Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία, περισσότερα από 11 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ μπορεί να έχουν πάρει λάθος συνταγογράφηση για μία σειρά ευρύτατα χρησιμοποιούμενων φαρμάκων.

Οι επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια διερεύνησαν πρόσφατα την αξιοπιστία των λεγόμενων συγκεντρωτικών ομαδοποιημένων εξισώσεων κοόρτης (PCEs).

Αυτά τα στοιχεία διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη συνταγογράφηση φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών αγωγών για την αρτηριακή πίεση του αίματος, των στατίνων και της ασπιρίνης.

Τα PCE βοηθούν τους γιατρούς να καθορίσουν τον συνολικό κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής προσβολής κάθε ασθενή.

Η αξιολόγηση του καρδιαγγειακού κινδύνου βοηθά στην ενημέρωση του γιατρού σχετικά με το ακριβές επίπεδο φαρμακευτικής αγωγής που θα είναι και αποτελεσματικό αλλά και ασφαλές.

Αυτές οι εξισώσεις είναι διαθέσιμες ως online «εργαλεία» στο διαδίκτυο και ως εφαρμογές smartphone και είναι ενσωματωμένα ακόμη και σε ψηφιακά ιατρικά αρχεία.

Προβλήματα με PCE

Τα τελευταία χρόνια, μερικοί έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση την ακρίβεια των PCEs, αναρωτώμενοι για το μήπως τα δεδομένα στα οποία βασίζονται είναι παρωχημένα. Εάν διαπιστωθεί ότι αυτό συμβαίνει, οι ασθενείς θα μπορούσαν ενδεχομένως να κινδυνεύουν να πάρουν επικίνδυνα υψηλές ή αναποτελεσματικά χαμηλές δόσεις φαρμάκων.

Ο Δρ Sanjay Basu, Ph.D., είναι επίκουρος καθηγητής έρευνας για την πρωτοβάθμια περίθαλψη στο Stanford. Ξεκίνησε να ανακαλύψει εάν τα PCE θα πρέπει να βελτιωθούν. Όπως εξηγεί: «Διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν πιθανώς τουλάχιστον δύο σημαντικοί τρόποι βελτίωσης των εξισώσεων του 2013».

Τα ευρήματά του δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Annals of Internal Medicine. Το πρώτο ζήτημα που ο Dr. Basu εντόπισε ήταν ένα που είχε συζητηθεί για κάποιο χρονικό διάστημα: «Τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή των εξισώσεων θα μπορούσαν να επικαιροποιηθούν».

Οι PCE βασίζονται σε διάφορα σύνολα δεδομένων, μερικά από τα οποία είναι σχετικά παλιά. Για παράδειγμα, ένα περιελάμβανε πληροφορίες από άτομα ηλικίας 30-62 ετών το 1948.

Η διατροφή, ο τρόπος ζωής, οι κίνδυνοι για την υγεία και τα πάντα στο μεταξύ άλλαξαν από εκείνη την εποχή. Οι συγγραφείς της μελέτης λένε ότι, λόγω της ηλικίας αυτής της πληροφορίας, οι κίνδυνοι των ανθρώπων εκτιμήθηκαν περίπου 20% υψηλότεροι από ό, τι ήταν πραγματικά.

Ο Δρ Basu σημειώνει με νόημα ότι «βασιζόμενοι στα δεδομένα των παππούδων μας για να κάνουμε τις θεραπευτικές επιλογές μας δεν είναι ίσως η καλύτερη ιδέα».

Άλλα θέματα που ανακαλύφθηκαν

Ένα άλλο ζήτημα που διαπίστωσαν οι ερευνητές ήταν η έλλειψη Αφροαμερικανών στα σύνολα δεδομένων. Είναι πλέον γνωστό ότι ο καρδιαγγειακός κίνδυνος είναι σημαντικά υψηλότερος στον αφροαμερικανικό πληθυσμό.

«Έτσι», σύμφωνα με τον Δρ Basu, «ενώ σε πολλούς Αμερικανούς είχαν συσταθεί επιθετικές θεραπείες που ίσως δεν χρειάζονταν σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές, ορισμένοι Αμερικανοί - ιδιαίτερα οι Αφροαμερικανοί - μπορεί να έχουν λανθασμένη επαναβεβαίωση και ίσως χρειαστεί να ξεκινήσουν θεραπεία με βάση τα ευρήματά μας».

Για να διορθώσουν αυτές τις αδυναμίες, οι ερευνητές πρόσθεσαν νέα δεδομένα για να βελτιώσουν την ακρίβεια των PCEs. Τα δεδομένα αυτά τηρούνται επί του παρόντος από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) και έχουν ενσωματώσει τις νέες και επικαιροποιημένες εξισώσεις.

Η αντιμετώπιση των παλιών δεδομένων ήταν το πρώτο βήμα, αλλά υπήρχε ένα δεύτερο ζήτημα για να παρακολουθήσουμε. Σύμφωνα με τους ερευνητές, μερικές από τις στατιστικές μεθόδους πίσω από τα PCE ήταν επίσης ξεπερασμένες. Έτσι, τα προσάρμοσαν στα ισχύοντα πρότυπα.

Στη μελέτη, οι συγγραφείς εξηγούν: «Διαπιστώσαμε ότι με την αναθεώρηση των PCEs με νέα δεδομένα και στατιστικές μεθόδους, θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε σημαντικά την ακρίβεια των εκτιμήσεων του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων».

Καθώς τα PCE οδηγούν τις ιατρικές αποφάσεις που αφορούν μερικά από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα συνταγογραφούμενα φάρμακα -όπως οι ασπιρίνες, τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση και οι στατίνες- αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν ενδεχομένως να σώσουν και να παρατείνουν χιλιάδες ζωές.