Με αφορμή τη δημοσιοποίηση των «Αποτελεσμάτων Επιτήρησης Μικροβιακής Αντοχής, Κατανάλωσης Αντιβιοτικών και Λοιμώξεων που Σχετίζονται με Φροντίδα Υγείας» (δες εδώ) από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ζακύνθου μίλησε στο DailyPharmaNews τονίζοντας ότι πλέον, μετά από την αυστηρή εφαρμογή του νόμου για τη χορήγηση αντιβιοτικών μόνο με ιατρική συνταγή έχει γίνει ξεκάθαρο ότι οι ιατροί κι όχι οι φαρμακοποιοί ευθύνονται για την άσκοπη ή κακή χρήση των αντιβιοτικών στη χώρα μας.

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Βασικό συμπέρασμα της έρευνας του ΕΟΔΥ που ανακοινώθηκε στις 28 Αυγούστου είναι ότι η χώρα μας, δυστυχώς, εξακολουθεί να βρίσκεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα αντοχής στα αντιβιοτικά λόγω και της υψηλής τους κατανάλωσης.

Ενδιαφέρον έχει το γεγονός –που αφορά κατά κύριο λόγο τα φαρμακεία της κοινότητας- ότι για το έτος 2021 η συνολική μέση τιμή κατανάλωσης αντιμικροβιακών (κοινότητα και νοσοκομεία αθροιστικά – ATC J01), για τα κράτη που απέστειλαν δεδομένα, ήταν 16,4 DDD ανά 1000/κάτοικοι/ημέρα* (εύρος 8,3 – 25,7). Η σχετική κατανάλωση για την Ελλάδα ήταν 23,5 DDD ανά 1000/κάτοικοι/ημέρα. Αναλύοντάς την κατανάλωση της τελευταίας δεκαετίας (2012 – 2021) παρατηρείται στατιστικώς σημαντική συνολική μείωση για την Ευρώπη καθώς και για 13 κράτη. Η Ελλάδα καταγράφει σημαντική μείωση τα τελευταία χρόνια αλλά εξακολουθεί να έχει μεγαλύτερη κατανάλωση αντιβιοτικών σε σχέση με τη μέση τιμή (πίνακας 1 και εικόνες 1 - 2).

Για το έτος 2021 η συνολική μέση τιμή κατανάλωσης αντιικών (κοινότητα και νοσοκομεία αθροιστικά – ATC J05), για τα κράτη που απέστειλαν δεδομένα, ήταν 2,72 DDD ανά 1000/κάτοικοι/ημέρα (εύρος 0,28 – 6,25).

Ο κ. Ανδρέας Βίτσος, Πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ζακύνθου μίλησε για το εν λόγω ζήτημα στο DailyPharmaNews.

Όπως είπε «το 2020 ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος κατέθεσε τις προτάσεις του για το θέμα στο Υπουργείο Υγείας. Εκτός από την πρόταση να δίνονται τα αντιβιοτικά με ηλεκτρονική ιατρική συνταγή υπήρξαν κι άλλες προτάσεις σε σχέση με τη βελτιστοποίηση της διάθεσής αυτών των πολύτιμων φαρμάκων προκειμένου να αποφεύγεται η άσκοπη χρήση τους».

Από σχετική έκθεση για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών από το Ευρωβαρόμετρο του 2018, συνεχίζει ο κ. Βίτσος, είχε διαπιστωθεί ότι η φαρμακευτική πρακτική δεν ήταν το μεγάλο πρόβλημα καθώς η μη ορθή χρήση των αντιβιοτικών που προέρχεται από τα φαρμακεία ήταν τότε ήδη χαμηλή ενώ έβαινε μειούμενη χρόνο με το χρόνο. Υπήρχε ένας ρυθμός ετήσιας μείωσης μη ορθής χρήσης που είχε να κάνει με τα φαρμακεία γύρω στο 7%. Το θέμα ήταν ότι από τότε είχε διαπιστωθεί από το Ευρωβαρόμετρο ότι η χρήση των αντιβιοτικών από πλευράς των ιατρών –με συνταγογράφηση δηλαδή- ήταν αυξανόμενη και μάλιστα με διψήφιο ποσοστό, γύρω στο 11% το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι ο εκμηδενισμός της άσκοπης χρήσης ή της λανθασμένης χρήσης των αντιβιοτικών από μέρους των φαρμακείων της κοινότητας μπορούσε να συγκρατήσει μόνο για έξι έως 12 μήνες τη μη ορθή χρήση τους εκ μέρους ορισμένων γιατρών».

Γι’ αυτό το λόγο, όπως λέει ο πρόεδρος του ΦΣ Ζακύνθου οι προτάσεις του ΠΦΣ προς το Υπουργείο Υγείας περιείχαν και την προτροπή να υπάρξουν θεραπευτικά πρωτόκολλα και για τα αντιβιοτικά, να εφαρμοστεί ο θεσμός της καθυστερούμενης συνταγής καθώς και κάποιες άλλες προτάσεις οι οποίες στόχευαν ακριβώς στον περιορισμό της άσκοπης και μη ορθής χρήσης των αντιβιοτικών.

Η πανδημία ενδεχομένως συντέλεσε στο να μην εφαρμοστούν αυτές οι προτάσεις. Ωστόσο για τον κ. Βίτσο, «το θέμα της άσκοπής ή λανθασμένης χρήσης των αντιβιοτικών είναι πλέον αποδεδειγμένα θέμα κυρίως της ιατρικής κοινότητας, το οποίο οι γιατροί θα πρέπει να δουν πολύ σοβαρά καθώς πάντα υπήρχε εσφαλμένα η άποψη ότι οι φαρμακοποιοί ευθύνονται γι’ αυτό, ωστόσο μετά από τρία χρόνια που εφαρμόζονται πολύ αυστηρά μέτρα χορήγησης των αντιβιοτικών μόνο με ιατρική συνταγή, βλέπουμε ότι το πρόβλημα δεν λύθηκε. Και αυτό σημαίνει ότι το πρόβλημα δεν είναι η φαρμακευτική πρακτική, κι αυτό πρέπει να το καταλάβουν όλοι. Θεωρώ ότι κι εμείς οι φαρμακοποιοί πρέπει να πιέσουμε προκειμένου η χρήση των αντιβιοτικών στη χώρα μας να γίνει ορθότερη προκειμένου να μην αυξάνεται η μικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά μέσα από τις προτάσεις που ήδη έχουμε καταθέσει κι από άλλες ενδεχομένως λύσεις που μπορούν να βρεθούν εφόσον υπάρξει ένας συστηματικός διάλογος για το θέμα μέσα στην υγειονομική κοινότητα».

*Η κατανάλωση αντιβιοτικών εκφράζεται ως ο αριθμός DDDs (Defined Daily Doses) ανά 1000 κατοίκους ανά ημέρα