Η πνευμονία αποτελεί μια οξεία φλεγμονή των ιστών του πνεύμονα βακτηριακής, ιογενούς ή άλλης αιτιολογίας. Είναι από τα πιο συχνά αίτια εισαγωγής σε νοσοκομείο και η συχνότερη αιτία θανάτου από λοιμώδη παράγοντα.
Η σοβαρότητα της πνευμονίας ποικίλει. Μπορεί να εμφανιστεί ως μια ήπια πάθηση, που περνά με μια φαρμακευτική αγωγή στο σπίτι, αλλά και ως μια σοβαρή νόσος που μπορεί να εμφανίσει επιπλοκές, να χρειαστεί νοσηλεία και να καταλήξει να είναι απειλητική για τη ζωή του ασθενούς.
Ανάλογα με τον αιτιολογικό παράγοντα και την κλινική και εργαστηριακή εικόνα, η πνευμονία διακρίνεται σε τυπική και άτυπη. Η τυπική πνευμονία προκαλείται από βακτήρια, ενώ η άτυπη προκαλείται και από άλλους μικροβιακούς παράγοντες, όπως μυκοπλάσματα, ιούς, μύκητες και παράσιτα.
Η πνευμονία διακρίνεται σε:
-Πνευμονία της κοινότητας
όπου ο ασθενής προσβάλλεται από πνευμονία στο σπίτι του, στην εργασία του ή στο κοινωνικό του περιβάλλον.
-Νοσοκομειακή πνευμονία
όπου ο ασθενής προσβάλλεται από πνευμονία μέσα στο νοσοκομείο που νοσηλεύεται για οποιοδήποτε λόγο και εκδηλώνεται συνήθως 48 με 72 ώρες μετά την εισαγωγή του.
Η πνευμονία είναι μεταδοτική όταν προκαλείται από βακτήρια ή ιούς. Μπορεί να εξαπλωθεί μέσω των αναπνευστικών σταγονιδίων από τον βήχα, το φτέρνισμα ή τη στενή προσωπική επαφή καθώς και μέσω της επαφής με μολυσμένες επιφάνειες.
Η νόσος μπορεί να συνοδευθεί από σοβαρές επιπλοκές όπως η οξεία αναπνευστική δυσχέρεια, η μυοκαρδίτιδα, η πλευρίτιδα, το πνευμονικό απόστημα, η σηψαιμία.
Αίτια
Η πνευμονία μπορεί να προκληθεί από βακτήρια, ιούς και μύκητες.
Συχνότεροι αιτιολογικοί παράγοντες της πνευμονίας είναι ο πνευμονικός στρεπτόκοκκος, οι ιοί της γρίπης, του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) και του COVID-19, το βακτήριο Mycoplasma pneumoniae και η πνευμονία από εισρόφηση, που είναι αποτέλεσμα εισόδου στερεών ή υγρών ουσιών στον πνεύμονα.
Ομάδες υψηλού κινδύνου για εκδήλωση πνευμονίας είναι τα νεογνά, τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις, τα άτομα με ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα, οι παχύσαρκοι, όσοι διαμένουν σε μονάδες υψηλού συγχρωτισμού και οι χρόνιοι καπνιστές.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της πνευμονίας ποικίλλουν από ήπια έως σοβαρά, ανάλογα με τον τύπος του μικροβίου που την προκαλεί, την ηλικία του ασθενή και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας.
Τα ήπια σημεία και συμπτώματα είναι συχνά παρόμοια με εκείνα τουκρυολογήματος ή της γρίπης, αλλά διαρκούν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Σε πιο βαριάς μορφής πνευμονία συνήθως οι ασθενείς εμφανίζουν:
- Υψηλό πυρετό, με ή χωρίς ρίγος.
- Δύσπνοια.
- Παραγωγικό ή ξηρός βήχα με πυώδη συνήθως πτύελα.
- Πόνο στο στήθος που επιδεινώνεται με τον βήχα και την αναπνοή.
- Κακουχία, απώλεια όρεξης, υπερβολική κόπωση.
- Εφίδρωση.
- Μυαλγίες, αρθραλγίες.
- Εντοπισμένο πλευριτικό πόνο.
- Κοιλιακό άλγος.
- Σύγχυση στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
- Ναυτία και έμετο.
Διάγνωση
Ο γιατρός θα διαγνώσει την πνευμονία με βάση τα συμπτώματα, το ιατρικό ιστορικό και τη φυσική εξέταση του ασθενούς. Στη συνέχεια θα χρειαστεί να γίνουν εξετάσεις όπως:
- Aκτινογραφία θώρακος.
- Αξονική τομογραφία.
- Aιματολογικές εξετάσεις.
Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να ληφθεί δείγμα για καλλιέργεια υπεζωκοτικού υγρού (καλλιέργεια πτυέλων).
Θεραπεία
H βασική θεραπεία της πνευμονίας στηρίζεται κυρίως στη χορήγηση αντιβιοτικών. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πνευμονίας είναι σημαντική η επιλογή του κατάλληλης αντιβιοτικού, το οποίο θα πρέπει να χορηγηθεί στον ασθενή το συντομότερο δυνατό από τη διάγνωση. Όσο νωρίτερα αντιμετωπιστεί μια πνευμονία τόσο αποτελεσματικότερη είναι η θεραπεία της.
Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από τον τύπο της πνευμονίας – δηλαδή από το αίτιο που την προκάλεσε -, την ηλικία του ατόμου και τη γενικότερη κατάσταση υγείας του ασθενούς. Οι ήπιες περιπτώσεις πνευμονίας υποχωρούν συνήθως μέσα σε μια εβδομάδα, ενώ ασθενείς με πιο βαριάς μορφής πνευμονία μπορεί να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες ή και μήνες για να αναρρώσουν πλήρως.
Κάποιοι ασθενείς μπορούν να λάβουν την θεραπευτική αγωγή στο σπίτι, ενώ σε κάποιες άλλες περιπτώσεις ασθενών, στις βαρύτερες μορφές πνευμονίας, απαιτείται η παραμονή τους στο νοσοκομείο.
Πρόληψη της πνευμονίας
Το σημαντικότερο μέτρο πρόληψης της πνευμονίας αποτελούν τα εμβόλια έναντι του πνευμονιοκόκκου, του Covid 19 και του ιού της γρίπης καθώς έχει αποδειχθεί ότι προστατεύσουν αποτελεσματικά τον οργανισμό από τις πιο κοινές αιτίες πνευμονίας.
Αν και δεν υπάρχει σίγουρος τρόπος πρόληψης της πνευμονίας, η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής όπως η ισορροπημένη διατροφή, η σωστή ενυδάτωση, ο επαρκής ύπνος, η αποφυγή του καπνίσματος, το σωστό πλύσιμο των χεριών, η αποφυγή επαφής με νοσούντες από λοίμωξη του αναπνευστικού, η ενίσχυση του ανοσοποιητικού και η ρύθμιση των υποκείμενων νοσημάτων αποτελούν έναν ισχυρό σύμμαχο απέναντι στην νόσο.
