Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Από το 2006, με κοινή πρωτοβουλία της Διεθνούς Νεφρολογικής Εταιρείας (International Society of Nephrology) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Ιδρυμάτων Νεφρού (International Federation of Kidney Foundations – IFKF), η δεύτερη Πέμπτη του Μάρτη έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού και στοχεύει στην κινητοποίηση της ιατρικής κοινότητας, των αρμόδιων αρχών και του κοινού για την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας των νεφρών.

«Νεφρική Νόσος και Παχυσαρκία – Υγιής τρόπος ζωής για υγιείς νεφρούς!»

Η φετινή αφιερωματική ημέρα στη νεφρική νόσο επικεντρώνεται στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, η οποία είναι ισχυρότατος παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη Χρόνιας Νεφρικής Νόσου (ΧΝΝ), άμεσα και έμμεσα, αλλά και εξέλιξής της σε τελικό στάδιο. Τη σύνδεση μεταξύ Νεφρικής Νόσου και Παχυσαρκίας, καθώς και τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και πρόληψής τους ανέδειξε το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας, (ΕΝΕ), στη Συνέντευξη Τύπου, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού.

 Οι ειδικοί παρουσιάστηκαν στοιχεία μελετών από τις ΗΠΑ, αλλά και την Ευρώπη, σύμφωνα με τα οποία:

-10% του πληθυσμού πάσχει από ΧΝΝ

-1.000.000 Έλληνες, περίπου, εμφανίζουν προβλήματα με τους νεφρούς,

-10% από αυτούς (δηλ. 100.000 άτομα) παρουσιάζουν αρκετά σοβαρά προβλήματα -10.000 περίπου άτομα στην Ελλάδα πάσχουν από τελικό στάδιο ΧΝΝ και για να επιβιώσουν υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή/και μεταμόσχευση νεφρού.

Η κατάσταση αυτή σχετίζεται με εμφάνιση επιπλοκών από πολλά όργανα και ιδιαίτερα από την καρδιά, τα αγγεία και τα οστά και κοστίζει στην παγκόσμια κοινότητα κάθε χρόνο χιλιάδες νεκρούς και δισεκατομμύρια ευρώ, λόγω της ιλιγγιώδης αύξησης του κόστους νοσηλείας, αλλά και του κόστους αιμοκάθαρσης και των φαρμάκων που χορηγούνται για την αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου.

Πρόληψη και πρώιμη διάγνωση αναστέλλουν τη νεφρική νόσο

Αναφερόμενη η πρόεδρος της ΕΝΕ, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεφρολογίας Α.Π.Θ., Αικατερίνη Παπαγιάννη, στη μεγάλη σημασία της πρόληψης και της πρώιμης διάγνωσης της νεφρικής νόσου, με τις οποίες είναι δυνατή η αναστολή ή τουλάχιστον η επιβράδυνση της εξέλιξής της σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, επεσήμανε: «Η Χρόνια Νεφρική Νόσος  είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία οι νεφροί έχουν υποστεί βλάβη, με αποτέλεσμα τη βαθμιαία μείωση της ικανότητάς τους να επιτελούν τις πολλές λειτουργίες όπως είναι η αποβολή των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού, η διατήρηση του ισοζυγίου του ύδατος και των χημικών στοιχείων του σώματος κ.ά.. Είναι σημαντικό ότι σε αρχικά στάδια η νεφρική νόσος δεν έχει συμπτώματα αλλά η μη σωστή λειτουργία των νεφρών μας μπορεί να διαπιστωθεί με απλές  εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων. Συγκεκριμένα, στα ούρα την πιθανότητα ύπαρξης νεφρικής βλάβης υποδηλώνει η ανεύρεση ερυθρών αιμοσφαιρίων ή/και λευκωματουρίας (πρωτεϊνουρίας) και στο αίμα, την ύπαρξη χρόνιας νεφρικής νόσου υποδηλώνει η αύξηση των τιμών της ουρίας και της κρεατινίνης».

Γιατί διαλάθει συχνά η πρώιμη διάγνωση;

Εκτός από το γεγονός ότι πολλές παθήσεις των νεφρών δε δίνουν συμπτώματα σε αρχικό στάδιο και δεν είναι υποψιασμένοι ασθενείς και ιατροί, κάποιες φορές τα εργαστηριακά αποτελέσματα που δείχνουν ΝΝ αρχικού σταδίου μπορεί να μην αξιολογηθούν σωστά από γιατρούς γενικής ειδικότητας ή από μη ειδικούς γιατρούς σε πρωτοβάθμιες μονάδες Υγείας. Έτσι, δυστυχώς διαλάθει σημαντικό ποσοστό πρώιμα νοσούντων. Στο σημείο, αυτό τονίστηκε από τα μέλη της ΕΝΕ η έλλειψη καταρτισμένων ιατρών στην συγκεκριμένη ειδικότητα, κατάσταση που επιδεινώνεται από τη φυγή μεγάλου ποσοστού νεφρολόγων στο εξωτερικό.

Η συχνότητα της νεφρικής νόσου, με αίτιο την παχυσαρκία, έχει 10πλασιαστεί τα τελευταία χρόνια

Από την πλευρά του, ο Αντιπρόεδρος της ΕΝΕ, Συντονιστής Διευθυντής ΕΣΥ, Θεοφάνης Αποστόλου, υπογράμμισε ότι η παχυσαρκία είναι ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη ΧΝΝ και εξέλιξής της σε ΧΝΝ τελικού σταδίου, ενώ συμπλήρωσε ότι αποτελεί μια παγκόσμια επιδημία και η επίπτωσή της αναμένεται να αυξηθεί κατά 40% την επόμενη δεκαετία. Σήμερα,  υπολογίζεται ότι υπάρχουν στον πλανήτη περισσότερα από 600 εκατομμύρια παχύσαρκα άτομα από τα οποία, δυστυχώς, 220 εκατομμύρια είναι παιδιά σχολικής ηλικίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι η συχνότητα της νεφρικής νόσου με αίτιο την παχυσαρκία, έχει 10πλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, η  παχυσαρκία  είναι ισχυρός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακής υπέρτασης και καρδιαγγειακών νοσημάτων, καταστάσεων που αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη ΧΝΝ. Τέλος, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη νεφρολιθίασης και αρκετών κακοηθειών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και καρκίνοι του νεφρού.

Οι 8 «χρυσοί κανόνες» προστασίας των νεφρών

Οι ειδικοί επισημαίνουν τους οκτώ απλούς αλλά «χρυσούς» κανόνες, η εφαρμογή των οποίων μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης ΧΝΝ και βοηθά στη διατήρηση της καλής λειτουργίας των νεφρών:

1. Καθημερινή άσκηση και διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης
2. Υγιεινή διατροφή και έλεγχος του βάρος  
3. Έλεγχος σε τακτά διαστήματα των επιπέδων σακχάρου στο αίμα
4. Παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης
5. Μη παράλειψη της ενυδάτωσης με υγρά
6. Διακοπή καπνίσματος
7. Αποφυγή λήψης  μη-συνταγογραφούμενων φαρμάκων
8. Έλεγχος της λειτουργίας των νεφρών, εάν ανήκουμε στις ομάδες υψηλού κινδύνου

Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως τόνισαν οι ειδικοί ακόμα και μετά την έναρξη της νόσου, η διάγνωση και η κατάλληλη αντιμετώπιση μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της φυσιολογικής ζωής των πασχόντων.

Ενδεικνυόμενη στρατηγική για την αντιμετώπιση της ΧΝΝ

Ο Γενικός Γραμματέας της ΕΝΕ, Συντονιστής Διευθυντής ΕΣΥ, Γεράσιμος Μπαμίχας, αναφερόμενος στη Χρόνια Νεφρική Νόσο, ως ένα «σιωπηλό δολοφόνο», τόνισε ότι αποτελεί την τρίτη πιο συχνή αιτία θνησιμότητας παγκοσμίως με το σακχαρώδη διαβήτη και την υπέρταση να είναι οι πιο συχνές αιτίες εμφάνισης ΧΝΝ, ενώ τα παχύσαρκα άτομα έχουν 4,5 φορές υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης νεφρικής νόσου, από ότι τα άτομα με φυσιολογικό βάρος.  Επιπλέον, ανέδειξε τη στρατηγική όσον αφορά στην αντιμετώπιση της ΧΝΝ και της παχυσαρκίας, μέσα από την κοινωνική πολιτική κατά των διακρίσεων, την πολιτική δημόσιας υγείας με πρόγραμμα επαγρύπνησης, καταγραφής και κατευθυντήριες οδηγίες και την πολιτική έρευνας και καινοτομίας. Τέλος, παρουσίασε συγκεκριμένες προτάσεις δράσεων, όπως:

• τη δημιουργία υποδομών για εκπαίδευση προσωπικού,
• την ανάπτυξη πολυδύναμων κέντρων για έρευνα και κλινική φροντίδα,
• την καθιέρωση έρευνας και μελέτης σε περιφερειακό επίπεδο,
• την εντατική και στοχευμένη συνεργασία μεταξύ των ειδικοτήτων και ιατρικών εταιρειών και την υποστήριξη από Κυβερνήσεις και Οργανισμούς Υγείας.