του Καθηγητή Γιάννη Υφαντόπουλου

Ήδη στον τίτλο, η τραγικότητα του όρου «κάθαρση», με τη σημασία που της αποδίδει ο Αριστοτέλης στην «Ποιητική» του, προϊδεάζει για το ενδιαφέρον -και με φιλοσοφικές αναφορές αν και οικονομικού ενδιαφέροντος και προσανατολισμού- πρόσφατα δημοσιευμένο άρθρο του Καθηγητή Γιάννη Υφαντόπουλου στο The European Journal of Health Economics.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Ο σκοπός του άρθρου είναι να εξετάσει τα μέτρα που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα στην οικονομική κρίση για να αξιολογήσει το βαθμό της επιτυχίας τους σχετικά με το στόχο για τον οποίο εφαρμόστηκαν, που δεν ήταν άλλος από το να οδηγήσουν στην αναμενόμενη «κάθαρση» την ελληνική Οικονομία.

Η Αριστοτελική «κάθαρση» συσχετίζει τις συνέπειες μιας ξαφνικής τραγωδίας με τον τρόπο που τις βιώνουν οι πρωταγωνιστές της αλλά και την πορεία προς την πολύ-αναμενόμενη κάθαρση, είτε αυτή αποτελεί ευσεβή πόθο είτε την τελική πράξη του έργου. Πάντα, η έννοια της κάθαρσης σχετίζεται στενά με τον «εξαγνισμό», με την έννοια της ηθικής αποκατάστασης που μπορεί να είναι πολυδιάστατη.

Το 2008, εξαιτίας της «παγκόσμιας οικονομικής πανδημίας» «μολύνθηκε» η παγκόσμια Οικονομία και η κοινωνία γενικότερα. Τα χρήματα διάσωσης διανεμήθηκαν ευρέως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα και το ΔΝΤ προς Κράτη μέλη της ΕΕ και το κύριο ερώτημα που τίθεται στο άρθρο του Καθηγητή Γ. Υφαντόπουλου είναι ο βαθμός στον οποίο αυτά τα χρήματα διάσωσης συνέβαλαν στην «κάθαρση» των χρόνιων προβλημάτων του ελληνικού συστήματος υγείας.

Το ευρωπαϊκό μοντέλο υγείας υπό αμφισβήτηση

Ο καθηγητής Γ. Υφαντόπουλος αναφέρεται στα υψηλά στάνταρτ στον τομέα της Υγείας που είχαν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα τελευταία χρόνια πριν την οικονομική κρίση και στην προσπάθεια εξισορρόπησης -που έγινε όταν ξέσπασε η κρίση- των οικονομικών και κοινωνικών στόχων εντός των διαφόρων συστημάτων υγείας των ευρωπαϊκών χωρών.

Το χρονικό της ελληνικής κρίσης

Η αναφορά στο γεγονός ότι η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει έξι φορές στην οικονομική της ιστορία από την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους είναι μία άλλη ενδιαφέρουσα ενότητα στο άρθρο του καθηγητή Γ. Υφαντόπουλου, καθώς η σύγκριση με τη σοβαρή κρίση του 2009 και τις σημαντικές διαφορές όσον αφορά τόσο το βάθος όσο και στη διάρκεια, καθώς και στο εύρος των επιπτώσεών της στο σύστημα Υγείας, στην κοινωνία και τη γενικότερη υγεία των πολιτών.

Ένα άλλο ζήτημα που θίγει ο κ. Υφαντόπουλος είναι οι χρόνιες ανεπάρκειες του ελληνικού συστήματος Υγείας, οι οποίες σαφώς προϋπήρχαν της οικονομικής κρίσης του 2009, παρόλη την περίοδο οικονομικής ευμάρειας που είχε προηγηθεί.

Άλλα ενδιαφέροντα σημεία του άρθρου έχουν να κάνουν με παρεμβάσεις της ΕΕ στον τομέα της υγείας, με τα πακέτα και τις προϋποθέσεις διάσωσης, αλλά και με στρατηγικές που είχαν θετικές και αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού και στην ποιότητα ζωής.
Φυσικά, δεν μπορούσε να λείψει η αναφορά στο θέμα της σύστασης Επιτροπής Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης (HTA), που ειδικά στην Ελλάδα θεσπίστηκε με μεγάλη καθυστέρηση, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη (μόλις το Φεβρουάριο του 2019).

Συμπερασματικά, ο καθηγητής Γ. Υφαντόπουλος επισημαίνει ότι τα οικονομικά της Υγείας δεν αφορούν και δεν κρίνονται μόνο από τα χρήματα που επενδύονται στον τομέα της Υγείας, αλλά η πιο σημαντική τους διάσταση αφορά στο γενικότερο επίπεδο Υγείας και της απορρέουσας ευδαιμονίας που απολαμβάνουν οι πολίτες ενός κράτους. Παρατηρεί ότι σε επίπεδο ευρωπαϊκής πολιτικής υγείας, ευκολότερο είναι να συμφωνηθούν ορισμένες κοινές πολιτικές αλλά πολύ πιο δύσκολο είναι να εφαρμοστούν τα συμφωνηθέντα. Σημειώνει -σχετικά με το ελληνικό case study, για τις θετικές και αρνητικές πτυχές των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της υγείας- ότι μπορούν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο παράδειγμα της εφαρμογής ευρέος φάσματος πολιτικών λιτότητας και του υπολογιζόμενου κοινωνικού οφέλους αλλά και των αυξημένων κινδύνων.

Τέλος, τονίζει ότι η πανδημία Covid-19 έχει αυξήσει την οικονομική αβεβαιότητα και έχει γίνει μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια Οικονομία. Το γεγονός ότι δεν ξέρουμε πόσο καιρό θα διαρκέσει καθιστά άγνωστο προς το παρόν τον αντίκτυπό της στην ανισότητα, την ανεργία και την οικονομική ανάπτυξη. Παρά τις αρνητικές της επιπτώσεις στην Οικονομία και την κοινωνία, η πρόσφατη αυτή κρίση αυτή πρέπει να θεωρηθεί ως ένα παράθυρο ευκαιρίας για να αναθεωρηθούν οι ευρωπαϊκές αξίες και να εφαρμοστούν αποτελεσματικές πολιτικές, εάν επιθυμούμε να επιτευχθεί η «κάθαρση».

Δείτε εδώ το άρθρο.