Οι γαστρεντερικές λοιμώξεις ταλαιπωρούν συχνά τα παιδιά και τις περισσότερες φορές συνοδεύονται από εμετούς, μια κατάσταση που ανησυχεί ιδιαίτερα τους γονείς.
Ο Κωνσταντίνος Ι. Νταλούκας, Παιδίατρος και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, μας δίνει αναλυτικές οδηγίες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των εμετών στα παιδιά.
Η γαστρεντερίτιδα στα παιδιά είναι πολύ συνηθισμένη νοσηρή κατάσταση και τα ταλαιπωρεί αρκετές φορές κατά την διάρκεια της ζωής τους. Τις περισσότερες φορές είναι ιογενούς αιτιολογίας και η αντιμετώπιση αφορά συνήθως τον έλεγχο των εμετών και της διάρροιας που μπορεί να τα αφυδατώσει βάζοντας σε κίνδυνο την ζωή τους.
Οι οδηγίες που ακολουθούν για την αντιμετώπιση των εμετών αφορούν μόνο τους εμετούς που μπορεί να εμφανιστούν σε ένα παιδί που πάσχει από γαστρεντερίτιδα. Εμετοί που αποτελούν σύμπτωμα μιας άλλης νοσηρής κατάστασης π.χ. λοίμωξης του κεντρικού νευρικού συστήματος, κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης, δηλητηρίασης κλπ πρέπει να αντιμετωπίζονται εντελώς διαφορετικά και δεν αποτελούν αντικείμενο των οδηγιών αυτών.
Βασικές οδηγίες
-Η από του στόματος επανυδάτωση με ηλεκτρολυτικό διάλυμα είναι η κύρια αντιμετώπιση και πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατόν. Για τα παιδιά που θηλάζουν, ο θηλασμός δεν πρέπει να διακόπτεται ή αν χρειαστεί να διακοπεί για πολύ λίγο, να συνεχιστεί αμέσως μετά.
-Το συνηθέστερο λάθος, που κάνετε εσείς οι γονείς, είναι αμέσως μετά τον πρώτο εμετό να του δώσετε να πιει νερό ή διάφορα άλλα υγρά, γιατί φοβάστε ότι θα αφυδατωθεί. Αν το παιδί σας κάνει εμετό σταματήστε αμέσως την χορήγηση οποιασδήποτε τροφής ή υγρού από το στόμα – ακόμα και του νερού – για δύο ώρες.
-Αν δεν ξανακάνει εμετό ξεκινήστε δύο ώρες μετά τον τελευταίο εμετό και δώστε ένα κουταλάκι του γλυκού για τα μικρότερα, ή μια κουταλιά της σούπας για τα μεγαλύτερα, νερό ή καλύτερα ηλεκτρολυτικό διάλυμα, κάθε τρία έως πέντε λεπτά με το ρολόι για τις επόμενες δύο ώρες. Από κει και μετά, ανάλογα με το πώς θα είναι το παιδί σας και μετά από συνεννόηση με τον παιδίατρο, μπορείτε να συνεχίσετε για μερικές ώρες ακόμα την χορήγηση του ηλεκτρολυτικού διαλύματος κάθε 2-3 λεπτά.
-Αν οι εμετοί σταματήσουν μπορείτε αργότερα να αρχίσετε να χορηγείτε υγρή τροφή π.χ. κοτόζουμο, σταδιακά, λίγο και πολλές φορές, προσέχοντας πάντοτε την διάθεση του παιδιού. Αν το παιδί παραπονεθεί ότι ανακατώνεται, κάνει ξανά εμετό ή δεν θέλει να φάει, σταματήστε και σε συνεννόηση με τον παιδίατρο μπορείτε να δώσετε ξανά για τις επόμενες 2-4 ώρες το ηλεκτρολυτικό διάλυμα, με τον τρόπο που το δώσατε τις πρώτες δύο ώρες.
-Γενικά, μην βιαστείτε να του δώσετε να φάει και να πιεί νερό ή άλλα υγρά π.χ. κόκα κόλα. Συχνό λάθος επίσης είναι να του δίνετε μετά από αρκετές ώρες να φάει ή να πιεί ένα ολόκληρο ποτήρι νερό επειδή κλαίει και φωνάζει ότι διψάει ή πεινάει, με αποτέλεσμα να ξανακάνει εμετό.
-Τις περισσότερες φορές η μεθοδολογία αυτή είναι αρκετή για να σταματήσουν οι εμετοί και το παιδί να πάρει τα απαραίτητα υγρά και τους ηλεκτρολύτες που έχει ανάγκη, έτσι ώστε με την πάροδο της ώρας να μπορέσει να «ηρεμήσει» το στομάχι και να μπορέσει να δεχτεί ελαφρά τροφή ώστε να αρχίσει η βαθμιαία ανάρρωση. Οι περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να αντιμετωπιστούν σε περιβάλλον εξωτερικών ασθενών, στο σπίτι. Η εντερική επανυδάτωση είναι ανώτερη από την ενδοφλέβια επανυδάτωση.
-Αν όλα πάνε καλά την επόμενη των εμετών ημέρα, μπορείτε να ξεκινήσετε να δίνετε στο παιδί ελαφρά διατροφή, αποφεύγοντας φρούτα, λαχανικά και όσπρια. Κατάλληλη τροφή μπορεί να είναι σούπες (κοτόσουπα, ψαρόσουπα), ρύζι ζυμαρικά, γιαούρτι, πατάτα πουρέ, αυγό, γάλα κλπ. Προσπαθήστε τα γεύματα να είναι μικρά σε ποσότητα και συχνά, ώστε να αποφύγετε την διάταση του στομάχου, που μπορεί να προκαλέσει ξανά εμετό. Έχει σημασία την επόμενη ημέρα να ξεκινήσει η χορήγηση τροφής, που μέσα σε 2 ή 3 το πολύ ημέρες και εφόσον η κατάσταση του παιδιού είναι καλή, να επανέλθει σε αυτά που συνήθως έτρωγε.
-Στην περίπτωση, που ενώ έχετε σταματήσει την χορήγηση κάθε είδους τροφής ή υγρών από το στόμα μετά τον εμετό και παρόλο που έχετε ξεκινήσει την κάθε 3-5 λεπτά χορήγηση νερού ή ηλεκτρολυτών, το παιδί εξακολουθεί να κάνει εμετούς μόλις του δώσετε το κουταλάκι με το υγρό, τότε πρέπει ή να μιλήσετε με τον παιδίατρο ή να μεταφέρετε το παιδί στο νοσοκομείο.
-Αν το παιδί σας είναι ηλικίας κάτω του έτους και κάνει έστω και ένα εμετό, πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρό σας. Η αφυδάτωση στην ηλικία αυτή μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα και με λίγους εμέτους. Αν κάνει περισσότερους από δύο ή τρεις εμετούς και δεν βρίσκετε τον παιδίατρο πρέπει να το μεταφέρετε στο νοσοκομείο. Μεταφορά στο νοσοκομείο θα γίνει και στην περίπτωση που το παιδί φαίνεται να είναι βαρέως πάσχον ανεξάρτητα αν έχει κάνει ένα ή δύο εμετούς, καθώς και στην περίπτωση που έχει υψηλό πυρετό μαζί με εμέτους.
Βρέφη μικρότερα των 6 μηνών μπορεί να αφυδατωθούν πολύ γρήγορα. Η επικοινωνία με τον παιδίατρο είναι εξαιρετικά σημαντική και πρέπει να γίνεται και με τον ένα εμετό.
-Επίσης αν το παιδί σας φαίνεται να έχει υπνηλία ή να είναι ληθαργικό, θα πρέπει να εξετάζεται άμεσα από τον παιδίατρο ή να μεταφέρεται στο νοσοκομείο, ανεξάρτητα από τον αριθμό των εμετών, τα άλλα συμπτώματα και την ηλικία που έχει.
