Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Πριν λίγες μέρες υπήρξε η είδηση ότι η ΗΔΙΚΑ ολοκλήρωσε με επιτυχία τις δοκιμές παραγωγικής λειτουργίας τελικών χρηστών (end2end test) για τις διασυνοριακές υπηρεσίες Εκτέλεσης Ηλεκτρονικών Συνταγών Φαρμάκων και Ανταλλαγής του Συνοπτικού Ιστορικού Υγείας (δες εδώ), μία προσπάθεια στην οποία συνέδραμε και ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος.

Όταν μιλάμε για διασυνοριακή συνταγή εννοούμε μία συνταγή που εκδίδεται σ’ ένα κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκτελείται σε ένα άλλο κράτος – μέλος. Δεν αφορά συνταγή που εκδίδεται και εκτελείται στο ίδιο κράτος – μέλος.

Για το συγκεκριμένο ζήτημα της προσπάθειας ψηφιοποίησης της διασυνορισκής συνταγής από την ΗΔΙΚΑ μίλησε στο DailyPharmaNews ο Γενικός Γραμματέας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και Πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Χανίων κ. Μανώλης Κατσαράκης.

Όπως είπε μέχρι τώρα η διαδικασία εκτέλεσης των διασυνοριακών συνταγών από τα φαρμακεία γίνεται με την προσκόμιση του σχετικού ειδικού εντύπου (φόρμας) που έχει εγκριθεί και κυκλοφορεί πανευρωπαϊκά. Συμπληρώνεται δηλαδή από τον θεράποντα ιατρό και προσκομίζεται στο φαρμακείο για την εκτέλεση και διάθεση στον πολίτη των φαρμάκων που αναγράφονται σε αυτήν.

Αφού ο φαρμακοποιός δώσει τα αναγραφόμενα σκευάσματα, ο πολίτης πληρώνει το σύνολο της αξίας των χορηγούμενων εμβαλαγίων και η απόδειξη που εκδίδεται προσκομίζεται στη συνέχεια από τον ασφαλισμένο πίσω στον ασφαλιστικό φορέα του κράτους – μέλους της ΕΕ στον οποίο ανήκει, προκειμένου να του αποδοθούν τα χρήματα που το εθνικό σύστημα υγείας τού καλύπτει.

Πλέον αυτό που προωθείται και υλοποιείται ώστε να είναι έτοιμο να εφαρμοστεί μεσοπρόθεσμα είναι η ηλεκτρονική εκτέλεση της διασυνορισκής συνταγής. Η προσπάθεια αυτή σημαίνει μετάβαση από τη χειρόγραφη διαδικασία έκδοσης και εκτέλεσης διασυνοριακών συνταγών, στην ηλεκτρονική έκδοση και την ηλεκτρονική εκτέλεσή τους.

Ουσιαστικά αυτό που γίνεται τώρα με την ευθύνη της ΗΔΙΚΑ είναι η ψηφιοποίηση της πληροφορίας με διάφορα τεστ τα οποία κάνει (σ.σ. η ΗΔΙΚΑ) σε συνεργασία με τους αντίστοιχους εθνικούς φορείς άλλων χωρών, όπως η Ισπανία και η Πολωνία, προκειμένου να παραμετροποιήσουν και να δοκιμάσουν το λειτουργικό σύστημα πάνω στο οποίο στηρίζουν όλη αυτή την προσπάθεια έκδοσης και εκτέλεσης τέτοιων συνταγών.

Αυτό σημαίνει πληροφορία που κωδικοποιείται, ψηφιοποιείται και με αυτόν τον τρόπο μεταφέρεται από τον ασφαλισμένο από τη χώρα όπου είναι ασφαλισμένος, σε μία άλλη, όπου μεταβαίνει είτε για τουρισμό είτε για κάποιο άλλο λόγο, προκειμένου εκεί ο φαρμακοποιός να μπορεί να γίνει αποδέκτης αυτής της ψηφιακής συνταγής, να μπορεί να την ανασυνθέτει και να την εκτελεί με βάση τα σκευάσματα τα οποία κυκλοφορούν στη χώρα (σ.σ. όπου έχει μεταβεί ο ασθενής και βρίσκεται το φαρμακείο που θα κληθεί να εκτελέσει τη συνταγή) και βέβαια με τους όρους τους οποίους γίνεται η εκτέλεση των συνταγών στη χώρα – προορισμό, όπου εργάζεται ο φαρμακοποιός που θα την εκτελέσει.

Ο ασφαλισμένος μετά την εκτέλεση θα μπορεί να παίρνει την εκτυπωμένη εκτελεσμένη συνταγή την οποία μαζί με το παραστατικό της απόδειξης που εκδίδεται από το φαρμακείο θα μπορεί να το χρησιμοποιήσει στη χώρα προέλευσής του, προκειμένου να πάρει πίσω το μέρος της δαπάνης που του δικαιολογεί το σύστημα ασφάλισής του.

Όπως προαναφέρθηκε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος συνέδραμε στην προσπάθεια αυτή της ΗΔΙΚΑ. Όπως λέει ο κ. Κατσαράκης «μάς ζητήθηκε βοήθεια και έτσι συγκροτήθηκε μία ομάδα εργασίας που βοήθησε πάνω ακριβώς στην κωδικοποίηση και την παραμετροποίηση της πληροφορίας που αφορά το φάρμακο, τα φαρμακευτικά σκευάσματα και πιο συγκεκριμένα στο είδος και στη συγκέντρωση της δραστικής ουσίας ανά εμπορικό σκεύασμα και στην απεικόνιση των μονάδων μέτρησης, ανάλογα με τη φαρμακομορφή (π.χ. χάπια, σιρόπια, ενέσιμα κτλ). Αυτή η δράση έχει μία πανευρωπαϊκή διάσταση και η χώρα μας προφανώς οφείλει αλλά και έχει τη βούληση να συμμετέχει».

Η διασυνοριακή συνταγή είναι μία συνταγή που εκδίδεται σ’ ένα κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκτελείται σε ένα άλλο κράτος – μέλος. Πρακτικά μιλάμε για μία συνταγή η οποία για παράδειγμα αφορά έναν Έλληνα ασφαλισμένο που έχει εκδοθεί εδώ και που θα τη χρησιμοποιήσει για να πάρει τα φάρμακά του στο εξωτερικό ή αντίστοιχα για έναν τουρίστα που έρχεται από άλλο κράτος της Ευρώπης, έρχεται στη χώρα μας και μπορεί να εκτελέσει τη συνταγή στα εδώ φαρμακεία.

Πόσο σημαντική είναι η προσπάθεια αυτή που έχει ξεκινήσει η ΗΔΙΚΑ για την ψηφιοποίησή της για τον Έλληνα φαρμακοποιό; «Αυτή η διαδικασία, εξηγεί ο κ. Κατσαράκης, όταν ολοκληρωθεί, θα μπορούμε να πούμε πολύ περισσότερα για τον τρόπο εκτέλεσης της από τον Έλληνα φαρμακοποιό, σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν αφορά το ασφαλιστικό σύστημα και την υποβολή της συνταγής, αφού ο χρήστης – φαρμακοποιός εκτελεί μεν τη συνταγή αλλά αυτή υποβάλλεται από τον ασφαλισμένο στο κράτος προέλευσής του.

Το θέμα είναι ότι μέχρι τώρα δεν υπήρχε η κουλτούρα της διασυνοριακής συνταγής διότι υπήρχαν εμπόδια όσον αφορά τη συγκεκριμένη φόρμα την οποία έπρεπε να έχει η συνταγή, η οποία δεν κυκλοφορεί και δεν είναι γνωστή ευρέως ως έντυπο. Τα διάφορα άλλα έντυπα τα οποία κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή και τα οποία δεν έχουν την αποκλειστική μορφή της φόρμας της διασυνοριακής συνταγής προφανώς και δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές της διασυνοριακής συνταγής. Εάν δηλαδή αναγράφεται πχ. σ’ ένα λευκό χαρτί, όνομα ενός ατόμου από άλλη χώρα, φάρμακο, σφραγίδα, υπογραφή ιατρού από άλλη χώρα, αυτό δεν συνιστά διασυνοριακή συνταγή. Είναι μία πρόχειρη συνταγή την οποία ο φαρμακοποιός δεν μπορεί να ελέγξει λόγω ελλιπών στοιχείων. Γι΄ αυτό για να υπάρχει αδιαμφισβήτητη απεικόνιση στοιχείων, δυνατότητα διασταύρωσης στοιχείων, ειδικότητας γιατρού, ταυτοποίησης ασφαλισμένου, θα πρέπει να είναι συμπληρωμένα όλα τα πεδία του εντύπου της διασυνοριακής συνταγής πάνω στην οποία η ΗΔΙΚΑ εργάζεται προκειμένου να την κωδικοποιήσει σ’ ένα τελείως νέο ψηφιοποιημένο περιβάλλον».

«Σε τουριστικούς προορισμούς όπως τα Χανιά, συνεχίζει ο κ. Κατσαράκης, θεωρητικά η ζήτηση της διασυνορισκής συνταγής θα έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που υπάρχει τώρα. Όμως πρακτικά αυτό δεν συμβαίνει διότι υπάρχει άγνοια και από πλευράς ασφαλισμένων του δικαιώματός τους και από πλευράς γιατρών για τον τρόπο έκδοσής της. Έτσι λοιπόν πρακτικά δεν χρησιμοποιείται, δεν είναι ευρέως γνωστή, υπάρχουν όμως περιπτώσεις, κάθε χρόνο, όπου εμφανίζονται τέτοιες συνταγές. Το ζήτημα είναι, ότι όταν έρχονται στα φαρμακεία τέτοιες συνταγές, καθώς είναι μεμονωμένες αυτές οι περιπτώσεις, δεν είναι ενημερωμένοι οι φαρμακοποιοί για την ύπαρξή τους και για τον τρόπο χειρισμού τους.

Σε αυτές τις περιπτώσεις οι φαρμακοποιοί απευθύνονται συνήθως για ενημέρωση στο Φαρμακευτικό Σύλλογο, ο οποίος βέβαια φροντίζει κάθε χρόνο έγκαιρα να στέλνει πληροφόρηση και οδηγίες για το συγκεκριμένο θέμα, ωστόσο λόγω του ότι είναι σπάνιο για έναν φαρμακοποιό να κληθεί να χειριστεί μία τέτοια περίπτωση φαίνεται να μην είναι προτεραιότητα η σχετική εκ των προτέρων ενημέρωση. Έχει συμβεί να μας εγκαλέσει η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας, για μη εκτέλεση διασυνοριακής συνταγής όπου ένα φαρμακείο δεν γνώριζε την ύπαρξή της και δεν την εκτέλεσε».

Τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός ότι σταδιακά αυξάνεται η εκτέλεση τέτοιων συνταγών, έστω κι εάν παραμένει μικρός ο αριθμός τους σε απόλυτους αριθμούς. «Κερδίζει έδαφος η εκτέλεση διασυνοριακών συνταγών, όπως αναφέρει ο Γενικός Γραμματέας του ΠΦΣ και πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Χανίων. Η δυνατότητα διασυνοριακής εκτέλεσης συνταγών έχει πέσει στην αντίληψή μου,  ότι χρησιμοποιείται κυρίως από πολίτες που ανήκουν κατά κύριο λόγο στον ιατρικό χώρο και γνωρίζουν την ύπαρξη αυτής και της δυνατότητας και τη χρησιμοποιούν.

Υπάρχει επίσης και η περίπτωση που ένας τουρίστας π.χ. από τη Γαλλία που θα χρειαστεί κάποιο φάρμακο, θα πάρει τηλέφωνο τον γιατρό του στη Γαλλία και θα του συνταγογραφήσει μία διασυνοριακή συνταγή για να την εκτελέσει εδώ. Έτσι αντί να επισκεφτεί εδώ σ’ ένα γιατρό, απευθύνεται σ’ έναν γιατρό στη χώρα του για να του γράψει μία διασυνοριακή συνταγή».