνώση οικογενειακών – περιβαλλοντικών παραγόντων) και η γνώση των γενετικών αιτιών διαταραχών της νευροανάπτυξης, είναι οι καλύτερες προϋποθέσειςγια τη πρώιμη διάγνωση. Η διάγνωση θα γίνει σε συνεργασία με τον παιδονευρολόγο. Από εκεί και πέρα ξεκινάει το ΄΄ταξίδι’’ της πρώιμης παρέμβασης στο οποίο ο παιδίατρος είναι ο συντονιστής.
Αναγκαία η συμμετοχή και εκπαίδευση των γονέων και η διεπιστημονική συνεργασία επαγγελματιών στον τομέα της υγείας
Τα προγράμματα πρώιμης παρέμβασης είναι ουσιώδους σημασίας για την επέκταση και βελτίωση της φροντίδας και εκπαίδευσης για τα πιο ευάλωτα και μειονεκτούντα παιδιά αλλά και για την εκπαίδευση των γονέων και των παρόχων υγείας σε θέματα διαπαιδαγώγησης και ανατροφής των παιδιών. Ιδιαιτέρως ενδεικτικό της σημασίας αυτών των προγραμμάτων διεθνώς είναι το γεγονός ότι η ανάπτυξη στην πρώτη παιδική ηλικία και η εκπαίδευση αποτελούν μέρος των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας, αφού συμβάλλουν στη διάσπαση του κύκλου της φτώχειας και στη μείωση της παιδικής θνησιμότητας.
Προς αυτή την κατεύθυνση είναι αναγκαία η ολιστική και οικογενειοκεντρική προσέγγιση του παιδιού με αναπτυξιακές διαταραχές και με ενδυνάμει αναπηρία και η διεπιστημονική συνεργασία επαγγελματιών στον τομέα της υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνίας. Οι πάροχοι των υπηρεσιών πρώιμης παιδικής παρέμβασης οφείλουν να χαράξουν μια πολιτική ενσυναίσθησης και φροντίδας προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αναπηρία ως διαφορετικότητα και να ενημερώσουν το κοινό σε αγαστή συνεργασία με τα ΜΜΕ και τις οργανώσεις υποστήριξης ατόμων με αναπηρίες ώστε να διαμορφωθούν προτάσεις για την προώθηση των πρώιμων παρεμβάσεων οι οποίες θα επηρεάσουν τους πολιτικούς φορείς».
Διαβάστε επίσης: Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, δημιουργείται θεσμικό πλαίσιο υπηρεσιών Πρώιμης Παιδικής Παρέμβασης.
