Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Μια νέα μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το King's College του Λονδίνου και το London School of Economics (LSE) διαπίστωσε ότι 48 ογκολογικές θεραπείες εγκρίθηκαν μεταξύ 2009 και 2013 για 68 διαφορετικές ενδείξεις, ωστόσο σε 39 από αυτές τις ενδείξεις οι θεραπείες βρέθηκαν να είναι αναποτελεσματικές είτε ως προς την ενίσχυση της ποιότητας ζωής είτε ως προς τη βελτίωση της επιβίωσης κατά την αρχική εφαρμογή.

Στη συνέχεια, η έρευνα επιχείρησε να προσδιορίσει εάν υπήρχαν δυνητικά μακροπρόθεσμα οφέλη από τη χρήση των φαρμάκων αυτών, πέρα από τα βραχυπρόθεσμα δεδομένα που ανέφεραν οι εταιρείες. Σε μελέτες παρακολούθησης, μετά από μια μέση παρεμβατική περίοδο πέντε ετών, το 49% δεν κατάφεραν να αποδείξουν σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ή το προσδόκιμο ζωής.

Το ερώτημα που θέτει η έρευνα είναι πώς τα ογκολογικά αυτά φάρμακα κατάφεραν να λάβουν τις συγκεκριμένες εγκρίσεις. Πολλές από τις εγκρίσεις βασίστηκαν σε μη οριστικά τελικά σημεία, παρόλο που αυτά δεν αποτελούσαν αξιόπιστο δείκτη για πιθανή βελτίωση σε ασθενείς που έλαβαν τα φάρμακα.

 Επιπλέον, κάποιες θεραπείες έλαβαν υπό όρους άδεια κυκλοφορίας με την προσδοκία ότι οι εταιρείες φαρμάκων θα επιστρέψουν με επιβεβαιωτικά στοιχεία από περαιτέρω δοκιμές.

 Ωστόσο, η μελέτη εντόπισε 10 ογκολογικά φάρμακα που εγκρίθηκαν με το σύστημα ταχείας κυκλοφορίας και ήταν στην αγορά για τέσσερα χρόνια χωρίς να αποδείξουν ότι επέφεραν επέκταση του προσδόκιμου ζωής ή βελτίωση της ποιότητάς της.

 Όπως σημειώνει ο Dr Courtney Davis, ιατρικός και πολιτικός κοινωνιολόγος στο Τμήμα Παγκόσμιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής του King's College και επικεφαλής της μελέτης, «Αξιολογήσαμε τη βάση δεδομένων για όλα τα νέα φάρμακα που εισήλθαν στην αγορά για μια πενταετία και διαπιστώσαμε πως η πλειοψηφία τους εισήχθη στην αγορά χωρίς σαφή στοιχεία ότι βελτίωναν την επιβίωση των ασθενών ή την ποιότητα ζωής. Πολλοί άνθρωποι υποβάλλονται σε θεραπεία για καρκίνο ενώ υπάρχουν λίγες νέες πληροφορίες για την καθοδήγηση των ασθενών και των θεραπευτών τους σχετικά με την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Όταν εγκρίνονται ακριβά φάρμακα που δε διαθέτουν αξιόπιστες ενδείξεις κλινικού οφέλους και εισάγονται στα δημόσια συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, μπορεί να βλάψουν μεμονωμένους ασθενείς και να χαθούν δημόσια κονδύλια».

 Τα ευρήματα δημιουργούν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τη διαδικασία έγκρισης του ΕΜΑ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει μεγάλη πίεση στον Οργανισμό αλλά και στους εθνικούς ρυθμιστικούς φορείς να εγκρίνουν φάρμακα κατά του καρκίνου λόγω της έντονης επιθυμίας να δοθούν στους ασθενείς νέες θεραπευτικές επιλογές. Σημαντικό μοχλό πίεσης αποτελούν και οι εκστρατείες ομαδικής υποστήριξης ασθενών που πιέζουν προς την έγκριση ορισμένων φαρμάκων, ακόμη και όταν τα εθνικά όργανα θεωρούν ότι το συγκεκριμένο φάρμακο δεν είναι οικονομικά αποδοτικό.