Το τρίτο lockdown θα πολλαπλασιάσει τις αρνητικές συνέπειες σε υγεία, κοινωνία, οικονομία.
Από την Τάνια Η. Μαντουβάλου
Είναι κεφαλαιώδες ζήτημα να βρεθεί σύντομα σε επίπεδο ΕΕ μια διαδικασία που θα επιτρέψει στην ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία να παράξει εμβόλια και όχι απλά να « εμφιαλώσει » την δραστική ουσία που παράγεται από 2 ή 3 φαρμακοβιομηχανίες, δηλώνει σε συνέντευξη του στο DailyPharmaNews ο καθηγητής αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, Γρηγόρης Γεροτζιάφας.
Για το lockdown αναφέρει ότι η επανάληψη για τρίτη φορά της ίδιας συνταγής, θα οδηγήσει στα ίδια επιδημιολογικά αποτελέσματα και θα πολλαπλασιάσει τις αρνητικές συνέπειες σε υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. «Επειδή οι γνώσεις μας έχουν προχωρήσει και εμπλουτισθεί από την εμπειρία μας, δεν έπρεπε να φθάσουμε σε νέο lockdown», λέει χαρακτηριστικά και τονίζει ότι θα πρέπει να αλλάξει η συνολική πολιτική διαχείρισης της πανδημίας με έμφαση στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού του ΕΣΥ, στη συστηματική επιδημιολογική επιτήρηση και ιχνηλάτηση, αλλά και στην άμεση ανάπτυξη ενός δικτύου παροχής ιατρικής φροντίδας στο σπίτι.
Συμφωνείτε με τον κ. Εξαδάκτυλο που είπε ότι με ένα σκληρό lockdown τώρα μπορεί να ακούσουμε τις καμπάνες του Πάσχα; Ή θα ακούσουμε άλλες καμπάνες από τους οικονομικούς δείκτες;
Τίποτα δεν θα εμποδίσει τις καμπάνες να χτυπήσουν όχι μόνο το Πάσχα, αλλά και την επόμενη Κυριακή. Το ερώτημα είναι αν οι πιστοί θα μπορέσουν να πάνε στην εκκλησία, όπως και όλοι οι πολίτες αν θα μπορέσουν να ασκήσουν τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματά τους. Η ύφεση σε όλη την Ευρώπη έχει εγκατασταθεί και επιδεινώνεται. Επίσης ήταν γνωστό από την αρχή αυτής της περιπέτειας ότι τo γενικό lockdown έχει πρόσκαιρο αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες χρειάζεται οι ιατρικές εταιρείες και οι ιατρικοί σύλλογοι να αναλάβουν την εκπαίδευση των γιατρών για την αντιμετώπιση των ασθενών με COVID-19 στο σπίτι. Η εκπόνηση και εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων εναρμονισμένων με τις κατευθυντήριες οδηγίες πρέπει να είναι η προτεραιότητα σήμερα.
Πως συγκρίνετε αυτό με τα προηγούμενα lockdown;
To lockdown του περσινού Μαρτίου έγινε για να κερδίσουμε χρόνο και να προετοιμαστούμε για την αντιμετώπιση ενός νέου ιού και ενός καινούργιου νοσήματος, για τα οποία δεν γνωρίζαμε τίποτα. Παραδόξως, από τον Μάιο και μετά δεν προετοιμαστήκαμε αλλά κυριάρχησε η αντίληψη ότι τελειώσαμε με τον ιό. Το δεύτερο και καταστροφικό lockdown (τόσο σε υγειονομικό όσο και σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο) έγινε με την επίκληση «λίγο υπομονή, έρχονται τα εμβόλια και τελειώνουμε με την πανδημία ». Τα εμβόλια ήρθαν, και γνωρίζουμε αυτό που προβλεπόταν ότι θα γίνει. Δηλαδή είναι χρήσιμα εργαλεία για την αντιμετώπιση της επιδημίας, αλλά δεν είναι πανάκεια. Επίσης συνέβη ακριβώς ότι προβλεπόταν να γίνει: η παραγωγή από 2-3 εταιρείες δεν μπορεί να καλύψει της ανάγκες του εμβολιασμού. Συμβαίνει επίσης ότι προβλεπόταν να γίνει σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο: οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καταστρέφονται, τα κέρδη των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων γίνονται ουρανομήκη και ο κόσμος της εργασίας χάνει και δικαιώματα και εισοδήματα. Δηλαδή τα μεσαία κοινωνικά στρώματα συνθλίβονται, οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Είναι γνωστό τουλάχιστον στην επιστημονική κοινότητα ότι το τέλος της πανδημίας δεν προβλέπεται για το άμεσο ορατό μέλλον. Άρα η επανάληψη για τρίτη φορά της ίδιας συνταγής θα οδηγήσει στα ίδια επιδημιολογικά αποτελέσματα και θα πολλαπλασιάσει τις αρνητικές συνέπειες σε υγειονομικό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Ωστόσο όσον αφορά την αντιμετώπιση του ιού υπάρχει μία αισιοδοξία, γιατί τώρα ξέρετε εσείς οι επιστήμονες πολλά περισσότερα από πέρσι.
Όντως ξέρουμε να προβλέπουμε τα επιδημικά κύματα, να κάνουμε στοχευμένη ιχνηλάτηση και επιδημιολογική επιτήρηση, να αναγνωρίζουμε τους πληθυσμούς που είναι σε κίνδυνο να μολυνθούν και εκείνους που είναι σε κίνδυνο να παρουσιάσουν σοβαρό COVID-19. Μπορούμε να εφαρμόσουμε εξατομικευμένες θεραπευτικές στρατηγικές που έχουν κάποιο αποτέλεσμα, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τους αρρώστους που νοσηλεύονται, είτε σε συμβατικούς θαλάμους, είτε στις μονάδες εντατικής θεραπείας. Ακριβώς επειδή οι γνώσεις μας έχουν προχωρήσει και εμπλουτισθεί από την εμπειρία μας, δεν έπρεπε να φθάσουμε σε νέο lockdown.
Τι περισσότερο χρειάζεται κατά τη γνώμη σας να γίνει αυτή τη στιγμή;
Για να μη ξαναζήσουμε τα ίδια, πρέπει να αλλάξει η συνολική πολιτική διαχείρισης της επιδημίας. Πρώτον πρέπει να ενισχυθεί το ανθρώπινο δυναμικό του ΕΣΥ και να γίνουν οι απαιτούμενες προσλήψεις ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Δεύτερον πρέπει να γίνει συστηματική και σοβαρή επιδημιολογική επιτήρηση και ιχνηλάτηση. Τρίτον να αναπτυχθεί άμεσα ένα δίκτυο παροχής ιατρικής φροντίδας στο σπίτι, ώστε οι γιατροί να κάνουν έγκαιρη διάγνωση της νόσου, να εντοπίζουν τους ασθενείς που έχουν κίνδυνο να παρουσιάσουν βαρύ COVID-19, να παρέχουν έγκαιρα τις συνιστώμενες θεραπείες και να παρακολουθούν τους ασθενείς.
Πόσο σας τρομάζουν οι μεταλλάξεις σε συνδυασμό με τα πιεσμένα νοσοκομεία;
Οι μεταλλάξεις είναι μια φυσιολογική διαδικασία, είναι μέρος της φυσικής επιλογής και της προσπάθειας του ιού να επιβιώσει σε ένα εχθρικό περιβάλλον. Η πιθανότητα να εμφανιστούν μεταλλάξεις που θα κάνουν τον ιο πιο μεταδοτικό ή ανθεκτικό απέναντι σε φάρμακα ή εμβόλια ή μεταλλάξεις που θα ελαττώσουν την λοιμογόνο δύναμη του ιού ήταν υπαρκτή από την πρώτη ημέρα της επιδημίας. Υπάρχει όμως μια σταθερά, ανεξάρτητα από τις μεταλλάξεις η κλινική εικόνα και η κλινική διαδρομή της σοβαρής μορφή της COVID-19 (το οποίο είναι ένα σοβαρό αγγειακό και αιματολογικό νόσημα) που δεν έχει αλλάξει. Άρα το πρόβλημά μας βρίσκεται στην οργάνωση όχι μόνο του δημόσιου συστήματος υγείας αλλά του συνόλου των υγειονομικών δυνάμεων. Με αυτό τον τρόπο τίθεται το ερώτημα σε όλη την Ευρώπη και δυστυχώς η απάντηση δεν είναι ενθαρρυντική.
Πως κρίνετε την εμβολιαστική εξέλιξη στην Ευρώπη;
Ο εμβολιασμός εξελίσσεται αργά σε όλη την Ευρώπη, επειδή δεν υπάρχουν εμβόλια. Η εντατικοποίηση της παραγωγής εμβολίων από το σύνολο της ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία του εμβολιαστικού προγράμματος στην Ευρώπη. Εδώ όμως προσκρούουμε στο πρόβλημα των εμπορικών συμφερόντων και στις πατέντες. Για τον λόγο αυτό είναι κεφαλαιώδες ζήτημα να βρεθεί σύντομα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης μια διαδικασία που θα επιτρέψει στην ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία να παράξει εμβόλια και όχι απλά να « εμφιαλώσει » την δραστική ουσία που παράγεται από 2 ‘ή 3 φαρμακοβιομηχανίες.
*Ο κ. Γεροτζιάφας είναι επίσης Καθηγητής Διευθυντής του κέντρου κλινικής Αιμόστασης των πανεπιστημιακών νοσοκομείων Tenon-Saint Antoine, Διευθυντής του ερευνητικού τμήματος Cancer Biology and Therapeutics INSERM U938.
