Τι προβλέπουν

Της Τάνιας Η. Μαντουβάλου

Στο τελικό στάδιο συγγραφής κατευθυντήριων οδηγιών για την έγκαιρη διάγνωση καρκίνου πνεύμονα βρίσκεται αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με πληροφορίες η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, σε συνεργασία με την Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία και την Ελληνική Εταιρεία Θώρακος - Καρδιάς – Αγγείων.

Μόλις ολοκληρωθεί η συγγραφή των οδηγιών, οι αρμόδιοι θα τις παραδώσουν στην Γενική Γραμματέα Δημόσιας Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, η οποία ήδη έχει δεσμευτεί δημόσια και από το βήμα του πρόσφατου συνεδρίου του Economist στις αρχές του μήνα, ότι το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα υλοποιηθούν στη χώρα μας το πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο του δέρματος και το πρόγραμμα έγκαιρης ανίχνευσης του καρκίνου του πνεύμονα, και τα δύο για άτομα υψηλού κινδύνου.

Αλγοριθμική προσέγγιση ανάλογα με τα ευρήματα

Σύμφωνα με πληροφορίες οι κατευθυντήριες οδηγίες θα περιλαμβάνουν πλήρη αλγοριθμική προσέγγιση ανάλογα με τα ευρήματα, (σ.σ. σε ποιους θα γίνεται περαιτέρω έλεγχος ανάλογα με τα ευρήματα) ενώ η χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θα προβλέπεται μία φορά το χρόνο για καπνιστές ηλικίας 50-80 ετών, ή πρώην καπνιστές με καπνισματική συνήθεια 20 πακέτων έτη. Δηλαδή άτομα που κάπνιζαν είτε ένα πακέτο ημερησίως για είκοσι χρόνια, ή δύο πακέτα ημερησίως για δέκα. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι θα προταθεί αρχικά εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος για ένα ή δύο έτη σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Κρήτη, προκειμένου να διαπιστωθεί σε πρώτη φάση τι απήχηση θα έχει ο συγκεκριμένος έλεγχος στον ελληνικό πληθυσμό, αν πχ θα υπάρχουν προβλήματα συμμετοχής κλπ.

Ενεργοποίηση και προσωπικών γιατρών

Επίσης θα προτείνεται η ενεργοποίηση προσωπικών γιατρών, παθολόγων και πνευμονολόγων προκειμένου να συστήνουν στους ωφελούμενους να κάνουν εξετάσεις σε κέντρα προσυμπτωματικού ελέγχου.

Αυτά θα είναι στα δημόσια νοσοκομεία, ή σε ιδιωτικά, ή ακόμη σε διαγνωστικά κέντρα, εφόσον θα αποζημιώνεται η εν λόγω εξέταση. Όπως πάντως έχει γνωστοποιηθεί, η επιτροπή εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας με ομάδα εργασίας, επεξεργάζεται ήδη στοιχεία για να διερευνήσει τι απόδοση  έχουν αυτά τα προγράμματα.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ψήφισε υπέρ της ένταξης του καρκίνου πνεύμονα στο προσυμπτωματικό έλεγχο, κάτι που προτάθηκε για πρώτη φορά. Την ίδια στιγμή σε πρόσφατο συνέδριο τονίστηκε από τους ειδικούς ότι όπου εφαρμόζονται τα προγράμματα screening οι επιβιώσεις στον καρκίνο πνεύμονα αυξάνονται και ξεπερνούν το 90%, ειδικά σε αρχικά στάδια.

Γιατί προβληματίζονται οι γιατροί

Ωστόσο γίνεται μία πολύ μεγάλη συζήτηση και όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη για το συγκεκριμένο screening και διατυπώνονται και κάποιοι προβληματισμοί σε σχέση με την έκθεση στην ακτινοβολία, τα ποσοστά ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων, το κόστος για το σύστημα Υγείας, αλλά και την μετατροπή ή όχι οζιδίων σε καρκινικά.

Όσον αφορά την ακτινοβολία όπως εξήγησε στο συνέδριο Ιατρικής του ΑΠΘ η ακαδημαϊκή υπότροφος ΑΠΘ και πνευμονολόγος του νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου» Σοφία Λαμπάκη, στην αξονική χαμηλής ακτινοβολίας η έκθεση σε ακτινοβολία είναι μόλις 1 mSv, όταν η κανονική αξονική θώρακος έχει 10. Για το κόστος στο σύστημα υγείας παραδέχτηκε ότι πραγματικά είναι μεγάλο, αφού υπολογίζεται πως περίπου στους 130-320 ανθρώπους που θα κάνουν αξονική χαμηλής ακτινοβολίας (Low Dose CT) ένας θα διαγνωστεί με καρκίνο στον πνεύμονα.

Τόνισε ωστόσο ότι υπάρχουν ήδη οι πρώτες θετικές μελέτες που αναδεικνύουν το κόστος ανταποδοτικότητας των προγραμμάτων screening, λόγω και του αυξημένου κόστους της ανοσοθεραπείας. Όσον αφορά τα ποσοστά ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων, η κ Λαμπάκη είπε ότι τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα που αρχικά ήταν αρκετά υψηλά, φτάνοντας και στο 30%, έχουν υποχωρήσει στο 10% και ακόμη χαμηλότερα στο follow up. Για τα οζίδια εξήγησε ότι «προ τριετίας παρουσιάστηκε μετανάλυση που έδειξε ότι οζίδια που θεωρούνται τι δεν θα εξελιχθούν σε καρκινικά, όταν τα αφήσουμε σε follow up, πάνω από το 85% γίνονται καρκινικά».