Της Τάνιας Η. Μαντουβάλου

Μία σημαντική επισκόπηση της κατάστασης της υγείας και του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα, παρουσίασε στο Forum των Δελφών, η παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ κ. Ντόρα Ψαλτοπούλου, βασιζόμενη σε πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα συστήματα και τις πολιτικές υγείας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ΟΟΣΑ, που δημοσιεύτηκαν στην αρχή του 2024. «Το προσδόκιμο επιβίωσης στην Ελλάδα, μετά την απότομη πτώση κατά 1,5 έτος στη διάρκεια της πανδημίας, επανήλθε στα 80,7 έτη, αριθμός αντίστοιχος με τον μέσο όρο της Ε.Ε. Όσον αφορά στην προσβασιμότητα (accessibility) στα υγειονομικά συστήματα, το πλέον σημαντικό στοιχείο που κατ´ αρχήν παρατίθεται, είναι πάντα η αξιολόγηση του προσδόκιμου επιβίωσης του πληθυσμού, συγκριτικά με άλλες χώρες. Οι κύριες αιτίες θανάτου παραμένουν τα χρόνια μη μεταδοτικά νοσήματα, όπως η στεφανιαία νόσος, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και ο καρκίνος (με προεξάρχοντα τον θάνατο από καρκίνο του πνεύμονα).

Από την άλλη πλευρά, τα ποσοστά των μη ικανοποιούμενων πολιτών στη χώρα μας, κατά δήλωσή τους, ως προς ανάγκες υγείας τους, είναι αρκετά μεγαλύτερα από τον μέσο όρο της ΕΕ. Οι λόγοι είναι οικονομικοί κυρίως, αλλά και χρόνου αναμονής ή τοπογραφικοί (πχ. νησιά). Παράλληλα, παραμένει μεγάλη διαφορά στις μη ικανοποιούμενες ανάγκες για ιατρική περίθαλψη ανάμεσα στις ομάδες χαμηλού και υψηλού εισοδήματος στη χώρα μας. Ακόμη, σημαντικό ποσοστό ατόμων στην Ελλάδα αναφέρει μεγάλα ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών για την ψυχική υγεία, ειδικά στην περίοδο της πανδημίας, λίγο περισσότερο συγκριτικά με άλλες χώρες της Ε.Ε».

Διαθέτουμε τις λιγότερες αναλογικά κλίνες ΜΕΘ στην Ευρώπη

Είναι γεγονός ότι έχουμε από τους πιο γηρασμένους πληθυσμούς πανευρωπαϊκά με το 22,7 % να είναι άνω των 65 ετών, έναντι του 21,1 % όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είπε η καθηγήτρια. Για να επισημάνει στη συνέχεια ότι «παρόλα αυτά διαθέτουμε τις λιγότερες αναλογικά κλίνες (ΜΕΘ) φτάνοντας τις 4,3 κλίνες ανά 1.000 κατοίκους με μέσο όρο στην Ευρώπη το 4,8 ανά 1000 κατοίκους. Και αυτός είναι ένας από τους λόγους ύπαρξης των φορείων- κλινών ειδικά κατά τη διάρκεια αρκετών γενικών εφημεριών σε τριτοβάθμια δημόσια νοσοκομεία της Αττικής. Είναι άξιο σχολιασμού η ταχεία αύξηση της δυναμικότητας των κλινών στις ΜΕΘ σε ολόκληρη τη χώρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, ενώ σε περιοχές που επλήγησαν περισσότερο, ενίοτε, χρησιμοποιήθηκαν και κλίνες του ιδιωτικού τομέα.

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το σύστημα υγείας παρέχει σχεδόν καθολική και δωρεάν κάλυψη για τους πολίτες και τους νόμιμα διαμένοντες, καλύπτοντας αυτό που περιγράφεται με τον όρο προσιτότητα (affordability) για τους ασθενείς και τους πολίτες. Στις άμεσες ιδιωτικές πληρωμές των νοικοκυριών περιλαμβάνεται και μέρος της φαρμακευτικής δαπάνης, και εδώ μπορεί να υπογραμμιστεί η αξία της ενίσχυσης των κλινικών μελετών, για την αύξηση της προσβασιμότητας των ασθενών με σοβαρές ασθένειες σε ερευνητικά φάρμακα, με ως επί τω πλείστων μεγάλη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια».

Η Ελλάδα με το 2 % του Ευρωπαϊκού πληθυσμού, έχει το 10% της Ευρωπαϊκής παραγωγής φαρμάκου

Η χώρα μας, με το 2 % του Ευρωπαϊκού πληθυσμού, έχει ταυτόχρονα το 10% της Ευρωπαϊκής παραγωγής φαρμάκου, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την προσβασιμότητα στο φάρμακο και την επάρκεια της Ελλάδας, αλλά το λιγότερο του 1% των κλινικών μελετών, ενώ διαθέτει άριστο και αξιόπιστο ιατρικό προσωπικό, επισήμανε η κ. Ψαλτοπούλου. «Γενικά, η χρήση θεραπευτικών πρωτοκόλλων ως ενδεδειγμένα για τη συνταγογράφηση, ειδικά για τα πολύ ακριβά φάρμακα, μπορεί να είναι απαραίτητη για την δικαιότερη κατανομή της φαρμακευτικής δαπάνης, πάντα προς όφελος όλων των ασθενών».

Όσον αφορά την πρόληψη, η καθηγήτρια ανέφερε πως φαίνεται ότι «κατά τα τελευταία έτη, η δωρεάν χορήγηση των εμβολίων, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση, οδηγεί σε ποσοστά εμβολιασμού (για τη γρίπη πχ) ακόμη και μεγαλύτερα από τον μέσο όρο της Ε.Ε. «Ευτυχώς, η χώρα μας διαθέτει αυξημένα ποσοστά προσυμπτωματικού ελέγχου για καρκίνους, όπως του μαστού και του τραχήλου της μήτρας. Επιπρόσθετα, η δημιουργία εθνικών μητρώων όπως του καρκίνου, πρόκειται να συμβάλλει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας στην περίθαλψη των ογκολογικών ασθενών».

Για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην υγειονομική περίθαλψη - που τώρα ολοκληρώνεται- για το ελληνικό σύστημα υγείας η κ.Ψαλτοπούλου σημείωσε:. «Η μεγαλύτερη αύξηση οικονομικών απολαβών στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, καθώς και η βελτίωση στις ξενοδοχειακές υποδομές, μαζί με την ψηφιοποίηση, ένα τεράστιο έργο που παίρνει τώρα σάρκα και οστά, θα δώσει μία νέα πνοή στην προσιτότητα και προσβασιμότητα του συστήματος υγείας στη χώρα μας».