Η Κοιλιοκάκη είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα το οποίο πυροδοτείται από την αντίδραση του οργανισμού στη γλουτένη. Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται κυρίως στο σιτάρι, στην σίκαλη, στη βρώμη και στο κριθάρι.
Όταν ένα άτομο με κοιλιοκάκη τρώει γλουτένη, το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει τη γλουτένη ως απειλή και επιτίθεται, με αποτέλεσμα να προκαλούνται αλλοιώσεις στο βλεννογόνο και στις λάχνες του λεπτού εντέρου και να μην απορροφώνται τα αναγκαία θρεπτικά συστατικά των τροφίμων.
Έρευνες δείχνουν ότι 1 στα 100 άτομα είναι πιθανό να νοσεί από κοιλιοκάκη. Λόγω της μεγάλης ποικιλίας συμπτωμάτων που μπορεί να εμφανιστούν, πολλές φορές είναι δύσκολο να διαγνωστεί η κοιλιοκάκη με αποτέλεσμα, το 83% των ατόμων με κοιλιοκάκη , να λάβουν εσφαλμένη διάγνωση ή να μην λάβουν καθόλου διάγνωση.
Η κοιλιοκάκη μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από σοβαρές διαταραχές όπως υποσιτισμό, αναιμία, στειρότητα, μειωμένη οστική πυκνότητα, νευρολογικές διαταραχές, ορισμένες μορφές καρκίνου και άλλα αυτοάνοσα νοσήματα.
Αίτια
Οι αιτίες που η γλουτένη προκαλεί τις συγκεκριμένες βλάβες δεν είναι πλήρως γνωστές και κατανοητές. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες, παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουν στην εμφάνιση της νόσου είναι:
- η κληρονομικότητα
- οι πρώιμες λοιμώξεις (Campylobacter, ροταϊός),
- ο τρόπος γέννησης (φυσιολογικός τοκετός ή καισαρική)
- η διάρκεια του θηλασμού
- ο χρόνος έκθεσης στη γλουτένη
Συμπτώματα
Η κοιλιοκάκη είναι μια νόσος που εμφανίζει περισσότερα από 300 συμπτώματα. Τα πιο συχνά συμπτώματα της νόσου είναι:
- πεπτικά προβλήματα (κοιλιακό φούσκωμα, πόνος, ειλεός, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αέρια, διάρροια, δυσκοιλιότητα, ανοιχτόχρωμα κόπρανα, απώλεια βάρους)
- μυοσκελετικά προβλήματα (μυϊκές κράμπες, πόνος σε οστά και αρθρώσεις)
- ερπητοειδής δερματίτιδα
- αναιμία
- μυρμηκίαση και μουδιάσματα στα πόδια
- έλκη στο στόμα
- διαταραχές έμμηνου ρύσης
- οξυθυμία ή κατάθλιψη
- πονοκέφαλοι ή ημικρανίες
- αποχρωματισμένα δόντια
Η κοιλιοκάκη μπορεί να κάνει ευάλωτο τον ασθενή και σε άλλα προβλήματα υγείας, μεταξύ των οποίων:
- κάποιες μορφές καρκίνου
- οστεοπόρωση και οστεοπενία
- αποβολή ή υπογονιμότητα
- προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά
- νόσος του θυρεοειδούς
- διαβήτης τύπου 1
- λύκος
- ρευματοειδής αρθρίτιδα
- ινομυαλγία
- ηπατική νόσος
- Σύνδρομο Sjogren
Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις, δεν υπάρχουν καθόλου συμπτώματα και έτσι ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών και γυναικών που πάσχουν από τη συγκεκριμένη πάθηση, δεν το γνωρίζουν, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η διάγνωσή και η έγκαιρη αντιμετώπιση της νόσου.
Διάγνωση
Ο έλεγχος για κοιλιοκάκη πρέπει να γίνεται σε οποιοδήποτε παιδί ή ενήλικα που παρουσιάζει συμπτώματα εντερικών ή εξωεντερικών εκδηλώσεων ή εργαστηριακά στοιχεία που υποδηλώνουν την ασθένεια.
Τα βασικά κριτήρια διάγνωσης της νόσου είναι τα εξής:
- κλινική εικόνα συμβατή με κοιλιοκάκη ή ομάδα υψηλού κινδύνου
- χαρακτηριστικές ιστολογικές αλλοιώσεις του εντέρου που ανευρίσκονται με βιοψία
- ιστολογικά ευρήματα στη βιοψία λεπτού εντέρου συμβατά με κοιλιοκάκη ( ανίχνευση IgA αντισωμάτων έναντι της γλιαδίνης (AGA) και του ενδομυΐου λείων μυϊκών ινών )
- ύφεση ή μη των συμπτωμάτων μετά την εφαρμογή δίαιτας χωρίς γλουτένη
- ηλικία >2 χρονών
- αποκλεισμός άλλων καταστάσεων οι οποίες μιμούνται κοιλιοκάκη
Θεραπεία
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει θεραπεία για την κοιλιοκάκη. Η μόνη θεραπεία της νόσου είναι μια αυστηρή, δια βίου δίαιτα χωρίς γλουτένη, η αποφυγή δηλαδή όλων των τροφών που περιέχουν σιτάρι, σίκαλη, βρώμη και κριθάρι σε όλες τις μορφές τους.
Είναι σημαντικό να διαβάζετε προσεκτικά όλες τις ετικέτες τροφίμων καθώς μερικές φορές τα παραπάνω συστατικά αναφέρονται με λιγότερο κοινά ονόματα όπως για παράδειγμα είδος σίτου, τριτικάλε, khorasan, τριμμένη φρυγανιά, κουσκούς, σιμιγδάλι, κ.ά.
Η μόνη συνιστώμενη προληπτική δράση για την κοιλιοκάκη είναι να αποφεύγεται η εισαγωγή τροφίμων που περιέχουν σιτάρι στη δίαιτα των μωρών τουλάχιστον για τους έξι πρώτους μήνες ζωής τους.
