του Χαράλαμπου Πετρόχειλου

Έναν άλλο πιο ενισχυμένο και πιο ουσιαστικό ρόλο για τον φαρμακοποιό  στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας οραματίζεται η Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικής Πρακτικής. Σε μία περίοδο που έχει ανοίξει για τα καλά το θέμα της Γενικής Διάθεσης Φαρμάκων και των κινδύνων που κρύβει αυτό για την υγεία των πολιτών, συνέταξε και δημοσιοποίησε συγκεκριμένους Οδηγούς Καλής Πρακτικής για τη διάθεση, όχι μόνο των φαρμάκων αυτοθεραπείας, αλλά επίσης και των Φαρμάκων που διατίθενται με φαρμακευτική υπόδειξη όπως και εκείνων που χορηγούνται με ιατρική συνταγή.

Στο σκεπτικό αυτής της πρωτοβουλίας της η Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικής Πρακτικής αναφέρει ότι στις μέρες μας η χρήση του φαρμάκου έχει γίνει μαζική, με τον ασθενή να έχει πρόσβαση σε μια ποικιλία φαρμάκων για την αντιμετώπιση διαφόρων συμπτωμάτων και νόσων, να λαμβάνει συνήθως όχι ένα αλλά περισσότερα φάρμακα ταυτόχρονα και αυτά να τον συνοδεύουν σε μεγάλο μέρος της ζωής του, καθώς στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα φάρμακα αντιμετωπίζουν συμπτωματικά τις ασθένειες και δεν οδηγούν σε ίαση.

Παρόλο όμως που η χρήση των φαρμάκων έχει κατορθώσει να αυξήσει θεαματικά το μέσο όρο ζωής και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών, τις τελευταίες δεκαετίες διαπιστώνεται ότι υπάρχει μια ραγδαία αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας που οφείλονται στην κακή χρήση των φαρμάκων και εξαιτίας αυτού μια ραγδαία αύξηση του σκέλους των εξόδων του οικογενειακού και δημόσιου προϋπολογισμού.

Τα παραπάνω γεγονότα φανερώνουν την ανάγκη μιας ριζικής αλλαγής στο σύνολο της υγειονομικής περίθαλψης του ασθενή, την ανάγκη ενίσχυσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και της συνεργατικής φροντίδας δηλαδή της συνεργασίας των διαφόρων ειδικοτήτων του υγειονομικού κλάδου. Ειδικότερα στον τομέα της φαρμακευτικής περίθαλψης, είναι ζητούμενο η ενίσχυση του εποπτικού ρόλου των φαρμακοποιών -επί των φαρμάκων, της χρήσης και του δικτύου διανομής τους- η αξιοποίηση της εμπειρίας και των νέων δυνατοτήτων της γαληνικής πρακτικής, η εισαγωγή νέων πρακτικών που σχετίζονται με τη διαχείριση και τη βελτιστοποίηση της φαρμακοθεραπείας, αλλά και στην περίπτωση της διάθεσης των φαρμάκων, είναι αναγκαίος ο μετασχηματισμός του τρόπου και του περιεχομένου με τον οποίο αυτή γίνεται ώστε να διασφαλίζεται η σωστή χρήση τους και να προλαμβάνονται εν δυνάμει φαρμακοθεραπευτικά προβλήματα.

Ο στόχος της διάθεσης των φαρμάκων

Τελικός στόχος της διάθεσης θα πρέπει να είναι η παράδοση του φαρμάκου στον ασθενή μέσα από μια διαδικασία εξατομικευμένης αξιολόγησης, της οποίας ζητούμενο είναι η σωστή χρήση του φαρμάκου και η πρόληψη φαρμακοθεραπευτικών προβλημάτων.

Ο ρόλος του φαρμακοποιού στην διάθεση των φαρμάκων

• Να υποστηρίζει ενεργά το δικαίωμα του ασθενή για συμμετοχή στις αποφάσεις που αφορούν την φαρμακευτική του αγωγή.
• Να προλαμβάνει φαρμακοθεραπευτικά προβλήματα (ένδειξης, αποτελεσματικότητας, ασφάλειας).
• Να ενδυναμώνει τη γνώση του ασθενή σχετικά με το φάρμακο και τη χρήση του μέσα από την παροχή τεκμηριωμένης - επαρκούς πληροφόρησης και της κατάλληλης εκπαίδευσης.
• Να πραγματώνει το θεμελιώδες δικαίωμα του ασθενή για απρόσκοπτη πρόσβαση στο φάρμακο και δη σε άριστα ποιοτικά φάρμακο.

Θεωρούμε ότι για να γίνουν τα παραπάνω εφικτά θα πρέπει:

• Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ), η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοποιών (ΠΕΦ) και η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ) να αναλάβουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο και την ευθύνη που τους αναλογεί για τον μετασχηματισμό της συγκεκριμένης φαρμακευτικής πρακτικής.
• Τα τμήματα των Φαρμακευτικών Σχολών να επανεξετάσουν τον ερευνητικό τους προσανατολισμό και να αναπροσαρμόσουν το περιεχόμενο των σπουδών τους λαμβάνοντας υπόψη την νέα ασθενοκεντρική αντίληψη του επαγγέλματος του φαρμακοποιού και στην ειδικότερη αυτή περίπτωση να προετοιμάσουν τον μελλοντικό φαρμακοποιό για τη νέα μορφή με την οποία θα πρέπει να γίνεται η διάθεση του φαρμάκου.
• Οι φαρμακοποιοί να εστιάσουν την καθημερινή τους πρακτική στις ανάγκες των ασθενών και του συστήματος υγείας και στην ειδικότερη αυτή περίπτωση να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν τη νέα μορφή διάθεσης του φαρμάκου.
• Οι υπόλοιποι επαγγελματίες υγείας να συνεργαστούν με τους φαρμακοποιούς στην επίλυση των προβλημάτων υγείας των ασθενών και στην προστασία της Δημόσιας Υγείας.
• Η Πολιτεία να σχεδιάσει και να εφαρμόσει πολιτικές που θα προάγουν και θα προστατεύουν το νέο αυτό σχήμα διάθεσης των φαρμάκων.

Η δική μας συμβολή:

Είναι η δημιουργία και διάθεση στο φαρμακευτικό σώμα επιστημονικού υλικού που θα του επιτρέψει να μετασχηματίσει τον ρόλο του στον τομέα της διάθεσης φαρμάκων.  Στα πλαίσια αυτά συντάχθηκαν και δημοσιοποιούνται τρείς βασικοί οδηγοί υπηρεσιών:

• Οδηγός Υπηρεσίας: Διάθεση Φαρμάκων Αυτοθεραπείας
• Οδηγός Υπηρεσίας: Διάθεση Φαρμάκων με Φαρμακευτική Υπόδειξη
• Οδηγός Υπηρεσίας: Διάθεση Φαρμάκων με Ιατρική Συνταγή