Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Μια πολυεπιστημονική ομάδα που λειτουργεί στην κοινότητα μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων στην υγεία και στη διαχείριση του διαβήτη. Αυτό αναφέρει σε άρθρο του το PharmacyTimes.com τονίζοντας το ρόλο που μπορεί να παίξει μέσα σε αυτή την ομάδα ο φαρμακοποιός.

Περισσότερο από το 11% των Αμερικανών ενηλίκων πολιτών έχουν διαβήτη, με το εκτιμώμενο ετήσιο σύνολο της δαπάνης που σχετίζεται με τη νόσο και  περιλαμβάνει ιατρικά έξοδα αλλά και την απώλεια παραγωγικότητας στην εργασία να φτάνει τα 327 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ο διαβήτης επηρεάζει δυσανάλογα τα άτομα με χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση και όσους ανήκουν σε ομάδες πληθυσμού που αναγνωρίζονται ως φυλετικές μειονότητες. Είναι γνωστό ότι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω επιπλοκές, όπως καρδιακές παθήσεις, χρόνια νεφρική νόσο, υψηλή αρτηριακή πίεση, νευρική βλάβη και γλαύκωμα.

Τον Ιανουάριο του 2023,  το Health Promotion Practice (διμηνιαίο περιοδικό που με τη δημοσίευση ερευνών, σχολίων κτλ προάγει στρατηγικά την επιστήμη και την τέχνη της προαγωγής της υγείας και της πρόληψης ασθενειών)  δημοσίευσε μια μελέτη η οποία εξέτασε τον αντίκτυπο μιας προσέγγισης όπου ηγείται ο φαρμακοποιός στη διαχείριση του διαβήτη σ’ ένα ανεξάρτητο κοινωνικό φαρμακείο. Οι φαρμακοποιοί παρείχαν διαχείριση φαρμακευτικής θεραπείας (Medication Therapy Management - MTM) και βελτίωσαν την επικοινωνία μεταξύ του φαρμακοποιού και των παρόχων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (primary care providers - PCPs).

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι μια συνεργασία κοινότητας-ακαδημαϊκών μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς με ανεπαρκείς πόρους να διαχειριστούν τον διαβήτη τους και να σταθεροποιήσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους. Ο έλεγχος του διαβήτη συχνά αξιολογείται μέσω της αιμοσφαιρίνης A1C (HbA1C), ενός μέσου όρου των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα για 2-3 μήνες. Τα επίπεδα HbA1C απαιτούν αιμοληψία και η παρακολούθησή τους είναι σχετικά ακριβή.

Εναλλακτικά, αν και λιγότερο αξιόπιστα, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μπορούν να ληφθούν με το απλό τρύπημα ενός δακτύλου, μία διαδικασία που χρειάζεται λιγότερο από ένα λεπτό. Δεδομένου του πληθυσμού των ασθενών, οι ερευνητές πίστευαν ότι η μέτρηση του επιπέδου γλυκόζης στο αίμα με το τρύπημα ενός δακτύλου ήταν πιο ρεαλιστικός τρόπος παρακολούθησης για έναν πληθυσμό που δεν είχε πόρους αλλά είχε πρόσβαση σε ένα ανεξάρτητο φαρμακείο, με τη λογική ότι ένα άτομο επισκέπτεται συχνά ένα φαρμακείο.

Αυτή η μελέτη καλλιέργησε την ανάπτυξη μιας συνεργασίας κοινότητας-ακαδημαϊκών. Η συνεργασία περιλάμβανε ένα ανεξάρτητο κοινωνικό φαρμακείο, παρόχους πρωτοβάθμιας φροντίδας σ‘ ένα ομοσπονδιακό κέντρο υγείας (federally qualified health center - FQHC), φοιτητές φαρμακευτικής, ερευνητές υγείας και άλλα μέλη της κοινότητας. Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν τον αντίκτυπο που έχει η λειτουργία μιας πολυεπιστημονικής ομάδας με βάση την κοινότητα στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων στην υγεία και στη διαχείριση του διαβήτη.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η διαχείριση φαρμακευτικής θεραπείας υπό την ηγεσία του φαρμακοποιού βοήθησε αυτούς τους ασθενείς να διαχειριστούν πιο αποτελεσματικά τη γλυκόζη στο αίμα τους. Αυτό φάνηκε μέσω της σχετικής σταθεροποίησης των τυχαίων επιπέδων γλυκόζης στο αίμα σε όλη τη μελέτη.

Σε όλη τη διάρκεια αυτής της μελέτης, 8 συμμετέχοντες έφτασαν στο φαρμακείο με επικίνδυνα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα που ξεπερνούσαν την τιμή των 350 mg/dl. Αυτό δείχνει ότι οι τακτικοί έλεγχοι γλυκόζης αίματος στο φαρμακείο θα μπορούσαν να έχουν σωτήρια αποτελέσματα και να μειώσουν την ανάγκη για δαπανηρές επισκέψεις στο τμήμα επειγόντων περιστατικών.

Τα αποτελέσματα της μελέτης αποκάλυψαν κενά επικοινωνίας μεταξύ των παρόχων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και των φαρμακοποιών που εξυπηρετούσαν τους ίδιους ασθενείς. Ωστόσο, η κοινή χρήση των αποτελεσμάτων της μελέτης με το ομοσπονδιακό κέντρο υγείας προκάλεσε αλλαγές στη ροή εργασιών και στις τυπικές διαδικασίες λειτουργίας τόσο στο φαρμακείο όσο και στο FQHC. Καθιερώθηκε επικοινωνία για τους (σ.σ. υπόλοιπους, πέρα του φαρμακοποιού) παρόχους πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (τηλεφώνημα, φαξ, γραπτό μήνυμα), τον φαρμακοποιό και το προσωπικό του κέντρου υγείας.

Το άρθρο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η διαχείριση της γλυκόζης του αίματος υπό την καθοδήγηση του φαρμακοποιού σε ασθενείς με ΣΔ2 με περιορισμένους πόρους οδήγησε σε σταθεροποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Μια κοινοτική-ακαδημαϊκή συνεργασία μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να διαχειριστούν τις χρόνιες ασθένειές τους, να βελτιώσουν τη συνολική υγεία τους και να αποφύγουν κρίσεις υγείας.

Εδώ το άρθρο από το PharmacyTimes.