Από την Αθηνά Γκόρου
Μια πρόσφατη μελέτη από το New York University και το Boston College αποκαλύπτει ότι οι διαφορές φύλου στη διαπραγμάτευση δεν εμφανίζονται μόνο στην ενήλικη ζωή, αλλά εντοπίζονται ήδη από την παιδική ηλικία. Τα ευρήματα δείχνουν ότι, παρά την κοινή αντίληψη που έχουν αγόρια και κορίτσια για το τι σημαίνει διαπραγμάτευση, τα αγόρια ζητούν μεγαλύτερες ανταμοιβές για την ίδια εργασία. Οι γυναίκες τείνουν (όχι λόγω φύσης, αλλά λόγω εκπαίδευσης) να διαπραγματεύονται λιγότερο από τους άνδρες, κάτι που—μαζί με άλλους καλά τεκμηριωμένους διαπροσωπικούς και δομικούς παράγοντες—συνεισφέρει στα επίμονα μισθολογικά κενά για ίση εργασία.
Στη μελέτη, τα παιδιά κλήθηκαν να διαπραγματευτούν είτε μέσα από υποθετικά σενάρια είτε μέσα από μια πραγματική δοκιμασία όπου έπρεπε να αξιολογήσουν πόσο καλή ήταν η απόδοσή τους και να ζητήσουν μια ανταμοιβή. Αν και τα αγόρια και τα κορίτσια είχαν παρόμοια αντίληψη για το πόσο συχνή ή αποδεκτή είναι η διαπραγμάτευση, η συμπεριφορά τους διέφερε. Τα αγόρια παρουσίασαν τάση να ζητούν περισσότερα, ιδιαίτερα όταν πίστευαν ότι τα υπόλοιπα παιδιά ζητούν επίσης πολλά, ότι δεν θα υποστούν αρνητική αντίδραση και ότι είχαν πιθανότητες να κερδίσουν περισσότερα.
Αντίθετα, τα κορίτσια φάνηκε να βασίζουν τις απαιτήσεις τους αποκλειστικά στην αυτοαντίληψή τους: ζητούσαν περισσότερα μόνο όταν πίστευαν ότι τα είχαν πραγματικά καταφέρει καλά. Ενδεικτικό είναι ότι, παρόλο που η απόδοση ήταν ισότιμη μεταξύ των δύο φύλων, τα αγόρια υπερεκτιμούσαν τις ικανότητές τους και αυτό τα ωθούσε να διεκδικούν περισσότερα.
Η συγκεκριμένη μελέτη προσφέρει πολύτιμη γνώση για το πώς γεννιούνται και παγιώνονται οι διαφορές ανάμεσα στα φύλα σε επαγγελματικά και κοινωνικά περιβάλλοντα. Ειδικά στον χώρο της εργασίας, όπου η διαπραγμάτευση παίζει καθοριστικό ρόλο στις αμοιβές και στις ευκαιρίες, η πρώιμη αυτή διάσταση των διαφορών ενδέχεται να αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τις επίμονες ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η υπερεκτίμηση των ικανοτήτων από τα αγόρια δημιουργεί ένα αίσθημα μεγαλύτερης «δικαιωματικής απαίτησης» ως προς τους πόρους ή τις ανταμοιβές, το οποίο φαίνεται να συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Αυτό το εύρημα ρίχνει φως στις ρίζες των διαφορών που παρατηρούνται αργότερα, στον χώρο εργασίας, και ανοίγει τον δρόμο για παρεμβάσεις ήδη από την παιδική ηλικία, προκειμένου να αντιμετωπιστούν έγκαιρα οι διακρίσεις λόγω φύλου.
Δομή της μελέτης
Η έρευνα περιελάμβανε τρεις πειραματικές φάσεις και συνολικά 462 παιδιά μεταξύ 6 και 12 ετών:
- Δύο υποθετικά σενάρια διαπραγμάτευσης (με δάσκαλο ή γείτονα) για μπόνους: αγόρια και κορίτσια είχαν παρόμοιες αντιλήψεις για το πόσο συχνά κάνει κάποιος διαπραγμάτευση, αν είναι αποδεκτή ή αν φέρνει ανταμοιβές
- Τρίτο πείραμα: πάνω από 200 παιδιά συμμετείχαν σε γνωστική δοκιμασία αναγνώρισης εικόνων στον υπολογιστή – οι επιδόσεις ήταν παρόμοιες για αγόρια και κορίτσια
- Μετά τη δοκιμασία, όλα τα παιδιά πληροφορήθηκαν ότι δικαιούνται bonus (εικόνες ζώων) και ερωτήθηκαν πόσες εικόνες θεωρούν ότι τους αξίζουν.
Τα αγόρια ζήτησαν περισσότερα bonus από τα κορίτσια, διαφορές που ήταν στατιστικά σημαντικές: ένα τυπικό αγόρι ζήτησε περισσότερες εικόνες από περίπου το 65% των κοριτσιών
Τι δείχνουν τα ευρήματα για τη συμπεριφορά
- Τα αγόρια υπερεκτιμούσαν τις ικανότητές τους, ενώ δεν υπήρχε αντικειμενική διαφορά επιδόσεων με τα κορίτσια. Αυτή η αυξημένη αυτοεικόνα τα οδήγησε να ζητήσουν περισσότερα bonus
- Για τα κορίτσια, η αξίωση bonus συσχετιζόταν πρωτίστως με την αντίληψη ικανότητάς τους, ενώ η υπόλοιπη στάση απέναντι στη διαπραγμάτευση δεν επηρέαζε το ποσό που ζητούσαν. Αντιθέτως, στα αγόρια, η πεποίθησή τους για την επιτρεπτότητα ή τη συχνότητα διαπραγμάτευσης καθόριζε θετικά το ύψος του bonus που ζητούσαν
- Συγκεκριμένα, τα αγόρια που θεωρούσαν ότι είναι σύνηθες να ζητά κανείς περισσότερα ή ότι δεν υπάρχει αντίδραση σε αυτό, ήταν πιο πιθανό να διαπραγματευτούν για πιο υψηρά bonus, σε αντίθεση με τα κορίτσια .
Ευρύτερα συμπεράσματα & κοινωνικές επιπτώσεις
- Οι διαφορές συμπεριφοράς εμφανίζονται ήδη από την ηλικία των 6–8 ετών, δίνοντας μια πρώιμη εικόνα για την ρίζα του μισθολογικού χάσματος στη μετέπειτα ζωή.
- Τα ευρήματα δείχνουν ότι η αυτοπεποίθηση και η αίσθηση δικαιώματος επηρεάζουν σημαντικά τη διαπραγμάτευση και το αίτημα ανταμοιβής.
- Η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της διαπραγματευτικής ικανότητας στα κορίτσια από πολύ νωρίς μπορεί να είναι κρίσιμο βήμα για την αντιμετώπιση του μισθολογικού χάσματος στο μέλλον
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στη σχετική έρευνα:
Sophie H. Arnold, Katherine McAuliffe, Andrei Cimpian. Unraveling the gender gap in negotiation: How children’s perceptions of negotiation and of themselves relate to their bargaining outcomes.. Developmental Psychology, 2025; DOI: 10.1037/dev0001898
