Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία από τις εκδόσεις Elsevier του βιβλίου που μαζί με την Dr. Marina Sokovic, Υφυπουργό Επιστημών της Σερβίας και Βιολόγο συνέγραψαν με τίτλο «Antifungal Compounds Discovery. Natural and Synthetic Approaches» ο κ. Κωνσταντίνος Λιάρας, διδάκτωρ Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εκλέκτορας του Φαρμακευτικού Συλλόγου Κιλκίς μιλά στο DailyPharmaNews.
Στη συνέντευξή του μιλά για το βιβλίο του αλλά και για ορισμένα ζητήματα που αυτό το διάστημα συζητούνται αρκετά στο χώρο του και αφορούν τις άτυπες επιτροπές του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, το ρόλο του Ινστιτούτου δια βίου Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Ανάπτυξης Φαρμακοποιών, τον τρόπο επιλογής των μελών αυτών των επιτροπών.
Και βέβαια ως ένας από τους ανθρώπους που συμμετείχαν στην προσπάθεια του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου να υπάρξει ενημέρωση των φαρμακοποιών για τον κωδικό «Μάσκα 19» για τα θέματα ενδοοικογενειακής βίας δεν θα μπορούσε να μην ρωτηθεί για το «ελληνικό metoo» και το εάν πιστεύει ότι είναι ένα θέμα που αφορά και το χώρο του φαρμακείου.
Συνέντευξη στον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Κύριε Λιάρα, πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο Antifungal Compounds Discovery. Natural and Synthetic Approaches το οποίο συγγράψατε μαζί με την Dr. Marina Sokovic, Υφυπουργό Επιστημών της Σερβίας και Βιολόγο. Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτή την προσπάθεια.
Αυτό το βιβλίο εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο από τον διεθνή εκδοτικό οργανισμό Elsevier, έναν από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς Οργανισμούς παγκοσμίως. Το βιβλίο προέκυψε από μία πρόταση που μας είχε γίνει πριν από τρία – τρεισήμισι χρόνια για να γράψουμε ένα βιβλίο που να έχει σχέση με τα αντιμυκητιακά φυσικής αλλά και συνθετικής προέλευσης. Και οι δύο μας ως επιστήμονες έχουμε ερευνητικό έργο πάνω στον συγκεκριμένο τομέα και μάλιστα ένα μεγάλο κομμάτι του ερευνητικού μας έργου είναι κοινό. Αυτή η ιδέα του Elsevier ήρθε γιατί δεν υπάρχει σχεδόν κανένα βιβλίο παγκοσμίως που να συνδυάζει μελέτες της δράσης ταυτόχρονα αντιμυκητιακών φυσικής προέλευσης με αντιμυκητιακά συνθετικής προέλευσης. Υπάρχουν βιβλία κατά κύριο λόγο ή για τη μία κατηγορία ενώσεων ή για την άλλη. Ένα συνδυαστικό βιβλίο που θα τα περιείχε όλα θεωρήθηκε μία καλή ιδέα. Έτσι μας έγινε η πρόταση. Σε αυτό το βιβλίο συμπεριλαμβάνονται ανασκοπήσεις μελετών διαφόρων επιστημόνων ανά την υφήλιο των τελευταίων δεκαετιών. Έχουν επιλεχτεί οι πιο δραστικές και με το καλύτερο φαρμακολογικό προφίλ ενώσεις φυσικής ή συνθετικής προέλευσης από όλες αυτές τις μελέτες οι οποίες κατά κάποιο τρόπο παρουσιάζονται έτσι ώστε να μπορέσουν να αποτελέσουν τη βάση για κάποιον ο οποίος είναι ερευνητής στο χώρο ή σκοπεύει να γίνει ερευνητής στο χώρο ή είναι επιστήμονας σε κάποιο ινστιτούτο, σε κάποιο πανεπιστήμιο σε κάποια εταιρεία και θέλει να μελετήσει μία συγκεκριμένη κατηγορία από τις ενώσεις που περιλαμβάνονται στο βιβλίο και έτσι να τις χρησιμοποιήσει σαν βάση για το σχεδιασμό που θα κάνει για την ανάπτυξη των δικών του ενώσεων. Χρήσιμο όμως θα μπορούσε να φανεί το βιβλίο και στους φαρμακοποιούς του «πάγκου», καθώς πολλές από τις αντιμυκητιακές ενώσεις που αναφέρονται κυκλοφορούν ως εμπορικά φαρμακευτικά σκευάσματα, ενώ κάποιες άλλες ουσίες ή μίγματα ουσιών φυσική προέλευσης χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή και εναλλακτική θεραπευτική. Γι’ αυτό το λόγο ήδη αρκετοί συνάδελφοι έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για το βιβλίο και κάποιοι από αυτούς το έχουν αποκτήσει σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή.
Είναι το πρώτο σας βιβλίο;
Είναι το πρώτο βιβλίο που γράφουμε εξολοκλήρου και για μένα και για τη Μαρίνα. Έχουμε συμμετάσχει και σε άλλες προσπάθειες συγγραφικές άλλα κάτι που να είναι εξολοκλήρου γραμμένο από εμάς είναι η πρώτη φορά. Κι αυτό γιατί συνηθίζεται στο χώρο μας όταν γράφεται ένα βιβλίο επιστημονικό να διαμοιράζονται κεφάλαια σε διάφορους επιστήμονες και να γράφει ένας επιστήμονας ή μία ομάδα επιστημόνων από κάποιο κεφάλαιο σ’ ένα βιβλίο με κοινό θέμα. Αλλά το να γράψουμε ένα βιβλίο ολόκληρο χωρίς να διαμοιράσουμε τα κεφάλαια αλλά να τα συγγράψουμε όλα εμείς είναι κάτι το οποίο δεν έχει κάνει κανείς από τους δύο μας.
Σε ποιους απευθύνεται το βιβλίο;
Απευθύνεται σε διάφορες κατηγορίες επιστημόνων – ερευνητών του φαρμακευτικού, του χημικού, του βιολογικού, του ιατρικού κλάδου, του κλάδου της μοριακής βιολογίας, της φυτοθεραπείας, της φαρμακευτικής χημείας και άλλους επιστήμονες που έχουν σκοπό να συνδράμουν στην ανακάλυψη ή στο σχεδιασμό και ανάπτυξη νέων αντιμυκητιακών φαρμάκων που είτε έχουν έμπνευσή τους τη φύση είτε βασίζονται σε έναν ορθολογικό σχεδιασμό.
Διαβάζοντας το δελτίο Τύπου που αφορά το βιβλίο στέκεται στην αναφορά που γίνεται στο φλέγον στην εποχή μας θέμα της αυξανόμενης εμφάνισης ανθεκτικότητας στα αντιμικροβιακά φάρμακα. Η COVID 19,πιστεύετε ότι κάνει ενδεχομένως το βιβλίο σας περισσότερο επίκαιρο;
Ένας από τους κύριους λόγους που μας έγινε η πρόταση για να συγγράψουμε αυτό το βιβλίο αλλά και εμείς που βρήκαμε το ενδιαφέρον να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο αντικείμενο είναι και η συνεχώς αυξανόμενη ανάπτυξη ανθεκτικότητας και στα αντιμυκητιακά. Έχουμε συνηθίσει να μιλάμε παγκοσμίως και επιστημονικά αλλά και ειδησεογραφικά για την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Ο κυριότερος λόγος και οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν καθόλου είναι ότι και οι μύκητες αναπτύσσουν ανθεκτικότητα στα αντιμυκητιακά φάρμακα τα οποία και αυτά είναι αντιμικροβιακά όπως και τα αντιβακτηριακά δηλαδή που είναι τα γνωστά μας αντιβιοτικά. Επομένως είναι ένας τομέας που δεν έχει γίνει η απαραίτητη ευαισθητοποίηση του κοινού αλλά και της επιστημονικής κοινότητας.
Ειδικά τώρα, στην εποχή της COVID πανδημίας που ζούμε, εκτός από τις βακτηριακές δευτερεύουσες λοιμώξεις που απαιτούν τη χρήση αντιβιοτικών πολλές φορές είναι δυνατόν να υπάρξουν και μυκητιακές λοιμώξεις οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν και αυτές σε πνευμονίες ή σε άλλες συστηματικές νόσους. Οπότε η αντοχή στα αντιμυκητιακά είναι πολύ μεγάλης σημασίας και πιο επίκαιρη από ποτέ.
Είστε σε μία από τις πολλές άτυπες συμβουλευτικές ομάδες που έχει δημιουργήσει ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος προκειμένου να μπορεί να τρέξει πιο εύκολα, πιο γρήγορα και πιο εμπεριστατωμένα τα θέματα που απασχολούν τον κλάδο. Ποια είναι η εμπειρία σας;
Εδώ και λίγους μήνες, από την ανάληψη της διοίκησης από το προεδρείο στο οποίο ηγείται ο Απόστολος Βαλτάς απολαμβάνουμε κάποια άλλα άτομα και εγώ την εμπιστοσύνη του για κάποια ζητήματα που αφορούν επιστημονικά θέματα σημαντικού ενδιαφέροντος για τον κλάδο. Έχει δημιουργηθεί μία βασική ομάδα από κάποιους εξαίρετους συναδέλφους που όποτε δημιουργούνται θέματα τα οποία χρειάζονται την υποστήριξή μας καλούμαστε να συμβάλλουμε και το κάνουμε με μεγάλη χαρά. Έχει δημιουργηθεί ένα πολύ καλό κλίμα και έχει αναπτυχθεί μία πολύ καλή συνεργασία και μεταξύ μας αλλά και με το προεδρείο και γενικότερα με τη διοίκηση.
Ποια είναι η δουλειά που έχετε κάνει μέσα σε αυτούς τους μήνες;
Αρχικά, ασχοληθήκαμε με διάφορα θέματα που αφορούν την πανδημία, που αφορούν τα μέτρα τα οποία λαμβάνουν τα φαρμακεία για την πανδημία, όπως επίσης και με θέματα που έχουν σχέση με τη συμμετοχή των φαρμακοποιών στην καμπάνια του εμβολιασμού, με την ανθεκτικότητα των αντιβιοτικών, θέματα που αφορούν την PGEU(σ.σ. την Ευρωπαϊκή Ένωση Φαρμακοποιών). Γενικά με θέματα που χρειάζονται επιστημονική υποστήριξη είτε επιστημονικά είτε γενικότερα φαρμακευτικά θέματα. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης των φαρμακοποιών για τα νέα εμβόλια, τα mRNA, τα εμβόλια τύπου VECTOR και όλα τα εμβόλια που θα βγαίνουν στην πορεία, έτσι ώστε να μπορούν να είναι ενημερωμένοι οι συνάδελφοι για να προάγουν με σωστό τρόπο τον εμβολιασμό στο κοινό.
Μία σειρά από θέματα, πολλά θέματα, κάτι που σημαίνει ότι αφιερώνετε πολύ χρόνο, ότι είστε αρκετοί όσοι βρίσκεστε σε αυτήν την ομάδα, ότι θα θέλατε περισσότερους συναδέλφους να ενισχύσουν την προσπάθειά σας; Τι απ’ όλα αυτά;
Κοιτάξτε, αυτό το κρίνει περισσότερο η διοίκηση και ο πρόεδρος. Κάθε θέμα έχει τη δική του βαρύτητα και έχει τις δικές του ανάγκες οπότε ανάλογα με τις ανάγκες και την εξειδίκευση που έχει ο κάθε συνάδελφος καλούνται και περισσότερα άτομα. Εξαρτάται από το θέμα που ασχολούμαστε κάθε φορά. Μπορεί να υπάρχει ένας σταθερός πυρήνας αλλά εάν υπάρχει ένα θέμα που άλλοι συνάδελφοι έχουν κάποιες ιδιαίτερες γνώσεις, έχουν κάποια ιδιαίτερη εξειδίκευση πολλές φορές καλούνται και αυτοί για να συνδράμουν.
Πως είναι να συνδράμετε το έργο του ανώτατου συνδικαλιστικού σας οργάνου;
Εμείς όσοι ασχοληθήκαμε και ασχολούμαστε με αυτά τα ζητήματα και με αυτές τις άτυπες επιτροπές σκοπός μας είναι η προσπάθειά μας να έχει αποτελέσματα. Να μπορέσουμε να βοηθήσουμε με όποιον τρόπο μπορούμε έτσι ώστε λιθαράκι – λιθαράκι να πετυχαίνουμε ό,τι δυνατόν καλύτερο για τον κλάδο και για να έχουν οι συνάδελφοί μας καλύτερη ενημέρωση, μεγαλύτερη γνώση πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα αλλά και όσοι είναι εκτός του κλάδου να αποκτούν μία σαφή εικόνα για το πως χειρίζονται οι φαρμακοποιοί όλα αυτά τα επιστημονικά θέματα και ότι έχουμε θέση ως κλάδος για οτιδήποτε έχει να κάνει με τη φαρμακευτική επιστήμη.
Τι θεωρείτε ότι κερδίζετε από αυτό; Φαντάζομαι ότι αφιερώνετε αρκετό χρόνο, υπάρχει μία κόπωση ήδη από τις υποχρεώσεις στο φαρμακείο σας… Εσείς βεβαίως έχετε και τη συνδικαλιστική ιδιότητα. Ποιο είναι το κέρδος αυτών που ασχολούνται με αυτές τις άτυπες επιτροπές;
Όλα αυτά με τα οποία ασχολούμαστε και πετυχαίνουμε, επειδή εκτός από συνδικαλιστές –εγώ ναι, είμαι συνδικαλιστής- είμαι και, είμαστε φαρμακοποιοί του πάγκου, τα βλέπουμε στην καθημερινότητά μας είτε άμεσα είτε με την πάροδο του χρόνου! Έτσι όπως τα βλέπουν και οι υπόλοιποι συνάδελφοι, θέλω να πιστεύω, έτσι τα βλέπουμε και τα βιώνουμε και εμείς. Δηλαδή το αποτέλεσμα όλων αυτών με τα οποία ασχολούμαστε και συμβάλλουμε είναι αυτό που μας δίνει και την ικανοποίηση.
Σε αυτές τις επιτροπές συμμετέχουν συνάδελφοί σας που δεν έχουν καμία σχέση με τον συνδικαλισμό, συνεργάζονται όμως με συνδικαλιστές και ενδεχομένως προτείνουν πράγματα που μπορεί να έχουν «συνδικαλιστικό κόστος» γι’ αυτούς που θα προχωρούσαν στην εφαρμογή τους. Πόσο εύκολη είναι αυτή η συνύπαρξη συνδικαλιστών – «τεχνοκρατών» φαρμακοποιών;
Κοιτάξτε, οι συνδικαλιστές πρέπει να το επιδιώκουν αυτό. Δηλαδή ένας συνδικαλιστής κατά τη γνώμη μου πρέπει να «έχει τα αυτιά και τα μάτια του ανοικτά» και ό,τι νέα ιδέα του προσφέρεται και όποια χρήσιμη συμβουλή ή τεχνογνωσία, να την καταχωρεί στον «σκληρό του δίσκο» και κάποια στιγμή μετά να συνεκτιμώνται όλες οι ιδέες και όλες οι πληροφορίες και να καταλήγει μαζί με τους υπόλοιπους συνεργάτες του συνδικαλιστές σε ό,τι είναι καλύτερο για τον κλάδο.
Είστε νέος, υπάρχει αυτή η σκέψη που μόλις διατυπώσατε, πιστεύετε ότι στην ίδια λογική κινούνται και οι παλιότεροι συνδικαλιστές;
Δεν νομίζω ότι είναι θέμα παλαιότητας. Νομίζω ότι είναι θέμα νοοτροπίας. Υπάρχουν νεότεροι συνδικαλιστές και συνάδελφοι οι οποίοι έχουν νοοτροπία των προηγούμενων δεκαετιών όσον αφορά τη λειτουργία του φαρμακείου, της φαρμακευτικής και του πως πρέπει να είναι το λειτούργημά μας και η επιστήμη μας. Αντίθετα υπάρχουν πολλοί παλιότεροι συνάδελφοι οι οποίοι έχουν και δίψα για γνώση αλλά και δίψα για αλλαγές προς τις σωστές κατευθύνσεις χωρίς να αλλοιώνεται ο ουσιαστικός κορμός της φαρμακευτικής επιστήμης και του επαγγέλματός μας έτσι όπως θα έπρεπε να παραμένει σε κάποια πράγματα ενώ σε κάποια άλλα θα πρέπει να ενδυναμώνεται και να βελτιώνεται συγχρόνως.
Ποιο από τα θέματα με τα οποία ασχολείστε όλη αυτήν την περίοδο που μπήκατε σε αυτές τις άτυπες επιτροπές θεωρείτε ως το πιο ενδιαφέρον, το πιο σημαντικό για τον κλάδο;
Για μένα είναι δύο επιτροπές οι οποίες έχουν εξίσου την ίδια βαρύτητα. Η μία είναι λόγω της περιόδου που ζούμε σημαντική καθώς αφορά την πανδημία και ασχολείται με όλα τα ζητήματα γύρω από αυτήν. Από την αρχή που ασχολούμασταν με τα μέτρα που θα έπρεπε να ακολουθηθούν και το πως θα τα επικοινωνήσουμε στους συναδέλφους μέχρι τώρα που ήρθαν τα εμβόλια, το πρόγραμμα εκπαίδευσης που αφορά τους εμβολιασμούς για τους φαρμακοποιούς, η περαιτέρω ενημέρωση πάνω σε όλα αυτά τα θέματα είναι πολύ σημαντικά λόγω της χρονικής συγκυρίας. Η άλλη άτυπη επιτροπή με την οποία ασχολούμαι που έχει να κάνει με τα θέματα της PGEU έχει για μένα ξεχωριστό ενδιαφέρον γιατί είναι τομέας με τον οποίο δεν είχα ασχοληθεί. Δηλαδή δεν είναι ένας αμιγώς επιστημονικός τομέας αλλά ένας τομέας που ασχολείται με οτιδήποτε επιστητό σε σχέση με το επάγγελμα του φαρμακοποιού σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Επομένως δρώντας σαν σύμβουλος σε αυτά τα θέματα είναι κάτι που με βοηθά να μαθαίνω νέα πράγματα αλλά και έχω την ευκαιρία να μιλήσω με συναδέλφους και αντιπροσώπους από άλλες χώρες και για το πως λειτουργούμε στην Ελλάδα αλλά και να πάρω πληροφορίες για το πως λειτουργούν σε διάφορα θέματα ειδικά στην Ευρώπη. Είναι ένα πεδίο το οποίο έχει ενδιαφέρον γι΄ αυτό το λόγο.
Όταν καλείται ένα όργανο να πάρει μία απόφαση και ακούει προτάσεις από ανθρώπους με νέες ιδέες που βρίσκονται σε κάποιες άτυπες επιτροπές, μπορεί οι προτάσεις αυτές να έχουν ενδιαφέρον αλλά συνδικαλιστικά να μην εξυπηρετεί η εφαρμογή τους…
Νομίζω ότι γι’ αυτόν το λόγο χρειάζεται συνεργασία και των ατόμων που έχουν νέες και καινοτόμες ιδέες αλλά και των έμπειρων συνδικαλιστών οι οποίοι γνωρίζουν κάποια πράγματα για πως θα εφαρμοστούν στην πράξη και πιστεύω πως όταν συνδυάζονται οι καινοτόμες και πρωτοποριακές ιδέες μαζί με την εμπειρία για το τι είναι καλύτερο για τον κλάδο, πιστεύω ότι βγαίνει –να το πούμε χαριτολογώντας- η «σωστή συνταγή», οτιδήποτε κρατά τα θετικά του επαγγέλματος βοηθώντας να βελτιώσουμε και την καθημερινότητά μας αλλά και φαρμακευτικό επάγγελμα συνολικά.
Υπάρχει ένα παράδειγμα απόφασης στην οποία συμβάλλατε μέσα από τη συμμετοχή σας σε επιτροπές και για την οποία είστε περήφανος που συμμετείχατε και εφαρμόζεται ή είναι στα σκαριά να εφαρμοστεί;
Εμείς στην ουσία κάνουμε συνεχώς προτάσεις. Πάνω σε διάφορα θέματα. Ειδικά τώρα στην πανδημία μία από τις βασικές προτάσεις τις οποίες είχαμε κάνει ήταν να δημιουργηθεί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους φαρμακοποιούς σε σχέση με τα εμβόλια. Παρότι αυτό το ήθελε εξαρχής η διοίκηση, εμείς θέλαμε σαν επιστημονική επιτροπή να το προχωρήσουμε σύντομα έτσι ώστε πριν έρθουν τα εμβόλια στην Ελλάδα να είναι εκπαιδευμένοι οι συνάδελφοι και να μπορούν να ενημερώσουν το κοινό με έναν πιο ολοκληρωμένο τρόπο και να τους βοηθήσουν στη συνέχεια να κλείσουν τα ραντεβού τους για τον εμβολιασμό. Λόγω της σημασίας του εμβολιασμού αυτήν την περίοδο θεωρώ ότι ήταν από τις μεγαλύτερες συμβολές μας. Βγήκε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο παρακολούθησαν πάνω από 8.500 συνάδελφοι και είχαμε την τιμή να μας το αξιολογήσουν με μία πολύ υψηλή βαθμολογία, 4.7 στα 5. Και αυτό έδειξε ότι επετεύχθη ο στόχος.
Πως ήταν η εμπειρία της συνεργασίας σας με την Υφυπουργό Επιστημών της Σερβίας για τη συγγραφή του βιβλίου;
Η αλήθεια είναι ότι η συνεργασία μας κρατάει τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Τότε η Marina Sokovic ήταν ερευνήτρια στο Ινστιτούτο «Siniša Stankovi?»στο Βελιγράδι και ασχολούταν με τη μελέτη δράσης αντιμυκητιακών ενώσεων και άλλα πολλά και εγώ ήμουν μεταπτυχιακός και μετέπειτα διδακτορικός ερευνητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τότε ξεκίνησε η συνεργασία μας και λίγο λίγο αναπτύχθηκε και η προσωπική μας σχέση. Απόρροια όλου αυτού ήταν να έρθει μετά το τέλος του διδακτορικού μου και λίγο πριν την υπουργοποίησή της η δυνατότητα να γράψουμε κι αυτό το βιβλίο μαζί. Οπότε όταν ήρθε η στιγμή να γράψουμε αυτό το βιβλίο η σχέση μας και σε επιστημονικό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο ήταν σε τέτοιο καλό σημείο που ήταν για εμάς πολύ οικείο και «εύκολο» να συνεργαστούμε είτε εξ’ αποστάσεως είτε τις φορές που χρειάστηκε να συναντηθούμε για να δουλέψουμε πάνω στο βιβλίο. Η συνεργασία μας έγινε στο καλύτερο κλίμα και αυτό βοήθησε για να ολοκληρωθεί και γρήγορα το βιβλίο και να πετύχουμε τους στόχους που θέλαμε από την άποψη της δομής και του περιεχομένου.
Ένας νέος σε ηλικία φαρμακοποιός ο οποίος έχει κάνει μία διαδρομή με σπουδές, με συγγραφική δραστηριότητα με σημαντικά πράγματα για την ηλικία του βλέπει να υπάρχει αυτές τις μέρες μία μουρμούρα στον κλάδο για το ρόλο του ΙΔΕΕΑΦ), για το κατά πόσο θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα σε αυτόν τον τομέα της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των φαρμακοποιών όταν υπάρχουν τόσα άλλα θέματα που έχουν να κάνουν με την επιβίωση του φαρμακείου. Εσείς συμμετέχετε, τα ζείτε από κοντά. Πως αισθάνεσθε;
Καταρχήν αυτό που γίνεται με το ΙΔΕΕΑΦ δεν είναι δική μας πρωτοποριακή ανακάλυψη. Θέλω να το πω αυτό και αυτό το λέω για καλό. Όλοι οι μεγάλοι επιστημονικοί σύλλογοι, ιδιαιτέρως οι φαρμακευτικοί σύλλογοι στις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης έχουν τέτοιου είδους –ας το πούμε έτσι- εκπαιδευτικούς Οργανισμούς και εκπαιδεύουν συνεχώς σε διάφορα θέματα και πιστοποιούν τους συναδέλφους. Αυτό στην Ελλάδα δεν υπήρχε ως κάποιο σημείο και από ένα σημείο και μετά δημιουργήθηκε το ΙΔΕΕΑΦ. Εγώ το θεωρώ πάρα πολύ χρήσιμο διότι έχω ζήσει και την έρευνα στο Πανεπιστήμιο και τη δουλειά στον πάγκο του φαρμακείου. Έχω δουλέψει πολλά χρόνια στην έρευνα στο Πανεπιστήμιο, περίπου δέκα χρόνια, και άλλα τόσα δουλεύω τώρα και στον πάγκο του φαρμακείου, οπότε μπορώ να πω ότι η πανεπιστημιακή μόρφωση πρέπει να συνοδεύεται κατά τη γνώμη μου και από την επαγγελματική εκπαίδευση. Ούτε μόνο η επαγγελματική εκπαίδευση από έναν Οργανισμό ενός φαρμακευτικού συλλόγου είναι αρκετή από μόνη της αλλά ούτε και η πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι και αυτή αρκετή έτσι ώστε να έχει κάποιος τα απαραίτητα εφόδια. Πρέπει να συνδυάζονται και τα δύο και να γίνεται αυτό διά βίου.
Τι απαντάτε σε αυτούς που λένε «καλή η επιμόρφωση αλλά δεν μπορείς να ζήσεις από αυτήν» εάν δεν μπορέσεις να λύσεις τα προβλήματα που έχουν να κάνουν με την επιβίωση του φαρμακείου;
Σίγουρα δεν μπορείς να αφιερωθείς αποκλειστικά ούτε στο ένα ούτε στο άλλο. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει να δίνεται ίδια βαρύτητα και στα δύο, και στους δύο τομείς. Και σε εκείνον που αφορά τη λειτουργία του φαρμακείου αλλά και στον εκπαιδευτικό που σε βοηθά να είσαι καλύτερος στη δουλειά σου ως επιστήμονας και να βελτιώσεις τον τρόπο με τον οποίο ασκείς τη φαρμακευτική επιστήμη. Για τους συναδέλφους που έχουν κάποιες ιδιαίτερες ανησυχίες όσον αφορά την καθημερινότητα στο φαρμακείο, σίγουρα εκείνο που μπορώ να τους πω από την προσωπική μου εμπειρία είναι ότι σίγουρα δεν είναι όλες οι περίοδοι ίδιες. Σε κάποιες περιόδους δίνουμε προτεραιότητα στα θέματα της καθημερινότητας και στη λειτουργία του φαρμακείου και σε κάποιες άλλες περιόδους δίνουμε προτεραιότητα και στην εκπαίδευσή μας. Δηλαδή δεν είναι κάτι το σταθερό αλλά κάτι το δυναμικό.
Πως βλέπετε την ιδέα να μην είναι οι επιλογές των ατόμων που μπαίνουν σε αυτές τις άτυπες επιτροπές κατά το δοκούν και ανάλογα με τις επιλογές ή τις επιθυμίες της όποιας διοίκησης αλλά να υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια και διαδικασίες;
Όσον αφορά τις διαδικασίες που θα πρέπει να υπάρχουν για την επιλογή των ατόμων, αυτό είναι θέμα της διοίκησης του ΙΔΕΕΑΦ και του τρόπου που λειτουργεί το ΙΔΕΕΑΦ, οπότε δεν είμαι αρμόδιος να απαντήσω. Σίγουρα, καλό είναι να υπάρχουν κάποια αξιοκρατικά κριτήρια γιατί υπάρχουν πολλοί συνάδελφοι οι οποίοι έχουν καλά βιογραφικά και καλό είναι να αξιοποιούνται τέτοιοι επιστήμονες. Από την άλλη όμως υπάρχουν και κάποια άλλα ζητήματα. Έτσι για παράδειγμα δεν υπάρχουν άτομα τα οποία είναι απόλυτα εξειδικευμένα πάνω σε κάποιους τομείς, οπότε σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να επιλέγονται κάποια άτομα τα οποία είναι γνωστό ότι έστω εμπειρικά κατέχουν κάποια γνώση σε αυτόν τον τομέα.
Να υπάρχει δηλαδή και μία ευελιξία ουσιαστικά…
Ναι, γιατί υπάρχουν και τομείς στους οποίους δεν υπάρχουν αντίστοιχα μεταπτυχιακά, διδακτορικά οι οποίοι όμως είναι καθαρά της καθημερινότητας και του τρόπου λειτουργίας του φαρμακείου. Οπότε εκεί κάποιοι οι οποίοι είναι γνωστό ότι έχουν εμπειρία πάνω σε αυτούς τους τομείς μπορούν να επιλεχθούν βάσει των γνώσεών τους.
Πρωτοστατήσατε στο κίνημα «Μάσκα 19» και μάλιστα είχατε μιλήσει και στο DailyPharmaNews γι’ αυτήν την προσπάθεια. Υπήρξε συνέχεια;
Στην αρχή υπήρξε ένα πολύ δυνατό ξεκίνημα. Οι συνάδελφοι το αγκάλιασαν και ο κόσμος άρχισε να το μαθαίνει από τα ΜΜΕ, από το διαδίκτυο και τα έντυπα μέσα αλλά και από τους ίδιους τους φαρμακοποιούς αλλά στην πορεία η αλήθεια είναι ότι, όταν ολοκληρώθηκε το πρώτο κύμα της πανδημίας και χαλάρωσε η κατάσταση, αυτό όπως και όλα τα υπόλοιπα μέτρα της πανδημίας, τέθηκαν σε μία δεύτερη μοίρα. Όταν ήρθε το νέο κύμα μετά, το Φθινόπωρο ναι μεν δεν υπήρξε μία αναθέρμανση επικοινωνιακή όσον αφορά τη «Μάσκα 19» αλλά σίγουρα αυξήθηκαν κάποιες πρωτοβουλίες από κρατικούς Οργανισμούς και άλλες Οργανώσεις οι οποίες έδωσαν και έξτρα προεκτάσεις στους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε κάποιος να δράσει σε τέτοιες περιπτώσεις. Σταμάτησε δηλαδή η «Μάσκα 19» να είναι βασική επιλογή καταγγελίας περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας. Όμως το ίδιο συνέβη και στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Σίγουρα θα ήταν καλό, εφόσον συνεχίζεται η πανδημία και οι περιορισμοί να υπήρχε μία αναθέρμανση επικοινωνιακή της καμπάνιας για τη «Μάσκα 19» γιατί οι συνάδελφοι ήδη είναι έτοιμοι, ξέρουν πως να λειτουργήσουν και δεν θα ήταν πολύ δύσκολο να το ξανα-αγκαλιάσει και ο κόσμος.
Πως βλέπετε τα όσα βγαίνουν στην επιφάνεια από το ελληνικό «metoo» ως ένας νέος άνθρωπος; Έχετε ποτέ φοβηθεί την περίπτωση να ακουστεί κάτι και για το χώρο σας ως χώρο εργασίας; Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να υπάρχει αποτελεσματική προστασία απέναντι στη σεξουαλική παρενόχληση, ειδικά στο χώρο της εργασίας;
Σίγουρα βλέποντας τα θέματα της επικαιρότητας και συγκεκριμένα το ελληνικό «metoo» όλοι αναρωτιούνται εάν θα μπορούσε να συμβεί και στον κλάδο τους κάτι τέτοιο, στο φαρμακείο ή οπουδήποτε αλλού. Όπως πέρασε από το δικό μου μυαλό κάτι τέτοιο έτσι πέρασε και από το μυαλό και άλλων ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβαίνει στον κλάδο γιατί δεν πιστεύω ότι υπάρχει κλάδος όπου δεν υπάρχουν τέτοιες συμπεριφορές. Ίσως σε κάποιους κλάδους λόγω της φύσης τους μπορεί να υπάρχει κάπως περισσότερο και σε κάποιους άλλους κάπως λιγότερο. Γενικά όμως πιστεύω ότι υπάρχουν σε όλους τους κλάδους αντίστοιχες συμπεριφορές με αυτές που ακούγονται. Ο τρόπος για να εξαλειφθούν εκ των προτέρων τέτοια φαινόμενα εντός του κλάδου και του κάθε κλάδου, πέρα από την προσωπική διαπαιδαγώγηση και επιμόρφωση του καθενός είναι να υπάρξει μέσα στον κλάδο μία μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για τέτοια θέματα. Να γίνουν περισσότερες καμπάνιες, περισσότερες επιμορφωτικές εκδηλώσεις, να εισακουστούν κάποια άτομα που έχουν τη διάθεση να βγουν μπροστά και να αναφέρουν τις εμπειρίες τους και να μπορέσουμε λίγο λίγο με αυτόν τον τρόπο να ευαισθητοποιήσουμε περισσότερο και τους συναδέλφους έτσι ώστε να αποφεύγονται τέτοιου είδους φαινόμενα και στα ελληνικά φαρμακεία.
