Η σιδηροπενία είναι η κύρια αιτία της αναιμίας. Εμφανίζεται όταν τα επίπεδα σιδήρου στο σώμα είναι χαμηλά ή ανύπαρκτα, με αποτέλεσμα το σώμα να αδυνατεί να παράγει αρκετή αιμοσφαιρίνη που απαιτείται για την ανάπτυξη υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η αιμοσφαιρίνη είναι η πρωτεΐνη που βρίσκεται μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρουν οξυγόνο σε ιστούς και όργανα σε όλο το σώμα, κάτι που είναι απαραίτητο για να λειτουργούν σωστά.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Γιατί είναι πρόβλημα η σιδηροπενία;

Χωρίς αρκετό σίδηρο το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος σε όλο το σώμα, για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και για να εξασφαλιστεί ότι η καρδιά και οι σκελετικοί μύες μπορούν να λειτουργήσουν σωστά. Ο σίδηρος διαδραματίζει επίσης ζωτικό ρόλο στην καταπολέμηση λοιμώξεων και ασθενειών, διατηρώντας υψηλά τα επίπεδα ενέργειας και συντελεί στην εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου.

Η σιδηροπενία ορίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία δεν υπάρχει αρκετός σίδηρος στο σώμα για να μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Όταν οι διαθέσιμες αποθήκες σιδήρου του σώματος είναι χαμηλές (έλλειψη σιδήρου), η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάσει σχεδόν όλες τις λειτουργίες του σώματος, όπως το μεταβολισμό, την ψυχική και σωματική υγεία, την παραγωγικότητα στην εργασία ακόμα και τη σεξουαλική λειτουργία. O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δηλώνει ότι η σιδηροπενία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ικανότητας για σωματική εργασία έως και 30%.

Η Ημέρα Σιδηροπενίας, 26η Νοεμβρίου, αποτελεί μια διεθνή πρωτοβουλία ευαισθητοποίησης σχετικά με τις σοβαρές συνέπειες της σιδηροπενίας και της σιδηροπενικής αναιμίας.
Από το 2015, που θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά από τη διεθνής φαρμακευτική εταιρεία Vifor Pharma, αποσκοπεί να ευαισθητοποιήσει όλους μας σχετικά με τη σημασία του σιδήρου στον οργανισμό και τις συνέπειες που μπορεί να έχουν τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου εάν δεν αντιμετωπιστούν σωστά. Μας ενθαρρύνει να μάθουμε περισσότερα για τη σιδηροπενία και να πάρουμε τον έλεγχο της υγείας μας.

Η φετινή Ημέρα Σιδηροπενίας εστιάζει ιδιαίτερα στη σημασία του σιδήρου για την υγεία των γυναικών, αλλά και στην εμφάνιση σιδηροπενίας σε ασθενείς με χρόνια νεφρική και καρδιακή ανεπάρκεια και υποστηρίζεται διεθνώς από τους φορείς: European Kidney Health Alliance, The Heart Failure Policy Network και Anaemia Community.

Σιδηροπενία και χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια

«Η σιδηροπενία επηρεάζει 1 στους 2 ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια και αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας το οποίο σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με το χαμηλό προσδόκιμο επιβίωσης, την επιδείνωση της ποιότητας ζωής και την αυξημένη νοσηρότητα», τόνισε ο Δρ. Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Α’ Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιπποκράτειο Νοσοκομείο. «Η σιδηροπενία υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται στους ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις δε γίνεται αξιολόγηση του βασικού διαγνωστικού δείκτη (φερριτίνη ορού), όπως επίσης τα συμπτώματά της -δύσπνοια, κόπωση και άλλα- είναι σε πολλές περιπτώσεις κοινά με εκείνα της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας. Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία της σιδηροπενίας με χορήγηση σιδήρου μπορεί να ωφελήσει σημαντικά την υγεία των ασθενών αυτών».

Σιδηροπενία και χρόνια νεφρική νόσος

Για τη σιδηροπενία στους ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, ο Δρ. Ιωάννης Μπολέτης, Καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος ΔΣ Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, επισημαίνει: «Η σιδηροπενία σε οποιαδήποτε μορφή της αποτελεί ένα συχνό πρόβλημα σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο. Απαντάται σε όλα τα στάδια της νεφρικής νόσου και μπορεί να είναι συμπτωματική, ανεξάρτητα από την παρουσία ή μη της αναιμίας. Τα συμπτώματα της σιδηροπενίας συχνά είναι παρόμοια με εκείνα της αναιμίας και μπορεί να επηρεάσουν σοβαρά την ικανότητα του ασθενή να πραγματοποιήσει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Η θεραπεία με σίδηρο σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το αίτιο της νόσου».

Σιδηροπενία: Πώς επηρεάζει το γενικό πληθυσμό και ιδιαίτερα τις γυναίκες

«H σιδηροπενία χαρακτηρίζεται ως το συχνότερο αίτιο αναιμίας στο γενικό πληθυσμό καθώς και στις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, με ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό εμφάνισης στην περίοδο της εγκυμοσύνης και της λοχείας», εξηγεί ο Δρ. Παναγιώτης Τσιριγώτης, αναπληρωτής Καθηγητής Αιματολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αττικό Νοσοκομείο. «Μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια, χαμηλή πρόσληψη από τη διατροφή, χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα, κακοήθειες, αιμορραγίες κτλ και έχει αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα των ασθενών. Δεδομένου ότι οι αλλαγές στον τρόπο διατροφής δεν μπορούν στις περισσότερες περιπτώσεις να διορθώσουν το πρόβλημα της σιδηροπενίας, η θεραπεία με σίδηρο, πάντα υπό την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού, είναι απαραίτητη για την αναπλήρωση των αποθηκών σιδήρου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών».

Η σιδηροπενία, με ή χωρίς αναιμία, εκτιμάται ότι επηρεάζει έναν στους τρεις ανθρώπους παγκοσμίως. Παρά τη σοβαρή επίδρασή της στην υγεία και την υψηλή συχνότητά της, παραμένει μια νόσος που υποδιαγιγνώσκεται.

Η νόσος μπορεί να είναι εξουθενωτική, να επιδεινώσει μια υποκείμενη χρόνια πάθηση και να οδηγήσει σε αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Τα συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθούν με διάφορους τρόπους, είναι δύσκολο να διαγνωστούν και μπορεί να συνδέονται με άλλες παθήσεις. Συνηθισμένα συμπτώματα είναι η κόπωση, η χλωμή όψη, τα εύθραυστα νύχια με μορφολογικές ανωμαλίες, η αδυναμία συγκέντρωσης.

Η ιστοσελίδα irondeficiencyday.com, που έχει δημιουργηθεί για τις ανάγκες της ενημερωτικής πρωτοβουλίας και είναι πλέον διαθέσιμη και στα Ελληνικά, βοηθάει τον επισκέπτη να καταλάβει γιατί ο σίδηρος είναι σημαντικός για το σώμα. Περιλαμβάνει επίσης μια εύχρηστη λειτουργία Ελέγχου Συμπτωμάτων, που καταγράφει και επεξηγεί τα πιο συχνά συμπτώματα της σιδηροπενίας και σιδηροπενικής αναιμίας με τη χρήση cartoons, προκειμένου να βοηθήσει όλους μας να τα αναγνωρίσουμε και να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια εφόσον απαιτείται.

Ο Κυριάκος Μπερμπεριάν, Chief Governmental Affairs Officer της GENESIS Pharma επεσήμανε σχετικά: «Σε συνεργασία με τη Vifor Pharma, που ηγείται της προσπάθειας ευαισθητοποίησης για τη σιδηροπενία διεθνώς, διαμορφώσαμε και στα ελληνικά αυτή την εύχρηστη και πραγματικά ενδιαφέρουσα πλατφόρμα για το σίδηρο και τα συμπτώματά του, ελπίζοντας να ενθαρρύνουμε όσους ενδεχομένως αντιμετωπίζουν χαμηλά επίπεδα σιδήρου να απευθυνθούν στον γιατρό τους και να έχουν την κατάλληλη ιατρική φροντίδα».

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Ημέρα Σιδηροπενίας μπορείτε να επισκεφθείτε το www.IronDeficiencyDay.com και να παρακολουθήσετε τα hashtags #IDDay2019 #TakeIronSeriously #IronDeficiency #IronMatters σε Instagram και Twitter.