Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Η ιατρική ακριβείας στη φαρμακευτική έχει τη δυνατότητα να φέρει επανάσταση στη φροντίδα των ασθενών βελτιστοποιώντας την επιλογή, τη δοσολογία και την παρακολούθηση φαρμάκων.

Η ιατρική ακριβείας, συχνά γνωστή ως εξατομικευμένη ιατρική, είναι μια ταχέως εξελισσόμενη ιατρική προσέγγιση που επιδιώκει να εξατομικεύσει την υγειονομική περίθαλψη λαμβάνοντας υπόψη τα γενετικά, περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και τον τρόπο ζωής του ασθενούς. Στη φαρμακευτική, αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει τη χρήση ειδικών για τον ασθενή πληροφοριών για τη βελτιστοποίηση της επιλογής φαρμάκων, της δοσολογίας και της παρακολούθησης της θεραπείας.

Αυτό το άρθρο διερευνά τη σημασία της ιατρικής ακριβείας στη φαρμακευτική, επισημαίνοντας τις πιθανές εφαρμογές, τις προόδους, τις μελλοντικές δυνατότητες και τις προκλήσεις της. Ο συνδυασμός ιατρικής ακριβείας και φαρμακευτικής πρακτικής έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει τη φροντίδα των ασθενών βελτιώνοντας τα θεραπευτικά αποτελέσματα, ελαχιστοποιώντας τις ανεπιθύμητες ενέργειες (AEs) και προσαρμόζοντας τα συνταγογραφούμενα σχήματα με βάση τα μεμονωμένα χαρακτηριστικά ενός ατόμου.

Η ιατρική ακριβείας στα φαρμακευτικά προϊόντα έχει μεγάλες δυνατότητες, αλλά υπάρχουν πολλές προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της προστασίας δεδομένων, του κόστους και της προσβασιμότητας αλλά και της αποδοχής από πλευράς των ασθενών.

Εφαρμογές στην Ιατρική Ακριβείας

Η φαρμακογονιδιωματική είναι η μελέτη του τρόπου με τον οποίο η γενετική σύνθεση ενός ατόμου επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεται στα φάρμακα. Οι φαρμακοποιοί μπορούν να εξατομικεύσουν τα σχέδια θεραπείας χρησιμοποιώντας φαρμακογονιδιωματικά τεστ για τον εντοπισμό γενετικών παραλλαγών που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα και το μεταβολισμό του φαρμάκου.

Η ιατρική ακριβείας στη φαρμακευτική περιλαμβάνει την παρακολούθηση θεραπευτικών φαρμάκων (TDM – Therapeutic Drug Monitoring), στην οποία τα επίπεδα του φαρμάκου παρακολουθούνται στο αίμα του ασθενούς για να διασφαλιστεί η επίτευξη θεραπευτικών συγκεντρώσεων. Το TDM μπορεί να βοηθήσει στην προσαρμογή της δόσης, ειδικά των φαρμάκων με στενό θεραπευτικό δείκτη, για τη βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας του φαρμάκου και τη μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών.

Ως αποτέλεσμα της ιατρικής ακριβείας, έχουν αναπτυχθεί στοχευμένες θεραπείες που στοχεύουν ειδικά τις υποκείμενες βιολογικές οδούς μιας ασθένειας. Αυτές οι θεραπείες έχουν σχεδιαστεί για να είναι πιο αποτελεσματικές και έχουν λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες από τις παραδοσιακές θεραπείες.

Εξελίξεις της Ιατρικής Ακριβείας

Η ιατρική ακριβείας έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο στον τομέα της ογκολογίας. Οι γενετικές δοκιμές μπορούν να εντοπίσουν συγκεκριμένες μεταλλάξεις που οδηγούν την ανάπτυξη του όγκου, καθιστώντας δυνατή την ανάπτυξη εξατομικευμένων φαρμάκων που στοχεύουν τα καρκινικά κύτταρα, ενώ φυλάσσονται τα υγιή όργανα. Οι φαρμακοποιοί είναι σε θέση να εντοπίσουν ανθεκτικούς μικροοργανισμούς και να τροποποιήσουν τα αντιβιοτικά για να βελτιώσουν τη θεραπεία μολυσματικών ασθενειών.

Ο φαρμακογονιδιωματικός έλεγχος μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό ατόμων που είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ανεπιθύμητες ενέργειες από συγκεκριμένα φάρμακα για το καρδιαγγειακό, επιτρέποντας την ανάπτυξη μιας εξατομικευμένης θεραπευτικής προσέγγισης.

Η ιατρική ακριβείας βρίσκεται στη διερεύνηση θεραπειών νευρολογικών διαταραχών όπως η επιληψία, για τις οποίες ο γενετικός έλεγχος μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή φαρμάκων και τη δοσολογία τους.

Μελλοντικές προοπτικές

Καθώς η τεχνολογία και η έρευνα συνεχίζουν να προοδεύουν, μπορεί κανείς να προβλέψει πολλές σημαντικές ευκαιρίες για το μέλλον της ιατρικής ακριβείας. Καθώς οι τεχνολογίες προσδιορισμού αλληλουχίας και η γονιδιωματική έρευνα εξελίσσονται, θα ανακαλυφθούν περισσότερες γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με τη νόσο και την ανταπόκριση στη θεραπεία.

Καθώς η κατανόησή μας για το ανθρώπινο γονιδίωμα προχωρά, ένα ευρύτερο φάσμα γενετικών δεικτών θα είναι διαθέσιμο για εφαρμογές ιατρικής ακριβείας. Καθώς τα φαρμακογονιδιωματικά τεστ γίνονται λιγότερο δαπανηρά και πιο άμεσα διαθέσιμα, πιθανότατα θα είναι μέρος των κλινικών διαδικασιών ρουτίνας. Οι γενετικές πληροφορίες θα χρησιμοποιηθούν από φαρμακοποιούς και επαγγελματίες υγείας για την καθοδήγηση της επιλογής, της δοσολογίας και της παρακολούθησης φαρμάκων, βελτιώνοντας τα αποτελέσματα θεραπείας και μειώνοντας τις ανεπιθύμητες ενέργειες.

Η ιατρική ακριβείας στην ογκολογία θα συνεχίσει να προχωρά με την ανάπτυξη εξατομικευμένων ανοσοθεραπειών. Αυτές οι θεραπείες θα χρησιμοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς για να στοχεύσουν επιλεκτικά τα καρκινικά κύτταρα με βάση τη μοναδική γενετική τους σύνθεση, με αποτέλεσμα πιο αποτελεσματικές και λιγότερο επιβλαβείς θεραπείες. Η ιατρική ακριβείας μπορεί τελικά να περιλαμβάνει προληπτική ιατρική, εκτός από τη θεραπεία.

Μπορεί να εφαρμοστεί μια προληπτική προσέγγιση για την πρόληψη ή την αναβολή της εμφάνισης μιας ασθένειας, εντοπίζοντας άτομα που είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν μια συγκεκριμένη ασθένεια με βάση τη γενετική τους σύνθεση, τις επιλογές του τρόπου ζωής και την έκθεση στο περιβάλλον.

Προκλήσεις και Περιορισμοί

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ιατρική ακριβείας είναι η συλλογή, αποθήκευση και κοινή χρήση δεδομένων ασθενών, ιδιαίτερα γενετικών πληροφοριών. Τα γονιδιωματικά δεδομένα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και μπορούν να παρέχουν λεπτομέρειες σχετικά με την καταγωγή ενός ατόμου, τη γενετική σύνθεση και άλλα διακριτικά χαρακτηριστικά.

Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης των ασθενών και η τήρηση ηθικών και νομικών δεσμεύσεων εξαρτώνται από την εγγύηση του απορρήτου και της ασφάλειας αυτών των δεδομένων. Τα προηγμένα γενετικά τεστ και οι εξατομικευμένες θεραπείες χρησιμοποιούνται συχνά στην ιατρική ακριβείας, αλλά μπορεί να είναι δαπανηρές.

Το κόστος των γενετικών εξετάσεων μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά έναντι της ευρύτερης υιοθεσίας τους, περιορίζοντας την πρόσβαση σε πληθυσμούς ατόμων που δεν διαθέτουν -οικονομικά ή και ιατρικά- πόρους. Οι γνώσεις για παράδειγμα των ασθενών για την ιατρική ακριβείας και τις επιπτώσεις της ενδέχεται να είναι περιορισμένες. Η βελτίωση της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης των ασθενών σχετικά με τα οφέλη, τους κινδύνους και τα πιθανά αποτελέσματα της ιατρικής ακριβείας είναι κρίσιμη για την ενίσχυση της δέσμευσης και της αποδοχής της από πλευράς των ασθενών.

Συμπερασματικά, η ιατρική ακριβείας υπόσχεται τεράστια επανάσταση στον τομέα της φαρμακευτικής και μετασχηματισμό στη φροντίδα των ασθενών. Αξιοποιώντας πληροφορίες  γενετικών, περιβαλλοντικών δεδομένων και δεδομένων που αφορούν τον τρόπο ζωής του ασθενούς, οι φαρμακοποιοί μπορούν να προσαρμόσουν την επιλογή φαρμάκων, τη δοσολογία και την παρακολούθηση της θεραπείας για τη βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων και την ελαχιστοποίηση των ανεπιθύμητων ενεργειών.

Καθώς η τεχνολογία και η έρευνα προχωρούν, οι μελλοντικές προοπτικές για την ιατρική ακριβείας είναι λαμπρές, με διευρυμένους γενετικούς δείκτες, αυξημένη διαθεσιμότητα φαρμακογονιδιωματικών τεστ και εξατομικευμένες θεραπείες για σπάνιες ασθένειες στον ορίζοντα. Ωστόσο, οι προκλήσεις που σχετίζονται με το απόρρητο των δεδομένων, το κόστος και την ευαισθητοποίηση των ασθενών πρέπει να αντιμετωπιστούν για να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες της ιατρικής ακριβείας.

Μέσω της συνεχούς έρευνας, εκπαίδευσης και συνεργασίας, η ιατρική ακριβείας στη φαρμακευτική έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει τη φροντίδα των ασθενών, προσφέροντας εξατομικευμένες και στοχευμένες θεραπείες που βελτιώνουν τα αποτελέσματα υγείας και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ατόμων σε όλο τον κόσμο.

Πηγή: PharmacyTimes.com