Το παγκόσμιο ενδιαφέρον στρέφεται στη Σύνοδο Κορυφής της COP28, που ξεκινά στις 28 Νοεμβρίου, στο Dubai, και θα διαρκέσει έως τις 12 Δεκεμβρίου, με τη συμμετοχή 70.000 ανθρώπων από σχεδόν 200 χώρες, οι οποίοι θα διαπραγματευτούν για την τύχη του πλανήτη σε μία συνάντηση όπου θα εξεταστούν από εταιρικά συμφέροντα έως και ανταγωνιστικές εθνικές ατζέντες.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Εν όψει της COP28, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) μαζί με την παγκόσμια κοινότητα υγείας, υψώνει τη φωνή του για να διασφαλίσει ότι ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στην υγεία βρίσκεται στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων. Είναι επιτακτική ανάγκη να διευρυνθεί η εστίαση στην ανθρώπινη υγεία στις παγκόσμιες συζητήσεις, χωρίς να αφήνονται περιθώρια για δικαιολογίες και υποχρεώνοντας τους διαπραγματευτές να αναγνωρίσουν ότι φέρουν την ευθύνη για την ευημερία του πιο ανεκτίμητου αγαθού μας: της υγείας των πληθυσμών παγκοσμίως.

«Η προτεραιότητα στην υγεία δεν είναι απλώς μια επιλογή. Είναι το θεμέλιο των ανθεκτικών κοινωνιών», δήλωσε ο Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ. «Οι ηγέτες πρέπει να προσφέρουν στο Ντουμπάι, παρέχοντας τα ισχυρά αποτελέσματα υγείας που περιμένουν οι λαοί τους και οι οικονομίες τους χρειάζονται επειγόντως. Πρέπει να αλλάξουμε τη συζήτηση και να δείξουμε τα τεράστια οφέλη της πιο τολμηρής δράσης για το κλίμα στην υγεία και την ευημερία μας».

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο τους τελευταίους μήνες προσφέρουν μια τρομακτική εικόνα του τι θα αντιμετωπίσουμε στο άμεσο μέλλον, σε έναν κόσμο που θερμαίνεται με αφύσικη ταχύτητα. Η έκθεση της IPCC αναφέρει ότι περίπου 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι – σχεδόν η μισή ανθρωπότητα – ζουν σε περιοχές ιδιαίτερα ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή. Οι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών έχουν αυξηθεί κατά 70% παγκοσμίως μέσα σε δύο δεκαετίες, σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ. Μόνο μια δραματική και αφοσιωμένη προσπάθεια περιορισμού της θέρμανσης στους 1,5 °C θα αποτρέψει ένα μέλλον πολύ χειρότερο από αυτό που βλέπουμε τώρα.

Τα ολοένα και πιο συχνά και σοβαρά ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες, πλημμύρες και καύσωνες, θα επιβαρύνουν επίσης τις υποδομές υγειονομικής περίθαλψης. Οι πλημμύρες του περασμένου έτους στο Πακιστάν εκτόπισαν 8 εκατομμύρια ανθρώπους και επηρέασαν συνολικά 33 εκατομμύρια. Οι προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας δείχνουν ότι χωρίς τολμηρή και άμεση δράση, η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να εκτοπίσει περίπου 216 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2050.

Καθώς η κλιματική κρίση θέτει σε κίνδυνο τις ζωές και τα μέσα διαβίωσης, τα παγκόσμια συστήματα τροφίμων αγωνίζονται να διατηρήσουν έναν αυξανόμενο πληθυσμό και οι διακυβευμένες πηγές νερού επιδεινώνουν τις προκλήσεις. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την αύξηση των μολυσματικών ασθενειών, όπως ο δάγκειος πυρετός και η χολέρα, θέτοντας σε κίνδυνο εκατομμύρια. Τώρα είναι η ώρα για αποφασιστική και συνεργατική δράση για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στην υγεία και την οικοδόμηση ενός βιώσιμου μέλλοντος για όλους.

Καθώς η κλιματική αλλαγή συνιστά μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για τα συστήματα υγείας παγκοσμίως, είναι επίσης επιτακτική ανάγκη να ενισχύσουμε τα συστήματά μας ώστε να είναι ανθεκτικά, με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και βιώσιμα. Η αποτυχία να δράσει γρήγορα θα καταστήσει τα συστήματα υγείας παγκοσμίως ευάλωτα στις συντριπτικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί μακρινή απειλή. Είναι άμεσος κίνδυνος που επηρεάζει την υγεία μας σε πολλαπλά μέτωπα. Η κοινότητα υγείας υποστηρίζει ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη την υγεία μας, συμβάλλοντας στην εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών και ασθενειών που μεταδίδονται από φορείς. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη οι διαπραγματευτές να κατανοήσουν ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί άμεση απειλή για την παγκόσμια υγεία που δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί ή να υποβαθμιστεί.

Η προσαρμογή των συστημάτων υγείας μας σημαίνει αναβάθμιση βασικών παρεμβάσεων όπως ο έλεγχος των φορέων, η επιδημιολογική επιτήρηση και η πρόσβαση σε ασφαλές νερό και αποχέτευση. Επιπλέον, η εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού είναι ζωτικής σημασίας και απαιτείται υποστήριξη για την ευθυγράμμιση των συστημάτων υγείας με την καθοδήγηση που περιλαμβάνεται στο επιχειρησιακό πλαίσιο του ΠΟΥ για την κατασκευή συστημάτων υγείας ανθεκτικών στο κλίμα και χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Για τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία, η κοινότητα της υγείας τονίζει τη σημασία της μείωσης και της διακοπής των εκπομπών. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, 7 εκατομμύρια πρόωροι θάνατοι ετησίως αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα επείγοντα μέτρα μετριασμού, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης σε καθαρές πηγές ενέργειας, είναι απαραίτητα για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και τη δημιουργία βιώσιμων αποτελεσμάτων.

Η κοινότητα υγείας αναγνωρίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν τα συστήματα υγείας στη συμβολή στις εκπομπές ρύπων και υποστηρίζει τον οικολογικό τομέα της υγείας. Αυτό περιλαμβάνει τη διαδικασία απανθρακοποίησης (decarbonizing) στις υποδομές και τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων υγείας, την ψηφιοποίηση της ιατρικής και την εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών σε νοσοκομεία και εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης για να μειωθούν σημαντικά οι παγκόσμιες εκπομπές κατά 5% που αποδίδονται στον τομέα της υγείας.

Πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εξυπηρετούνται από εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης με αναξιόπιστη ηλεκτρική ενέργεια ή καθόλου ηλεκτρική ενέργεια. Για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος που δεν έχουν πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια, η κοινότητα της υγείας ζητά να επιταχυνθεί η πρόσβαση στην καθαρή ενέργεια. Ο ΠΟΥ συνεργάζεται με εταίρους για να επιταχύνει την ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για να εναρμονίσει τις ιατρικές προμήθειες και να οδηγήσει σε μια αλλαγή προς καθαρότερες πηγές ενέργειας, καλύτερες υπηρεσίες και μειωμένη εξάρτηση από το ντίζελ και το φυσικό αέριο.