Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Άνοιξε από χθες (Δευτέρα 16 Οκτωβρίου) η πλατφόρμα για τον εμβολιασμό (emvolio.gov.gr) με το επικαιροποιημένο εμβόλιο, που αφορά το στέλεχος ΧΒΒ1.5 της covid-19, όπως ανακοίνωσαν η αναπληρωτής υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη και η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών κα Μαρία Θεοδωρίδου.

Κι ενώ στην Αγγλία φαίνεται ότι χιλιάδες ακόμη φαρμακεία θα προσφέρουν υπηρεσία εμβολιασμού κατά του COVID-19 αυτή τη σεζόν, διπλασιάζοντας τον αριθμό των κοινοτικών φαρμακείων που πρόσφεραν την υπηρεσία εμβολιασμού του NHS COVID-19 την περίοδο 2022/23 στη χώρα μας δεν υπάρχει κάτι νεότερο για μία τέτοια προοπτική ώστε τα φαρμακεία να γίνουν χώροι όπου οι πολίτες θα μπορούσαν να επιλέξουν να κάνουν το εμβόλιό τους.

Μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου στη Μεγάλη Βρετανία 3.267 κοινοτικοί χώροι φαρμακείων είχαν οριστεί ως χώροι εμβολιασμού κατά της COVID για την περίοδο φθινοπώρου/χειμώνα 2023/24 με τον αριθμό αυτό να είναι πολύ πιθανό να έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο’

Ακόμη όμως και με βάση τα συγκεκριμένα δεδομένα μιλάμε για αύξηση 97% σε σύγκριση με τη σεζόν 2022/23, όταν 1.655 φαρμακεία ορίστηκαν να προσφέρουν την υπηρεσία.

Παράλληλα, αυξήθηκε και ο αριθμός των φαρμακείων που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τη λειτουργία της υπηρεσίας, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία.

Ο αριθμός των μοναδικών φαρμακείων που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την παροχή της υπηρεσίας αυξήθηκε σχεδόν κατά το ένα τρίτο (30%), από 2.954 την περασμένη σεζόν σε 3.830 αυτή τη σεζόν – συν άλλες 123 εκδηλώσεις ενδιαφέροντος για την παροχή της υπηρεσίας σε τοποθεσία μακριά από φαρμακείο.

Ωστόσο, το NHSE τόνισε ότι ο αριθμός των εκδηλώσεων ενδιαφέροντος «δεν είναι άμεσα συγκρίσιμος», καθώς η διαδικασία «διαρθρώθηκε διαφορετικά» το 2022/23.

Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι και το ποσοστό αποδοχής για τα φαρμακεία που επιθυμούν να λειτουργήσουν την υπηρεσία έχει επίσης αυξηθεί.

Ενώ την περασμένη σεζόν, το 56% των φαρμακείων που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την υπηρεσία απορρίφθηκαν, αυτή τη σεζόν το 85% των φαρμακείων που ενδιαφέρθηκαν είχαν εγκριθεί για να διεξάγουν εμβολιασμούς COVID-19 μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.

Γενικά παρατηρήθηκε άνοδος στις αιτήσεις για την κάλυψη αποζημίωσης φαρμακοποιών για τη χορήγηση εμβολιασμών για τον COVID-19.

Όλα αυτά πάντως είναι «κατανοητά και απαραίτητα», καθώς τα περισσότερα κέντρα εμβολιασμού μεγάλης κλίμακας έκλεισαν στα τέλη του 2022 και δεν άνοιξαν ξανά, μειώνοντας σημαντικά τη δυνατότητα για τους εμβολιασμούς αυτούς, ενώ επίσης δεν λειτουργούν όλα τα δίκτυα πρωτοβάθμιας περίθαλψης (PCN’s) και οι κλινικές που διευθύνονται από τους γενικούς ιατρούς στο ίδιο επίπεδο με τις προηγούμενες περιόδους του προγράμματος εμβολιασμού.

H Ένωση Φαρμακοποιών Pharmacists’ Defence Association (PDA) έχει προειδοποιήσει για «υπερβολικό φόρτο εργασίας» σημειώνοντας ότι οι εργοδότες θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι «διεξάγουν αποτελεσματική αξιολόγηση κινδύνου για τους χώρους -τις κλινικές- που σχεδιάζουν να λειτουργήσουν, διασφαλίζοντας ότι διαθέτουν επαρκή χώρο, εγκαταστάσεις και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό για να παρέχουν μια ασφαλή και αποτελεσματική υπηρεσία, εκτός από την παροχή των καθημερινών τους φαρμακευτικών υπηρεσιών». Τόνισε δε ότι οι φαρμακοποιοί θα πρέπει να χρησιμοποιούν την «επαγγελματική τους κρίση» για να διαχειριστούν την «ικανότητα ραντεβού προκειμένου να διαχειριστούν με ασφάλεια τον φόρτο εργασίας τους».

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι από τον Ιανουάριο κιόλας του 2021 ο τότε Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας κ. Βασίλης Κοντοζαμάνης κατά τη διάρκεια διαδικτυακής εκδήλωσης με θέμα «ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ - ΕΜΒΟΛΙΑ - ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ» απαντώντας στο ποια είναι η πιθανότητα, εφόσον θα έρχονταν τότε στη χώρα μας εμβόλια που οι συνθήκες συντήρησης είναι πιο εύκολες, αυτά να γίνονται από τους φαρμακοποιούς στα φαρμακεία της γειτονιάς, φάνηκε να βλέπει θετικά μία τέτοια προοπτική. «Αναμένουμε και πιο εύκολα εμβόλια, πράγματι. Το εμβόλιο αυτό της Astra Zeneca όπως και τα υπόλοιπα εμβόλια της τεχνολογίας mRNA είναι δύσκολα εμβόλια σε ό,τι αφορά τη διαχείρισή τους. Θα έχουμε, πιστεύω, εμβόλια που θα είναι εύκολα στη διαχείριση και θα μπορούν να γίνουν τόσο από τους φαρμακοποιούς όσο και από τους γιατρούς, να μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε ακόμη καλύτερα τον πληθυσμό» είχε απαντήσει ο κ. Κοντοζαμάνης. 

Την ετοιμότητά των φαρμακοποιών της Θεσσαλονίκης να αναλάβουν τη διενέργεια εμβολιασμών κατά της COVID-19 είχε γνωστοποιήσει με ανακοίνωση του λίγες μέρες αργότερα (στις 19 Φεβρουαρίου 2021) ο Φαρμακευτικός Σύλλογος της πόλης ενόψει της τότε αναμενόμενης έγκρισης του εμβολίου της Johnson & Johnson για το οποίο δεν θα απαιτούντο ειδικές συνθήκες συντήρησης (όχι βαθιά κατάψυξη, μία δόση) σημειώνοντας μάλιστα σε δηλώσεις του στο DailyPharmaNews την πεποίθησή του ότι σε μία μάχη όπου κανείς δεν περισσεύει μόλις γίνει γνωστό το πρωτόκολλο εμβολιασμού όσοι μπορούν να λειτουργήσουν θα συμμετάσχουν είτε γιατροί είτε φαρμακοποιοί.

Πολύ σημαντικό θέμα πάντως για τον Πρόεδρου του ΦΣΘ κ. Διονύση Ευγενίδη ήταν οι φαρμακοποιοί να κινούνται βάσει πρωτοκόλλων. Όπως είχε πει «προφανώς θέλουμε έγκαιρη ενημέρωση και θα κινηθούμε βάσει του πρωτοκόλλου που θα δημιουργηθεί για το συγκεκριμένο εμβόλιο και όσοι μπορούν να λειτουργήσουν με βάση τα συγκεκριμένα πρωτόκολλα αυτοί και θα αναλάβουν και τον εμβολιασμό».

Λίγο αργότερα, τον Απρίλιο του 2021 ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Απόστολος Βαλτάς κατά τη διάρκεια του χαιρετισμού του στην επίσημη έναρξη του 4ου Συμποσίου Φαρμακοεπιδημιολογίας είχε τονίσει την ανάγκη διεξοδικών συζητήσεων με το Υπουργείο Υγείας για έναν ενδεχόμενο εμβολιασμό των πολιτών με το εμβόλιο της Johnson&Johnson από το σύνολο των φαρμακείων της χώρας.

Ο κ. Βαλτάς ανέφερε μεταξύ άλλων ότι όταν ετέθη το θέμα του καθολικού εμβολιασμού κατά της νόσου  COVID 19, καταθέσαμε προτάσεις προς το Υπουργείο Υγείας και προβληματισμούς αναφορικά με όλα τα θέματα που αφορούν στον εμβολιασμό, από το στάδιο της διακίνησης, της συντήρησης των εμβολίων μέχρι το στάδιο της φαρμακοεπαγρύπνησης. Όπως για όλα τα φάρμακα έτσι και για τα νέα εμβόλια η φαρμακοεπαγρύπνηση παραμένει στις επαγγελματικές πρόνοιες των φαρμακοποιών. Προς το παρόν οι εμβολιασμοί στην Ελλάδα διενεργούνται μόνο σε εμβολιαστικά κέντρα τα οποία έχουν συσταθεί και γι’ αυτόν τον σκοπό σε κρατικές δομές του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Ο ρόλος των φαρμακοποιών της κοινότητας για την πρώτη φάση του πανδημικού εμβολιασμού, όπως γνωρίζετε, ήταν αυτός της ενημέρωσης και της προαγωγής του εμβολιασμού κατά της νόσου COVID 19 καθώς και ο προγραμματισμός των εμβολιασμών. Σε δεύτερη φάση και εφόσον διατεθούν τα εμβόλια τα οποία μπορούν να αποθηκεύονται και να διακινούνται μέσω των φαρμακείων στις συνθήκες ψυχρής αλυσίδας, τότε οι εμβολιασμοί θα μπορούσαν με προϋποθέσεις να διανεμηθούν από τους φαρμακοποιούς.

Ο κ. Βαλτάς είχε επισημάνει επίσης στην ίδια ομιλία του ότι «μέσω της συνεχούς ενημέρωσης που έχουμε μέσω της PGEU –είναι ο Σύλλογος των φαρμακοποιών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης- διαπιστώνουμε ότι μία-μία οι περισσότερες χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προχωρούν στην ανάθεση των εμβολιασμών έναντι του COVID 19 και στους φαρμακοποιούς της κοινότητας. Αυτές τις εξελίξεις τις παρακολουθεί και η ελληνική κυβέρνηση και ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος. Είμαστε σε επικοινωνία με το Υπουργείο Υγείας για να υπάρξει μία συζήτηση…».

Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος έχει καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση στο Υπουργείο Υγείας από τότε προκειμένου να συμμετέχουν οι φαρμακοποιοί στον εμβολιασμό κατά της COVID, πρόταση την οποία μάλιστα επικαιροποίησε προς το τέλος της πανδημίας, την Άνοιξη του 2022 καθώς διαφαίνετο ότι οι εμβολιαστικές δομές θα συρρικνώνονταν και το έργο αυτό να το αναλάβουν οι υγειονομικοί. Η πρόταση αυτή των φαρμακοποιών να μπουν ενεργά στον εμβολιασμό κατά της COVID ωστόσο δεν τελεσφόρησε χωρίς να υπάρχει κάποια επαρκής, όπως λένε οι φαρμακοποιοί, αιτιολόγηση.