Από το Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες που μπορεί να έχει για την υγεία των ανθρώπων με νεφρική νόσο, η χωρίς έλεγχο χρήση βιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής αλλά και φαρμάκων έκρουσαν η  Πρόεδρος της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεφρολογίας Α.Π.Θ., κ. Αικατερίνη Παπαγιάννη και ο Γενικός Γραμματέας της Εταιρείας, Συντονιστής Διευθυντής ΕΣΥ, κ. Γεράσιμος Μπαμίχας σε συνέντευξη Τύπου που έδωσαν με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού που εορτάζεται κάθε χρόνο τη δεύτερη Πέμπτη του Μαρτίου.

Σύμφωνα με τον κ. Μπαμίχα τα συμπληρώματα διατροφής για απώλεια βάρους διαφημίζονται χωρίς να είναι ιδιαίτερα ελεγμένα και είναι ανάγκη «να μπουν κανόνες μέχρι και απαγορεύσεις». Όπως εξήγησε «επειδή η πρόσβαση του Έλληνα πολίτη στο φάρμακο είναι πάρα πολύ εύκολη και επειδή πολλοί δεν γνωρίζουν εάν έχουν νεφρική νόσο είμαστε πιο απόλυτοι. Είναι προτιμότερο να υπάρχει μία γενικότερη απαγόρευση».

Η νεφρική νόσος αφορά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού γύρω στο 10% γεγονός που σημαίνει ότι περίπου 1.000.000 Έλληνες έχουν κάποιο μικρό ή μεγαλύτερο πρόβλημα με τους νεφρούς τους, χωρίς ωστόσο πολλοί να το γνωρίζουν καθώς, όπως εξήγησε η κ. Παπαγιάννη σε αρχικά στάδια, η νεφρική νόσος είναι μία σιωπηλή νόσος χωρίς συμπτώματα, αλλά η μη σωστή λειτουργία των νεφρών μπορεί να διαπιστωθεί με απλές εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων. 

Με αυτό λοιπόν το δεδομένο, σύμφωνα με την πρόεδρο της ΕΝΕ «ακόμη και απλά φάρμακα, όπως τα συμπληρώματα διατροφής που τα παίρνουν ανεξέλεγκτα από το φαρμακείο καλό θα ήταν πριν τα πάρει ασθενής ή κάποιος οποιοσδήποτε πολίτης να είναι ενήμερος για τη σωστή χρήση του. Ακόμη και τη βιταμίνη C εάν την πάρει κάποιος σε μεγάλη δόση –μία γυναίκα μέσης ηλικίας- μπορεί να κάνει σοβαρή υπερασβαιστιαιμία και να κάνει νεφρική ανεπάρκεια».

«Υπάρχουν ωστόσο και κάποιες κατηγορίες φαρμάκων, όπως είναι τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα που είναι πολύ κοινά και χρησιμοποιούνται συχνότατα, ιδιαίτερα από ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας,  όπως π.χ. σ’ έναν απλό πονοκέφαλο ή σε αρθραλγίες που για ανθρώπους που τα χρησιμοποιούν και δεν γνωρίζουν ότι έχουν νεφρική νόσο μπορεί να επιδεινώσουν τη νεφρική τους λειτουργία και να βρεθούν νοσηλευόμενοι σε κάποιο νοσοκομείο», σημείωσε ο κ. Μπαμίχας.

Για τον Γενικό Γραμματέα της ΕΝΕ αποτελεί ένα «πολύ σημαντικό ζήτημα η πολιτική για τον καταναλωτή υπηρεσιών υγείας». Ο κ. Μπαμίχας εξέφρασε ουσιαστικά την αγωνία του για το γεγονός ότι βλέπει έλλειψη ελέγχων και σωστών πρακτικών, που θα διασφάλιζαν τον καταναλωτή απέναντι στα μηνύματα που δέχεται μέσω της διαφήμισης, χωρίς να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για να τα αξιολογήσει. Αυτό ουσιαστικά είναι το μήνυμα που έδωσε λέγοντας ότι «από τη μία η τηλεόραση έχει κατακλειστεί από εκπομπές μαγειρικής και από την άλλη από διαφημίσεις παράξενων συμπληρωμάτων διατροφής που σε αδυνατίζουν».

Εκεί κάπου έρχεται η άσκοπη –και επικίνδυνη- χρήση, όπως εξήγησε η κ. Παπαγιάννη. «Όποιος έχει υγιείς νεφρούς και έχει ένδειξη για να πάρει ένα φάρμακο σαφώς και πρέπει να το πάρει. Όταν μιλάω για άσκοπη χρήση εννοώ ότι πολλοί πολίτες βλέπουν διαφημίσεις φαρμάκων στην τηλεόραση και πηγαίνουν και παίρνουν φάρμακα από μόνοι τους χωρίς να ξέρουν τι γίνεται, με αποτέλεσμα να καταλήγουν στο νοσοκομείο».

Ακόμη ωστόσο και οι άνθρωποι που έχουν υγιείς νεφρούς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και να μην κάνουν υπερκατανάλωση φαρμάκων. «Όποιο κουτί φαρμάκων αναγράφει πάνω μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες, όταν κάποιος το παίρνει καθημερινά για χρόνια μπορεί να οδηγηθεί ακόμη και σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου».

Και υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις. «Υπάρχουν ηλικιωμένοι που μπορεί να πάρουν ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο από κάποιον γιατρό και μετά βλέποντας ότι είχαν αποτέλεσμα, να συνεχίσουν να το παίρνουν από μόνοι τους καθημερινά για χρόνια και να καταλήγουν στην αιμοκάθαρση» ανέφερε η κ.Παπαγιάννη.

Το dailypharmanews.gr επικοινώνησε με τον φαρμακοποιό, αντιπρόεδρο του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Γιάννη Δαγρέ και του ζήτησε την άποψή του για το σοβαρό αυτό ζήτημα.

Ο κ. Δαγρές αναφέρθηκε στο καθεστώς που υπάρχει, καταλήγοντας στο ότι οι πολίτες τελικά λόγω της ανασφάλειας που αισθάνονται σε σχέση με την αξία και την ασφάλεια των συμπληρωμάτων διατροφής, γύρισαν την πλάτη στη νομοθετική αλλαγή του 2014 που απελευθέρωσε την πώλησή τους και επιμένουν να τα προμηθεύονται από τα φαρμακεία.

« Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι τροφές. Περιέχουν σε αυξημένες συγκεντρώσεις ουσίες που έχουν φαρμακολογική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό, δηλαδή ουσίες που μπορούν τόσο να βελτιώσουν την υγεία, όσο όμως και να τη βλάψουν, αν χρησιμοποιηθούν με λάθος τρόπο.

Πολλά από αυτά προκαλούν παρενέργειες σε λάθος χρήση, όπως πχ. συμβαίνει με τα φάρμακα σαν τα Μη-Στεροειδή-Αντιφλεγμωνώδη που μπορούν να βλάψουν την υγεία ατόμων με νεφρικές ή ηπατικές αλλοιώσεις και δυσλειτουργίες, ενώ τα περισσότερα προκαλούν επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις με φάρμακα ή τροφές, οπότε η χρήση τους πρέπει να γίνεται μόνο κατόπιν συμβουλής-υπόδειξης φαρμακοποιού ή γιατρού.

       Δεν αδειοδοτούνται ούτε στην Ελλάδα ούτε στο εξωτερικό όπως τα φάρμακα. Οι διαδικασίες έγκρισης για να κυκλοφορούν νόμιμα στα συμπληρώματα διατροφής είναι λιγότερο απαιτητικές.

       Γνωστοποιούν έναν αναλυτικό φάκελο με τα χαρακτηριστικά τους στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.), διαδικασία που ονομάζεται «Γνωστοποίηση Φακέλου», αλλά η ειλικρίνεια του φακέλου δεν εξετάζεται λόγω του τεράστιου όγκου των διαφορετικών τέτοιων σκευασμάτων που κυκλοφορούν.

       Εκ των υστέρων μόνο ή κατόπιν καταγγελιών ή υποψίας περί μη τήρησης των απαραίτητων δικλείδων ασφαλείας, ο Ε.Ο.Φ. προβαίνει σε δειγματοληπτικό έλεγχο συμπληρωμάτων.

       Θυμίζουμε ότι συμπληρώματα διατροφής συνεχώς διαπιστώνονται να περιέχουν ουσίες διαφορετικές από εκείνες που αναφέρει η εταιρεία που τα εμπορεύεται και συχνά-πυκνά ο Ε.Ο.Φ. προβαίνει σε αποσύρσεις και απαγορεύσεις κυκλοφορίας για λόγους προστασίας της Δημόσιας Υγείας. Συχνά επίσης η Πολιτεία απαγορεύει διαφημίσεις ή άλλου είδους προωθητικές ενέργειες συμπληρωμάτων διατροφής οι οποίες είναι υπερβολικές ή παραπλανητικές, με κίνδυνο να παρασύρουν ανυποψίαστους πολίτες να τα καταναλώσουν ενώ δεν θα έπρεπε.

       Γι΄ αυτό ανέκαθεν η Πολιτεία απαγόρευε τη διάθεσή τους εκτός του χώρου των Φαρμακείων, του μόνου επαρκώς πιστοποιημένου και επιστημονικά επανδρωμένου χώρου που παρέχει την εγγύηση για αποτελεσματική και ασφαλή χρήση τους. 

       Αυτό άλλαξε ξαφνικά με Νόμο το 2014, επί Κυβέρνησης Σαμαρά. Πλην όμως οι πολίτες συνεχίζουν και δικαίως, να είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί σε αυτά τα σκευάσματα και στη συντριπτική πλειοψηφία τους τα προμηθεύονται σήμερα από τα Φαρμακεία όπως έκαναν πάντα, γυρνώντας την πλάτη στη νομοθετική αυτή αλλαγή».