Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Οι τροφικές δηλητηριάσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι ένα συχνό φαινόμενο, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την ανάπτυξη βακτηρίων και ιών στα τρόφιμα που καταναλώνουμε.
Εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ταλαιπωρούνται κάθε χρόνο από τροφικές δηλητηριάσεις, με τα περιστατικά να αυξάνονται κατακόρυφα κατά τους θερινούς μήνες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), τα τροφιμογενή νοσήματα προκαλούν περίπου 600 εκατομμύρια ασθένειες και 420.000 θανάτους κάθε χρόνο.
Τροφιμογενές νόσημα αποκαλείται κάθε νόσημα που προκαλείται από την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων ή ποτών. Αν και έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 250 διαφορετικά τροφιμογενή νοσήματα, τα συχνότερα αναγνωριζόμενα είναι αυτά που προκαλούνται από τα βακτήρια Campylobacter spp., Salmonella spp., Shigella spp. και εντεροαιμορραγικό κολοβακτηρίδιο (EHEC), καθώς και από μια ομάδα ιών που είναι γνωστοί με την ονομασία Noroviruses.
Οι τροφικές δηλητηριάσεις αναπτύσσονται 2 έως 6 ώρες μετά την κατανάλωση της μολυσμένης τροφής και εκδηλώνονται με συμπτώματα όπως ναυτία, εμετό, διάρροια, ρίγη, κοιλιακές κράμπες, αδυναμία, ζάλη, πυρετό, μειωμένη ούρηση.
Η αφυδάτωση και η διαταραχή των ηλεκτρολυτών αποτελούν την πιο κοινή επιπλοκή μια τροφικής δηλητηρίασης. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εκδηλωθούν επιπλοκές όπως μερική απώλεια ομιλίας ή όρασης, μυϊκή παράλυση, δυσκολία στην κατάποση, δυσκαμψία αυχένα, σύγχυση, σπασμοί και σπανιότερα θάνατος.
Μέτρα πρόληψης των τροφιμογενών νοσημάτων
Για να απολαύσετε με ασφάλεια τις καλοκαιρινές σας διακοπές και να αποφύγετε τις τροφικές δηλητηριάσεις, η λήψη προληπτικών μέτρων είναι ζωτικής σημασίας.
Σύμφωνα με τις συστάσεις του ΕΟΔΥ, υπάρχουν κάποια απλά μέτρα που μπορούμε να εφαρμόσουμε σε ατομικό επίπεδο για την πρόληψη των τροφιμογενών νοσημάτων. Τα κυριότερα είναι:
• Πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ιδιαίτερα μετά τη χρήση της τουαλέτας, την αλλαγή πάνας μωρού, την επαφή με κατοικίδια ζώα και πτηνά, το χειρισμό κοπράνων ζώων και την επίσκεψη σε ζωολογικούς κήπους/μαγαζιά πώλησης μικρών ζώων κ.α.
• Πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό πριν από την προετοιμασία του φαγητού και αμέσως μετά το χειρισμό ωμών πουλερικών ή άλλου κρέατος και πριν από την επαφή με οτιδήποτε άλλο στο χώρο της κουζίνας. Αποφεύγουμε το μαγείρεμα όταν έχουμε συμπτώματα γαστρεντερίτιδας
• Αποφεύγουμε την κατανάλωση ατελώς μαγειρεμένου κρέατος, αυγών ή τροφίμων που περιέχουν ζωικά προϊόντα (π.χ. αυγά). Το κρέας θα πρέπει να μαγειρεύεται έως ότου τα υγρά του να είναι καθαρά και το χρώμα του στο κέντρο να μην είναι πλέον ρόδινο.
• Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορούν να πολλαπλασιαστούν πολύ γρήγορα σε θερμοκρασία δωματίου και για αυτό θα πρέπει να τοποθετούμε στο ψυγείο τα υπολείμματα τροφίμων που δεν πρόκειται να καταναλωθούν μέσα στις επόμενες τέσσερις ώρες. Οι μεγάλες ποσότητες τροφίμων συντηρούνται καλύτερα στο ψυγείο όταν μοιράζονται και τοποθετούνται σε μικρότερες ποσότητες σε δοχεία αποθήκευσης.
• Πλένουμε καλά σε τρεχούμενο νερό τα ωμά φρούτα και λαχανικά και απομακρύνουμε τα εξωτερικά φύλλα από λαχανικά όπως τα μαρούλια και τα λάχανα.
• Χρησιμοποιούμε διαφορετικές επιφάνειες κοπής για τα τρόφιμα ζωϊκής προέλευσης και αποφεύγουμε τη χρήση του ίδιου μαχαιριού για το κόψιμο του κρέατος και για την ετοιμασία της σαλάτας. Λόγω του ότι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορούν να πολλαπλασιαστούν στις επιφάνειες κοπής των φρούτων και λαχανικών, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν τα κόβουμε.
• Πλένουμε καλά με σαπούνι και ζεστό νερό τις επιφάνειες προετοιμασίας τροφίμων (επιφάνειες κοπής, πάγκοι) και τα μαγειρικά σκεύη που ήρθαν σε επαφή με ωμό κρέας πριν χρησιμοποιηθούν για τρόφιμα που είναι ήδη μαγειρεμένα ή καταναλώνονται ωμά.
• Προστατεύουμε τις τροφές από έντομα και τρωκτικά.
• Καταναλώνουμε μόνο παστεριωμένο γάλα και χλωριωμένο νερό. Αποφεύγουμε την κατανάλωση τυριού και άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων εκτός ελεγχόμενου εμπορίου, καθώς και νερού που προέρχεται από πηγάδια, ρυάκια ή άλλες μη ασφαλείς πηγές.
• Μαγειρεύουμε τα οστρακοειδή στον ατμό για τουλάχιστον 90 δευτερόλεπτα ή τα βράζουμε στους 85-90 βαθμούς Κελσίου για 4 λεπτά πριν την κατανάλωση.
• Σε περίπτωση που ασχολούμαστε με αγροτικές εργασίες, περιορίζουμε την χρήση κοπριάς σε λαχανικά που καταναλώνονται ωμά ή ατελώς μαγειρεμένα.
• Οι ταξιδιώτες σε χώρες όπου οι συνθήκες υγιεινής δεν είναι καλές πρέπει να τηρούν αυστηρά τα παραπάνω μέτρα και, επιπλέον, να αποφεύγουν την κατανάλωση παγοκύβων και ακαθάριστων φρούτων.
• Στην περίπτωση που κάποιος νοσήσει πρέπει να τηρεί τα μέτρα ατομικής υγιεινής και, ιδιαίτερα όσον αφορά στα παιδιά, πρέπει να διασφαλίζεται ότι πλένουν τα χέρια τους προσεκτικά με νερό και σαπούνι μετά τη χρήση της τουαλέτας για να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης της λοίμωξης.
