Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Για σύστημα που βρωμάει και χρειάζεται κάθαρση που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ειλικρινή και ουσιαστικό διάλογο μεταξύ όλων των κρίκων της αλυσίδας του φαρμάκου μίλησε ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Απόστολος Βαλτάς κατά τη διάρκεια του 9^ου Συνεδρίου του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Αιγαίου και Κρήτης (ΣΥΦΑΚ) «Το Φαρμακείο στην Υγεία, Ομορφιά και ευεξία στη metapharma εποχή» -το οποίο με επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο στις 9, 10 και 11 Σεπτεμβρίου.

Ο κ. Βαλτάς κατά την ομιλία του στο στρογγυλό τραπέζι «Οι κρίκοι της αλυσίδας του φαρμάκου στη νέα εποχή» - στο οποίο συμμετείχαν ακόμη οι κ.κ. Χαράλαμπος Καραθάνος, Φαρμακοποιός, Σύμβουλος του Υπουργού Υγείας σε θέματα φαρμάκων,  Ολύμπιος Παπαδημητρίου, Πρόεδρος ΣΦΕΕ, Γενικός Διευθυντής Novo Nordisk Hellas Ltd, Δρ Γιώργος Βασιλόπουλος, Γ.Δ Galenica, Εντεταλμένος Σύμβουλος ΠΕΦ, Δημήτριος Μωραΐτης, Πρόεδρος ΕΦΕΧ, Γενικός Διευθυντής ΒΙΑΝ Α.Ε, Αποστόλης Γενετζάκης, Πρόεδρος ΔΣ ΣΥΦΑΚ και Δρ Δημήτριος Φιλίππου, Πρόεδρος του ΕΟΦ με Συντονιστή τον κ. Δημήτρη Αλιμπέρτη, Γενικό Διευθυντή ΣΥΦΑΚ - ήταν ξεκάθαρος στο ότι δεν είχε σκοπό να μασήσει τα λόγια του: «Εγώ θέλω να πω αλήθειες» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Αυτό που ουσιαστικά επιχείρησε να κάνει είναι με συνοπτικό τρόπο, στο διαθέσιμο χρόνο που είχε, να πει δημόσια δύο – τρία πράγματα που έχει αναφέρει στις κατά διαστήματα συνεντεύξεις του προκειμένου να δείξει στους φαρμακοποιούς –που δεν μπορούν να γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει στις συναντήσεις για τα μεγάλα θέματα του κλάδου, όπως για παράδειγμα είναι οι ελλείψεις- πως ό,τι λέει στους δημοσιογράφους είναι ακριβώς αυτά που θέτει και στις συναντήσεις που έχει ως πρόεδρος του ΠΦΣ με το Υπουργείο Υγείας και τους άλλους φορείς του φαρμάκου.

Η εικόνα που έδωσε είναι χαρακτηριστική του προβλήματος επικοινωνίας που υπάρχει και που οδηγεί κάποια προβλήματα τόσο σοβαρά, όπως για παράδειγμα εκείνο των ελλείψεων να συζητούνται ατέρμονα χωρίς παρόλα αυτά να υπάρχει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Όπως είπε, «όποτε βρισκόμαστε τα λέμε ωραία, χειροκροτούμε και τέλος. Δεν είναι λύση αυτή όμως». Για τον κ. Βαλτά το πρόβλημα είναι μετά από κάθε τέτοιου είδους συνάντηση και συζήτηση, ακούγονται μεν κάποια πράγματα αλλά τελικά δεν υπάρχει ουσιαστική προσέγγιση του ενός κρίκου με τους υπόλοιπους, ο καθένας ταμπουρώνεται πίσω από αυτό το οποίο προστάζει ο Σύλλογος ή η Εταιρεία ή οτιδήποτε άλλο.

Το θέμα για τον ίδιο είναι ότι «το να λέει ο καθένας την άποψή του και από εκεί και πέρα να μην υπάρχει διάλογος, θεωρώ ότι δεν θα δώσουμε στους συναδέλφους εικόνα για το ποια είναι η πραγματικότητα».

Το φαρμακείο. όπως σημείωσε ο κ. Βαλτάς, είναι ο τελευταίος κρίκος της αλυσίδας φαρμάκου πριν τον τελικό αποδέκτη, τον πολίτη, και ο φαρμακοποιός είναι εκείνος ο οποίος δέχεται πάνω στην πλάτη του τη στρέβλωση του συστήματος. Μία στρέβλωση που όπως είπε, δεν είναι εύκολο να λυθεί από τη μία μέρα στην άλλη αλλά «απαιτούνται τομές, απαιτούνται αποφάσεις και απαιτείται δυστυχώς να δυσαρεστήσεις κόσμο και η πολιτεία αλλά και όλοι εμείς».

Ο Πρόεδρος του ΠΦΣ έθεσε κάποια ζητήματα στο τραπέζι προκειμένου να δείξει τι εννοεί. Έτσι στο γνωστό πρόβλημα για τους φαρμακοποιούς με το rebate 0,8% σημείωσε ότι «εγώ πληρώνω την επιλογή του γιατρού που κλειδώνει το φάρμακο, πληρώνω ένα καταχρηστικό χαράτσι και φόρο. Να μας το βάλετε με διαφορετικό τρόπο. Οι φαρμακοποιοί όταν βλέπουν τέτοια πράγματα προβληματίζονται με την αδικία και με το γεγονός ότι αυτό είναι άδικο και παράνομο».

Στην ουσία ο κ. Βαλτάς θέλησε να περάσει το μήνυμα ότι ο καθένας θα πρέπει να πληρώνει για ό,τι ο ίδιος είναι υπεύθυνος και όχι για λογαριασμό άλλων.

Έθεσε για παράδειγμα το θέμα της εφαρμογής “κοφτών”, των περίφημων θεραπευτικών πρωτοκόλλων, της δημιουργίας και αξιοποίησης των μητρώων ασθενών. «Τα ακούω χρόνια αλλά ουσία δεν βλέπω» ανέφερε τονίζοντας την ανάγκη πως «κάποια στιγμή η άυλη συνταγογράφηση πρέπει να γίνει πράξη. Πως να το κάνουμε δηλαδή; Δεν μπορώ εγώ να ευθύνομαι για το τι γράφει η πένα του γιατρού. Δεν μπορώ εγώ να ευθύνομαι γιατί κάνει λάθος διάγνωση…». Παραδέχτηκε ότι έχουν γίνει κάποια βήματα, κάποια πράγματα έχουν λυθεί. «Να ξέρετε συνάδελφοι ότι τα πρόστιμα πάνε στους γιατρούς, δεν έρχονται σε εμάς διότι εμείς έχουμε ευθύνη μόνο στο πως εκτελούμε (σ.σ. τη συνταγή του ιατρού)».

Το θέμα βέβαια για τον κ. Βαλτά είναι ότι «φτάσαμε σε αυτό το σημείο με αντιδράσεις πολλών. Ξέρετε τι αντιδράσεις δέχτηκε ο ΕΟΠΥΥ γιατί βάλαμε “κόφτες” στα σιρόπια από τις φαρμακευτικές εταιρείες; Από τη μία μεριά λέμε να ρίξουμε τη δαπάνη, πληρώνουμε το clawback, από την άλλη θέλουμε κάθαρση του συστήματος αλλά δεν βλέπω κάθαρση του συστήματος».

Ένα επίσης σημαντικό –το πιο σημαντικό για τον κ. Βαλτά- πρόβλημα που αντιμετωπίσουν οι φαρμακοποιοί είναι οι ελλείψεις φαρμάκων, όπου υπάρχει συστηματική προσπάθεια από τον ΠΦΣ για την ανάδειξή του ώστε επιτέλους να ληφθούν κάποια μέτρα που θα εξομαλύνουν κάπως την κατάσταση.

Μιλώντας γι’ αυτό ο κ. Βαλτάς σημείωσε πως «δεν μπορούμε ο καθένας να μιλάμε για ελλείψεις, να είναι ένα πραγματικό πρόβλημα που κανιβαλίζει την αγορά και ο ασθενής να μην μπορεί να βρει το φάρμακό του και από την άλλη να έρχεται η εταιρεία και να λέει εγώ έχω βάλει τις ποσότητες που προβλέπει (σ.σ. ο νόμος) μέσω του συστήματος της ΗΔΙΚΑ».

Ευθύνη ωστόσο έχουν και οι φαρμακαποθήκες. «Εκεί είναι το μεγάλο θέμα. Εγώ θα ήθελα να ακούσω όχι μόνο την άποψη του Προέδρου της ΟΣΦΕ αλλά και την άποψη των ιδιωτικών φαρμακαποθηκαρίων που είναι πολέμιοι της απαγόρευσης των εξαγωγών».

Ο κ. Βαλτάς αναφερόμενος στην τελευταία συνάντηση για το θέμα των ελλείψεων με τον Υπουργό Υγείας ήταν αποκαλυπτικός του παρασκηνίου που υπάρχει και το οποίο δεν μπορεί να γνωρίζει ο κάθε φαρμακοποιός. «Όταν ο υπουργός είπε ότι επιτέλους θα πρέπει να λάβω μέτρα πλήρους απαγόρευσης των εξαγωγών και όταν τέθηκε το θέμα από την κ. Μαρκάκη (σ.σ. την πρόεδρο του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων), ότι αυτό αντικρούει τη Συνθήκη της Ρώμης, της είπε ότι για καθαρά θέματα εθνικής ασφάλειας σε θέματα υγείας μπορώ να πάρω απόφαση και να απαγορεύσω τις εξαγωγές για ένα χρόνο. Ήταν έτσι; Ήταν έτσι! Κι είδατε τις αντιδράσεις; Τηλέφωνα την άλλη μέρα, παρεμβάσεις. Για τι πράγμα; Για το γεγονός ότι πρώτα οι αποθήκες ή οι εταιρείες πρέπει να εξασφαλίσουν την επάρκεια των φαρμάκων στην ελληνική αγορά και μετά να κάνουν ό,τι εξαγωγές θέλουν;».

Στην ουσία, όπως προαναφέρθηκε, ο Πρόεδρος του ΠΦΣ δημόσια έθεσε με περιεκτικό τρόπο ό,τι κατά διαστήματα έχει πει για το θέμα των ελλείψεων σε συνεντεύξεις του.

Έτσι αναφέρθηκε στους καταλόγους που κυκλοφορούν σε φαρμακαποθήκες – τους οποίους μάλιστα είχε μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή του με πολύ συγκεκριμένα στοιχεία κάποια από τα οποία κι επικαλέστηκε- με τα προς εξαγωγή φάρμακα θέτοντας το ερώτημα προς το Υπουργείο και τον πρόεδρο του ΕΟΦ για το εάν εγκρίνουν αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση.

Όταν το κέρδος από την εξαγωγή κάποιων φαρμάκων, σύμφωνα με τα στοιχεία αυτών των καταλόγων είναι 60, 70% ή και 200% «ποια φαρμακαποθήκη θα τα δώσει στο ελληνικό φαρμακείο με κέρδος 4,67%», αναρωτήθηκε ο κ. Βαλτάς. Για να συμπληρώσει το ερώτημα: «Μήπως βρισκόμαστε σε καμιά εποχή που πρώτα πάμε για το καλό και μετά για την τσέπη μας;».

Με τους καταλόγους μπροστά στον υπολογιστή του ο κ. Βαλτάς έθεσε ευθέως το ερώτημα προς τους αρμοδίους για το εάν θα πρέπει να προχωρήσει η πολιτεία σε απαγόρευση των εξαγωγών των ελλειπτικών φαρμάκων για ένα χρόνο. Μάλιστα χρησιμοποίησε τη φράση «καταλυτικά για ένα χρόνο», όπου η λέξη «καταλυτικά» δείχνει ότι οι φαρμακοποιοί  δεν μπορούν να περιμένουν να περνάει πλέον έτσι ο χρόνος μέχρι η πολιτεία να δει τι θα κάνει, θεωρώντας ότι αυτή είναι επί του παρόντος η καλύτερη λύση.

Ο κ. Βαλτάς αναρωτήθηκε βλέποντας το τι γίνεται με τους καταλόγους των φαρμάκων προς εξαγωγή και τα τεράστια κέρδη που αποκομίζουν κάποιοι από αυτήν τη διαδικασία που παρά τον αγώνα του ΠΦΣ αναρωτήθηκε: «Έτσι θα πάμε σε μία εξυγίανση ενός συστήματος το οποίο βρωμάει από πάνω μέχρι κάτω;» Για να απαντήσει ο ίδιος: «Όχι! Και δεν θα είναι θύμα ο φαρμακοποιός. Και δεν θα είναι θύμα αυτή τη στιγμή κανένας ασφαλισμένος. Δεν μπορούμε να εγκλωβιστούμε σε μία τέτοια διαδικασία. Ή θα πρέπει λοιπόν η πολιτεία να αυξήσει τις τιμές των φαρμάκων ή θα πρέπει να μπουν απαγορεύσεις για έναν χρόνο, καταλυτικές, για ένα πρόβλημα που επιδεινώνεται».