Η υγεία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και κατοχυρώνεται σε Συμβάσεις των Διεθνών Οργανισμών, στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Σύνταγμα της Ελλάδας και στην Ελληνική νομοθεσία. Στην χώρα μας τα δικαιώματα των ασθενών ορίζονται αναλυτικά με τον Νόμο Ν.2071/ΦΕΚ123, 1992, άρθρο 47.
Από τον Απρίλιο του 2006 η Ελληνική νομοθεσία κατοχυρώνει τα δικαιώματα των νοσοκομειακών ασθενών ενεργοποιώντας τον Νόμο 2071/1992 (ΦΕΚ Α΄123) και το άρθρο 4 της Υπουργικής απόφασης Α3δ/Γ.Π. οικ. 10976, «Δικαιώματα των Ληπτών/ριών Υπηρεσιών Υγείας», σε μια προσπάθεια προστασίας του πολίτη σε συνδυασμό με καλύτερη παροχή υγείας.
Αναλυτικά, τα δικαιώματα του νοσοκομειακού ασθενούς
Ο ασθενής έχει το δικαίωμα :
-Να προσεγγίζει τις κατάλληλες για την ασθένειά του υπηρεσίες του Νοσοκομείου (δικαίωμα προσέγγισης υπηρεσιών υγείας).
-Να δεχθεί υπηρεσίες φροντίδας με τον οφειλόμενο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπειά του (δικαίωμα σεβασμού στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια).
-Να συγκατατεθεί ή να αρνηθεί κάθε διαγνωστική ή θεραπευτική πράξη που πρόκειται να διενεργηθεί σε αυτόν. Σε περίπτωση ασθενούς με μερική ή πλήρη διανοητική ανικανότητα, η άσκηση αυτού του δικαιώματος γίνεται με το πρόσωπο που κατά νόμο ενεργεί για λογαριασμό του (δικαίωμα συγκατάθεσης σε διαγνωστικές και θεραπευτικές πράξεις).
-Να πληροφορηθεί ό,τι αφορά στην κατάσταση της υγείας του και να λαμβάνει αποφάσεις ή να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων που είναι δυνατό να προδικάσουν τη μετέπειτα ζωή του (δικαίωμα πληροφόρησης και λήψης αποφάσεων).
-Να πληροφορηθεί πλήρως και εκ των προτέρων για τους κινδύνους που ενδέχεται να παρουσιασθούν ή να προκύψουν λόγω εφαρμογής σε αυτόν ασυνήθιστων ή πειραματικών διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων. Η εφαρμογή των πράξεων αυτών στον ασθενή λαμβάνει χώρα μόνο ύστερα από συγκατάθεση του ιδίου, η οποία μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή. Ο ασθενής πρέπει να αισθάνεται τελείως ελεύθερος στην απόφασή του να δεχθεί ή να απορρίψει ανά πάσα στιγμή κάθε συνεργασία με σκοπό την έρευνα ή την εκπαίδευση (δικαίωμα ενημέρωσης για κινδύνους και συμμετοχή σε έρευνα και εκπαίδευση).
-Να προστατεύεται η ιδιωτική του ζωή. Ο απόρρητος χαρακτήρας των πληροφοριών και του περιεχομένου των εγγράφων που τον αφορούν, του φακέλου των ιατρικών σημειώσεων και των ευρημάτων, πρέπει να είναι εγγυημένος (δικαίωμα προστασίας ιδιωτικής ζωής).
-Να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και να του αναγνωρίζονται οι θρησκευτικές και ιδεολογικές του πεποιθήσεις (δικαίωμα σεβασμού θρησκευτικών και ιδεολογικών πεποιθήσεων).
-Να παρουσιάζει ή να καταθέτει διαμαρτυρίες και ενστάσεις και να λαμβάνει πλήρη γνώση των επ’ αυτών ενεργειών και αποτελεσμάτων (δικαίωμα διαμαρτυριών και ενστάσεων).
Ο νοσοκομειακός ασθενής έχει ωστόσο και μια σειρά από υποχρεώσεις:
Από τα δικαιώματα των ασθενών αλλά και από τον κανονισμό λειτουργίας του κάθε νοσοκομείου απορρέουν και οι υποχρεώσεις του ασθενούς. Οι ασθενείς και οι επισκέπτες οφείλουν να συμμορφώνονται με τους κανόνες λειτουργίας του Νοσοκομείου στο οποίο νοσηλεύονται και να συνεργάζονται αρμονικά με το προσωπικό του. Πιο συγκεκριμένα:
-Οι ασθενείς οφείλουν να παρέχουν κάθε δυνατή πληροφόρηση σχετικά με το ιατρικό τους ιστορικό και να εκφράζουν καθαρά τις ανάγκες και τη θέλησή τους.
-Ο ασθενής έχει υποχρέωση να ενημερώνει το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό για τα φάρμακα που έπαιρνε πριν την εισαγωγή του στο Νοσοκομείο και να συνεργάζεται με ειλικρίνεια.
-Aν οι ασθενείς είναι ασφαλισμένοι σε κάποιο Ταμείο οφείλουν πριν από την μετακίνησή τους στην κλινική να καταθέσουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά νοσηλείας στο Γραφείο Κίνησης Ασθενών.
-Αν οι ασθενείς είναι ανασφάλιστοι οφείλουν να καταβάλουν το αντίτιμο της νοσηλείας τους στο Γραφείο Κίνησης Ασθενών (με μικρή προκαταβολή στην εισαγωγή και εξόφληση στο εξιτήριο).
-Αν οι ασθενείς είναι ανασφάλιστοι και άποροι οφείλουν να ενημερώσουν έγκαιρα την κοινωνική λειτουργό του Νοσοκομείου.
-Οι ασθενείς και οι επισκέπτες οφείλουν να σέβονται το ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό καθώς και τους άλλους ασθενείς.
-Οι ασθενείς και οι επισκέπτες οφείλουν να τηρούν του κανόνες κοινής ησυχίας και να μη χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα, τηλεόραση και ραδιόφωνο (χωρίς ατομικά ακουστικά).
-Οι επισκέπτες των ασθενών οφείλουν να τηρούν τις ώρες επισκεπτηρίου και να μη μεταφέρουν είδη διατροφής για τους ασθενείς στους χώρους του νοσοκομείου.
-Δεν επιτρέπεται η επίσκεψη από άτομα που πάσχουν από μεταδοτικό νόσημα, ακόμη και κοινό κρυολόγημα, ώστε να μην γίνει διασπορά του νοσήματος στους νοσηλευόμενους.
-Για την προστασία των παιδιών δεν επιτρέπεται η είσοδος και η παραμονή τους στους χώρους του νοσοκομείου με εξαίρεση αυτών που απευθύνονται στο Εξωτερικό παιδιατρικό ιατρείο, στη παιδιατρική κλινική
-Η παραμονή συνοδών στους χώρους νοσηλείας εκτός των ωρών επισκεπτηρίου δεν επιτρέπεται χωρίς ειδική γραπτή άδεια.
-Τόσο οι ασθενείς όσο και οι επισκέπτες οφείλουν να συμβάλουν στη διατήρηση της καθαριότητας όλων των χώρων και να μη διατηρούν τρόφιμα και άνθη στους χώρους νοσηλείας.
-Μην φέρετε μαζί σας πολύτιμα αντικείμενα καθώς και μεγάλα χρηματικά ποσά. Η ευθύνη για την φύλαξη αυτών ανήκει αποκλειστικά στους ασθενείς και συνοδούς και όχι στο προσωπικό ή το νοσοκομείο.
-Απαγορεύεται αυστηρά το κάπνισμα εντός των χώρων του νοσοκομείου.
-Απαγορεύεται η αμοιβή σε οποιονδήποτε εργαζόμενο στο νοσοκομείο και για οποιονδήποτε λόγο! Είναι παράνομη και προσβάλλει τους ίδιους τους εργαζόμενους.
