Με την πρόσφατη νομοθεσία που επιτρέπει πλέον στους φαρμακοποιούς να κάνουν όλα τα εμβόλια που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων οι φαρμακοποιοί, καθώς μπαίνουμε στο καλοκαίρι που είναι κατά κανόνα η εποχή που ο περισσότερος κόσμος προγραμματίζει τις διακοπές του και δη σε πιο μακρινούς προορισμούς, θα πρέπει να είναι έτοιμοι να παρέχουν υπηρεσίες εμβολιασμού και σε επίπεδο διενέργειας, όπου υπάρχει αυτή η δυνατότητα αλλά και πληροφόρησης σε ανθρώπους που προγραμματίζουν διακοπές και ταξίδια στο εξωτερικό.

Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Το PharmacyTimes.com σε πρόσφατο άρθρο του δίνει μία εικόνα για τι γίνεται στις ΗΠΑ όπου, όπως αναφέρει,  τα τελευταία χρόνια, ειδικά στα διάφορα στάδια της πανδημίας COVID-19, τα κοινοτικά φαρμακεία έχουν γίνει το κύριο μέρος εμβολιασμού των ανθρώπων με εμβόλια που χορηγούνται στις ΗΠΑ από τα κοινοτικά φαρμακεία.

Μάλιστα όπως παρατηρεί ο συγγραφέας του σχετικού άρθρου που βεβαίως αφορά την αμερικανική πραγματικότητα «δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι οι φαρμακοποιοί θεωρούνται πλέον ευρέως ειδικοί στα εμβόλια, επομένως είναι κρίσιμο να είναι έτοιμοι να συζητήσουν όχι μόνο για τα συνήθη εμβόλια όπως η γρίπη, την COVID-19, τον έρπη ζωστήρα και τον πνευμονιόκοκκο, αλλά και εκείνα που είναι λιγότερο κοινά.

Παραδείγματα μη συνήθων εμβολίων είναι αυτά που απαιτούνται για ταξίδια. Καθώς τα διεθνή ταξίδια επιστρέφουν σε προπανδημικούς ρυθμούς, οι ταξιδιώτες που χρειάζονται εμβόλια για τους προορισμούς τους πιθανότατα θα συμβουλευτούν τους φαρμακοποιούς τους για βοήθεια». Κι εάν στις ΗΠΑ όπως αναφέρει ο συγγραφέας, είναι πιθανό ορισμένοι φαρμακοποιοί να μην έχουν εμπειρία στη χορήγηση εμβολίων που παρέχουν προστασία από τον ιό του κίτρινου πυρετού, τον ιό της ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας, τη χολέρα, τον ιό της λύσσας και τον τυφοειδή πυρετό, στην Ελλάδα είναι πολύ λιγότερο πιθανό, αφού άλλωστε αυτά τα εμβόλια δεν γίνονται στο φαρμακείο, αφού πρόκειται για ειδικού τύπου εμβόλια για τα οποία οι πολίτες πρέπει να απευθύνονται στα κέντρα παροχής υπηρεσιών Ταξιδιωτικής Ιατρικής των Διευθύνσεων Δημόσιας Υγείας & Κοινωνικής Μέριμνας της οικείας Περιφέρειας (δες εδώ). Στα κέντρα αυτά, έμπειρο και καταρτισμένο προσωπικό, μπορεί να προσφέρει υπεύθυνα, φιλικά και χωρίς ταλαιπωρία, όλες εκείνες τις υπηρεσίες (συμβουλευτική, πραγματοποίηση εμβολιασμών, σύσταση χημειοπροφύλαξης, πιστοποιητικό εμβολιασμών, έντυπο ενημερωτικό υλικό) που είναι απαραίτητες για τη διαφύλαξη της υγείας των ταξιδιωτών τόσο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού όσο και μετά την επιστροφή τους. Ωστόσο, πολλοί φαρμακοποιοί θα βρεθούν στη θέση να εμβολιάσουν με εμβόλια που προορίζονται για ταξιδιωτικούς σκοπούς για διαφορετικές ενδείξεις, όπως αυτές που προσφέρουν προστασία έναντι της ηπατίτιδας Α. της ηπατίτιδας Β, της ιλαράς, της παρωτίτιδας και ερυθράς,  της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου και του τετάνου.

Για τους φαρμακοποιούς στις ΗΠΑ που δεν είναι εξοικειωμένοι με την ταξιδιωτική υγεία, υπάρχουν διαθέσιμα μαθήματα συνεχούς εκπαίδευσης σε πολλές πλατφόρμες. «Το πρώτο βήμα σε οποιαδήποτε συζήτηση με τον πολίτη που πρόκειται να ταξιδέψει σχετικά με το εμβόλιο ταξιδιού», αναφέρει το PharmacyTimes «είναι η συλλογή πληροφοριών από τον ασθενή. Οι συστάσεις που θα πρέπει να δοθούν ποικίλλουν με βάση παράγοντες όπως ο προορισμός, η διάρκεια του ταξιδιού, η διαμονή, το υψόμετρο και οι προγραμματισμένες δραστηριότητες, μεταξύ άλλων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι πολλές ταξιδιωτικές διαβουλεύσεις υγείας περιλαμβάνουν επίσης προφυλακτικά φάρμακα και συμβουλές συμπεριφοράς.

Το CDC παρέχει έναν πόρο που επιτρέπει στους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να εισαγάγουν τον προορισμό ενός ταξιδιώτη και να προβάλουν συστάσεις εμβολίων για αυτήν την περιοχή. Αυτές οι πληροφορίες αλλάζουν με βάση την τρέχουσα δραστηριότητα της νόσου και άλλους παράγοντες, όπως οι εποχικές διακυμάνσεις κινδύνου (π.χ. τα κουνούπια είναι πιο διαδεδομένα σε ορισμένες περιοχές κατά την περίοδο των βροχών). Αν και υπάρχουν πολλοί πόροι που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι φαρμακοποιοί όταν προετοιμάζουν συστάσεις ταξιδιωτικών εμβολίων, ο ιστότοπος του CDC είναι ένα κοινό σημείο εκκίνησης».

Είναι σημαντικό επίσης όταν συνιστούν και χορηγούν ταξιδιωτικά εμβόλια, οι φαρμακοποιοί να λάβουν υπόψη ότι πολλά εμβόλια απαιτούν πολλαπλές δόσεις πριν από την ημερομηνία αναχώρησης του ταξιδιώτη.

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους ασθενείς που πραγματοποιούν ταξίδια σε νέες ή άγνωστες χώρες να έχουν φροντίσει να έχουν πάρει μια ταξιδιωτική ιατρική συμβουλή τουλάχιστον ένα μήνα πριν ταξιδέψουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, διατίθενται προγράμματα επιταχυνόμενης δοσολογίας για εμβόλια που συνήθως χορηγούνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, χρειάζονται 6 μήνες για να προστατευτεί κανείς πλήρως από την ηπατίτιδα Β όταν χρησιμοποιεί παραδοσιακά προϊόντα εμβολίων και τα δοσολογικά τους προγράμματα. Ωστόσο, ο χρόνος μέχρι να φέρει αποτέλεσμα το εμβόλιο  μπορεί να μειωθεί σε μόλις 1 μήνα με τη χρήση μιας σειράς 2 δόσεων του ανασυνδυασμένου, ανοσοενισχυμένου εμβολίου ηπατίτιδας Β ή της επιταχυνόμενης δόσης του συνδυασμού εμβολίου ηπατίτιδας Α και ηπατίτιδας Β.

Μια άλλη σκέψη για τους φαρμακοποιούς, όταν συνιστούν εμβόλια που σχετίζονται με ταξίδια, είναι ότι ορισμένες χώρες απαιτούν πιστοποίηση διενέργειας εμβολιασμού για ορισμένα εμβόλια, όπως το εμβόλιο για τον κίτρινο πυρετό. Οι φαρμακοποιοί μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς όχι μόνο να εμβολιαστούν, αλλά και να δώσουν κατευθύνσεις σε περιπτώσεις ατόμων που επισκέπτονται πολλές χώρες καθώς η σειρά ταξιδιού μπορεί να είναι σημαντική εάν σε μία από τις χώρες για παράδειγμα υπάρχει υψηλός κίνδυνος για κίτρινο πυρετό.

Καταλήγοντας το άρθρο σημειώνει ότι οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί παρέχουν περισσότερα εμβόλια από ποτέ, και αυτά που σχετίζονται με την ταξιδιωτική υγεία δεν αποτελούν εξαίρεση. Οι φαρμακοποιοί που είναι εξοικειωμένοι με αυτά τα εμβόλια και τους διαθέσιμους πόρους βοήθειας και πληροφόρησης στο κομμάτι των συστάσεων που αφορούν την υγεία σ’ ένα ταξίδι θα είναι καλύτερα προετοιμασμένοι να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των ασθενών τους και να τους κρατήσουν προστατευμένους ενώ ταξιδεύουν.