Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

«Δεν είναι δυνατόν ο κ. Βαλτάς να έχει ένα σύστημα σαν Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος και να γνωρίζει τις ελλείψεις απ’ άκρου σε άκρου στην Ελλάδα και ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκου, εάν μπείτε στην ιστοσελίδα του, να μην έχει τα φάρμακα τα οποία λείπουν».

Αυτό ανέφερε μεταξύ των άλλων η κ. Όλγα Οικονόμου, Νοσοκομειακή Φαρμακοποιός, Διευθύντριας του Φαρμακευτικού Τμήματος του Νοσοκομείου «Γεώργιος Γεννηματάς», με εμπειρία στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Σπανίων Παθήσεων, ως Εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ συμμετέχοντας σε στρογγυλό τραπέζι στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου των συνεταιρισμένων φαρμακοποιών που διοργάνωσε η Ομοσπονδία Συνεταιριστών Φαρμακοποιών Ελλάδος, με την οργανωτική ευθύνη και φιλοξενία από τον Συνεταιρισμό Φαρμακοποιών Νότιας Πελοποννήσου (ΣΥ.ΦΑ.ΝΟ.Π.ΠΕ), στις 3 & 4 Ιουνίου 2023, στην Καλαμάτα.

Κατά τη διάρκεια του στρογγυλού τραπεζιού με θέμα «Ελλείψεις Φαρμάκων & Παθογένειες του χονδρεμπορίου φαρμάκων: Τις πταίει; Τι προτείνουν οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας;» στο οποίο συμμετείχαν επίσης οι κ.κ. Θανάσης Παπαθανάσης, Φαρμακοποιός, μέλος του Δ.Σ. του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και πρόσφατα εκλεγείς βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας ως Εκπρόσωπος της ΝΔ, και ο κ. Μανώλης Μάκαρης, Ιατρός Καρδιολόγος, Διευθυντής στην Καρδιολογική Κλινική του Νοσοκομείου της Καλαμάτας ως Εκπρόσωπος ΣΥΡΙΖΑ στη θέση του κ. Αλέξη Χαρίτση, όλοι συμφώνησαν σε κάτι που μέσα από μία σειρά δημοσιευμάτων του έχει αναδείξει το DailyPharmaNews -και θα συνεχίσει να αναδεικνύει μέχρι να υπάρξει η σχετική ρύθμιση από τον ΕΟΦ- στο ότι δηλαδή είναι απαράδεκτο να υπάρχει μία συμφωνία μεταξύ ΕΟΦ και Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου για τη λειτουργία μίας πλατφόρμας που θα έδινε τη δυνατότητα on line παρακολούθησης των ελλείψεων σε όλη τη χώρα κι ενώ ο ΠΦΣ έχει έτοιμο το κομμάτι που τον αφορά ακόμη βρίσκεται σε αναμονή να κάνει το ίδιο και ο κρατικός φορέας.

Ο κ. Παπαθανάσης έθεσε ευθέως θέμα λειτουργίας της πλατφόρμας. «Η λειτουργία της εφαρμογής που έχει φτιάξει ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος και έχουμε προτείνει εδώ και πάρα πολύ καιρό στον ΕΟΦ νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο θα βοηθήσει διότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί ο γιατρός να βλέπει εάν κάποιο φάρμακο είναι σε πραγματική έλλειψη –διότι εμείς ψάχνουμε για τις πραγματικές ελλείψεις κι όχι τις τεχνητές προκειμένου να μην το συνταγογραφεί και να μην ταλαιπωρούνται οι ασθενείς».

Από εκεί και πέρα αν και κατά τη διάρκεια του τραπεζιού ακούστηκαν κάποια πράγματα λίγο – πολύ γνωστά σε όσους ασχολούνται με το θέμα των ελλείψεων, είναι αξιοσημείωτο ότι υπήρξε συμφωνία των εκπροσώπων των κομμάτων σε κάποια πράγματα.

Ο κ. Παπαθανάσης αναφέρθηκε στο μέτρο της επ’ αόριστον απαγόρευσης των εξαγωγών υποστηρίζοντας ότι  είναι μία λύση. «Ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου δίνει μάχες εδώ και πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στο να υπάρχει μία απαγόρευση εξαγωγών. Αυτή τη στιγμή νομίζω είναι το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που έχει επιτευχθεί να έχουμε απαγόρευση εξαγωγών – νομίζω έχουμε φτάσει στους πέντε μήνες».   Σημείωσε δε ότι ο ΠΦΣ κινείται για περαιτέρω απαγόρευση κι άλλων φαρμάκων γιατί, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «δυστυχώς απεδείχθη ότι είναι μία λύση».

Στην ίδια λογική ο κ. Μάκαρης είπε ότι «πρέπει να υπάρχει επ’ αόριστον απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών, ειδικά για όσο διάστημα υπάρχουν ελλείψεις και για τα φάρμακα που υπάρχουν ελλείψεις. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχει κι ένας έλεγχος real time και των αποθεμάτων των φαρμακαποθηκών αλλά και των πωλήσεων, από τον ΕΟΦ. Δηλαδή ο ΕΟΦ θα πρέπει να μπορεί να ελέγχει κάθε στιγμή τι γίνεται στις φαρμακαποθήκες. Και επίσης να υπάρχει υποχρέωση των φαρμακευτικών εταιρειών για αποθέματα τρίμηνης διάρκειας». Σημείωσε μάλιστα την ανάγκη «να δημιουργηθεί ένα εθνικό απόθεμα σε ζωτικής σημασίας φάρμακα τα οποία είναι αναντικατάστατα και θα πρέπει να υπάρχουν. Κι επίσης πρωτοβουλίες της χώρας σε διεθνές επίπεδο όπως είναι η Συμμαχία της Βαλέτα για ένα κοινό μέτωπο των χωρών του ευρωπαϊκού νότου απέναντι στις φαρμακευτικές εταιρείες».

Αναφερόμενη στην εμπειρία της όταν ήταν Αντιπρόεδρος στον ΕΟΦ η κ. Οικονόμου σημείωσε ότι «είχαμε πάλι το θέμα των ελλείψεων των φαρμάκων. Και τότε το κύριο αίτιο ήταν οι παράλληλες εξαγωγές». Αν και τώρα, όπως είπε, δεν είναι το κύριο αίτιο οι παράλληλες εξαγωγές είναι κάτι που δεν μπορείς να το αποφύγεις. Υπενθύμισε μάλιστα ότι «βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας είναι ελεύθερες οι παράλληλες εξαγωγές και οι απαγορεύσεις οι οποίες γίνονται, γίνονται με ανοχή πολλές φορές, δεν είναι μέσα στα πλαίσια τα νομοθετικά και μάλιστα ξέρουμε ότι και η Επίτροπος Υγείας τον τελευταίο καιρό της Ευρώπης, η κ. Κυριακίδη μιλάει για άρση των απαγορεύσεων και εύρεση άλλων λύσεων ώστε να συνεχιστούν οι παράλληλες εξαγωγές».

Το πιο ενδιαφέρον ωστόσο σημείο των όσων ανέφερε η κ. Οικονόμου για το εν λόγω ζήτημα ήρθε λίγο παρακάτω. «Το 2001, τον Νοέμβριο είχε βγει μία εγκύκλιος για την αντιμετώπιση των παράλληλων εξαγωγών η οποία έλεγε το εξής: ότι μπορείς να κάνεις παράλληλες εξαγωγές αρκεί να έχεις καλύψει το 20% των αναγκών της συνήθους συνταγογράφησης. Και με μία συμφωνία κυρίων – διότι πραγματικά υπάρχουν κύριοι και κυρίες στους χώρους των φαρμακοποιών και των συνδικαλιστικών φορέων- είχαμε καταφέρει τότε να μειώσουμε τις παράλληλες εξαγωγές που ήταν στα ακριβά φάρμακα, όχι στα φθηνά φάρμακα.

Το πρόβλημα που υπήρχε ήταν ότι τότε δεν είχαμε τα δεδομένα που έχουμε σήμερα. Σήμερα μιλάμε για έλλειψη δεδομένων στην ψηφιακή εποχή. Τώρα έχουμε τα δεδομένα. Αλλά το ζήτημα είναι ότι εάν αυτά τα δεδομένα τα αξιοποιούμε. Έχουμε την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, την ΗΔΙΚΑ που έχουμε όλα τα δεδομένα των φαρμακευτικών μας αναγκών. Ξέρουμε πόσα καρδιολογικά φάρμακα χρειαζόμαστε. Γνωρίζουμε πόσοι είναι οι νεφροπαθείς μας. Γνωρίσουμε τους ογκολογικούς ασθενείς. Αυτά εάν τα χρησιμοποιήσουμε μπορούμε να γνωρίζουμε ποιες είναι οι πραγματικές μας ανάγκες, ποιο είναι το ποσοστό που για ένα τρίμηνο που θα πρέπει να έχουν φέρει οι φαρμακευτικές αποθήκες και να τα έχουν. Άρα υπάρχουν οι δυνατότητες. Το σημαντικό είναι να υπάρχει το θέλω».

Πάντως σύμφωνα με την κ. Οικονόμου σήμερα το πρόβλημα δεν έχει να κάνει μόνο με τις παράλληλες εξαγωγές. Έχουμε και το πρόβλημα των πρώτων υλών και το πρόβλημα αυτό προέκυψε όχι μόνο από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Προέκυψε κυρίως με τον COVID -19. Διότι όλες οι βιομηχανίες πρώτων υλών ήταν σε κράτη τα οποία ήταν μέσα στη φωτιά του COVID. Άρα αυτό ποιο είναι το μάθημα που μας δίνει; Ότι πρέπει να παράγουμε και στη χώρα μας αλλά και σε ευρωπαϊκό έδαφος τις πρώτες ύλες και να γίνουμε αυτόνομοι έναντι της Ασίας και των άλλων ηπείρων που έχουν την παραγωγή των πρώτων υλών.

Αυτά είναι βασικά ζητήματα που πρέπει κανείς να αντιμετωπίσει εάν δεν θέλει ελλείψεις. Αυτά είναι τα κυρίαρχα ζητήματα.

Έχουμε τις δομές, το θέμα είναι πως λειτουργούν. Ο ΕΟΦ πρέπει να πάρει πάλι το ρόλο του. Ο ΕΟΦ δεν είναι μόνο εγκριτικός μηχανισμός και ελεγκτικός αλλά πρέπει να γίνει επί της ουσίας ελεγκτικός μηχανισμός και «παρακολουθητής» του φαρμάκου μέσα στη χώρα μας.

Δεν είναι δυνατόν ο κ. Βαλτάς να έχει ένα σύστημα σαν  Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος και να γνωρίζει τις ελλείψεις απ’ άκρου σε άκρου στην Ελλάδα και ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκου, εάν μπείτε στην ιστοσελίδα του, να μην έχει τα φάρμακα τα οποία λείπουν.

Και επειδή είμαι νοσοκομειακή φαρμακοποιός και συνεργάζομαι με γιατρούς όπως ο κ. Μάγαρης πολλοί μου λένε «και γιατί έχει έλλειψη; Εάν μπω στον ΕΟΦ δεν είναι».

Αυτό που χρειάζεται να γίνει όπως προέκυψε από τη συζήτηση που συντόνισε ο κ. Λευτέρης Μαρίνος, Γενικός Γραμματέας της ΟΣΦΕ, είναι να υπάρξει ένας επανασχεδιασμός της φαρμακευτικής πολιτικής με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων.