Εξαιρετικά ενδιαφέροντα για το μέλλον και τις πιθανές εξελίξεις στο χώρο των συνεταιρισμών φαρμακοποιών αλλά και γενικότερα του χώρου του φαρμάκου το επόμενο διάστημα τα όσα ανέφεραν οι κ.κ. Λάζαρος Φαρσάκης και Σπύρος Νικολαΐδης, Πρόεδρος και γενικός γραμματέας αντίστοιχα Δ.Σ. του Ομίλου Επιχειρήσεων Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης και ο κ. Θανάσης Μουχτής, γενικός διευθυντής Ομίλου Πειραϊκού Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών για την προοπτική ενίσχυσης ενός μετώπου συνεργασίας τους κατά τη διάρκεια του στρογγυλού τραπεζιού «Οι Συνεταιρισμοί Φαρμακοποιών μπροστά στη “νέα κανονικότητα” των φαρμακείων» που έκλεισε τις εργασίες της 9ης Διημερίδας του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης «Το φαρμακείο μπροστά σε μία νέα κανονικότητα» (13 και 14 Μαρτίου).
Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Με την παραδοχή ότι «οι δύο συνεταιρισμοί συγκλίνουμε σε πάρα πολλά θέματα και βλέπουμε με τον ίδιο τρόπο την αγορά» ο Πρόεδρος Δ.Σ. του Ομίλου Επιχειρήσεων Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης κ. Λάζαρος Φαρσάκης υποδέχτηκε τον γενικό διευθυντή του Ομίλου Πειραϊκού Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών κ. Θανάση Μουχτή στην συμπρωτεύουσα, όπου βρέθηκε για να μιλήσουν δια ζώσης για τους συνεταιρισμούς φαρμακοποιών μπροστά στη νέα πραγματικότητα.
Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα αναφέρθηκε ο κ. Μουχτής στην ομιλία του τονίζοντας από την πλευρά του ότι αυτή, όπως διαμορφώνεται από τις αλλαγές που έφερε η 4η βιομηχανική επανάσταση, την επιτάχυνε η πανδημία και μένει να φανεί πως θα επηρεάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία-μία πολιτική, κοινωνική, ενεργειακή και οικονομική κρίση που εξελίσσεται και σηματοδοτεί την ανάστροφη πορεία της παγκοσμιοποίησης και την επιστροφή στο δόγμα της αυτάρκειας για την κάθε χώρα- το φαρμακείο και ο φαρμακοποιός θα έχει έναν νέο ρόλο.
Και σε αυτόν τον νέο ρόλο, που είναι να βοηθά τους ανθρώπους να παραμείνουν υγιείς και να διαχειρίζονται καλύτερα τις χρόνιες παθήσεις τους, ο φαρμακοποιός είναι ικανός για πολύ περισσότερα πράγματα από το να διανέμει φάρμακα και περιστασιακά να δίνει και κάποιες συμβουλές στους ασθενείς. Στα επόμενα χρόνια ο ρόλος του φαρμακοποιού θα μπορεί να είναι η παροχή κλινικών υπηρεσιών με δυνατότητα να συμβάλλει στη μεγιστοποίηση των θεραπευτικών επιλογών. Σε αυτό ο φαρμακοποιός χρειάζεται στήριξη.
Γιατί, όπως είπε ο κ. Μουχτής ο φαρμακοποιός δεν έχει μόνο τις υπηρεσίες που πρέπει να παρέχει. Κάνει πάρα πολλά πράγματα. Μεταξύ αυτών είναι η διαχείριση του μείγματος των αγορών των αποθεμάτων, το μάρκετινγκ και η προώθηση των καταναλωτικών προϊόντων, η οικονομική λειτουργία και το cash flow (ρευστότητα) της επιχείρησης, ένα κομμάτι δύσκολο για μία μεγάλη μερίδα φαρμακοποιών καθώς δεν έχει εκπαιδευτεί σε αυτό το θέμα, η άσκηση διοίκηση και ηγεσία στην ομάδα του φαρμακείου.
Εκεί ακριβώς έθεσε τα ερωτήματα για το εάν μπορεί ένα φαρμακείο μόνο του να κάνει αυτές τις απαιτούμενες προετοιμασίες κι εάν δεν μπορεί ποιος είναι αυτός ο φορέας ο οποίος θα μπορούσε να βοηθήσει μαζικά αυτόν τον μετασχημαστισμό του ελληνικού φαρμακείου;
Αναρωτήθηκε λοιπόν για το εάν μπορούν οι συνεταιρισμοί των φαρμακοποιών να δώσουν αυτήν την υποστήριξη στο φαρμακείο για την εξέλιξή του. Είναι έτοιμοι οι συνεταιρισμοί σήμερα, έχουν τη δυνατότητα και την τεχνογνωσία να το κάνουν αυτό; Έχουν τις υποδομές να βοηθήσουν;
«Τα περιθώρια», όπως είπε, «είναι στενά και οι προσαρμογές θέλουν πάρα πολύ χρόνο. Από την άλλη ο ψηφιακός μετασχημαστισμός στο φαρμακείο θέλει μεγάλη προετοιμασία. Ήδη το ελληνικό φαρμακείο είναι αρκετά μακριά από τις τεχνολογίες και σαφώς για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται να αλλάξει μέγεθος. Θα πρέπει να πάμε σε συνεργασίες, σε συνενώσεις φαρμακείων. Φαίνεται να είναι μονόδρομος για να υπάρξει σημαντική ισχυροποίηση του ελληνικού φαρμακείου».
Ωστόσο όπως προαναφέρθηκε οι συγχωνεύσεις δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τα φαρμακεία ειδικά από τη στιγμή μάλιστα που και οι συνεταιρισμοί έχουν μία σειρά θεμάτων που πρέπει να αντιμετωπίσουν.
Αναφερόμενος σε ορισμένα από αυτά ο κ. Μουχτής μίλησε για την αύξηση των εξατομικευμένων θεραπειών, την τηλε- υγεία, τα μεγάλα ηλεκτρονικά φαρμακεία που λειτουργούν ανταγωνιστικά όχι μόνο για τα φαρμακεία αλλά και για τις φαρμακαποθήκες, η διαχείριση των big data και των φαρμακείων και των ασθενών, η στρατηγική των omni channels, ένα θέμα που απασχολεί όλες τις επιχειρήσεις όλων των κλάδων παγκοσμίως καθώς κάθε επιχείρηση προσπαθεί να δραστηριοποιηθεί μέσα και από τα ψηφιακά κανάλια και μέσα από τα φυσικά κανάλια και αυτό είναι κάτι που απασχολεί πολύ έντονα και τη φαρμακοβιομηχανία, όπως επίσης και ο ανταγωνισμός από τις εταιρείες ταχυμεταφορών οι οποίες έχουν και επενδύουν τεράστια κεφάλαια σε υψηλή τεχνολογία και προηγμένες εγκαταστάσεις.
Φτάνοντας στο τι πρέπει να κάνουν και τι μπορούν να κάνουν οι συνεταιρισμοί, ο κ. Μουχτής ανέφερε ότι «οι ΣΥΦΑ είναι αυτοί οι επιχειρηματικοί φορείς που μπορούν, αφού όμως πρώτα κάνουν τις απαιτούμενες αλλαγές για τους εαυτούς τους, να προετοιμαστούν και στη συνέχεια να μπορέσουν να βοηθήσουν τα φαρμακεία δίνοντας εργαλεία και υπηρεσίες για να φτάσουμε εκεί που πρέπει. Το ερώτημα είναι μπορούν 25 ελληνικοί συνεταιρισμοί να προετοιμαστούν με τη σημερινή τους μορφή και με τα σημερινά μεγέθη που έχουν; Θεωρώ ότι όπως είμαστε αυτή τη στιγμή είναι αρκετά δύσκολο. Πιστεύω ότι όπως μιλάμε για συνεργασίες και για συνενώσεις φαρμακείων ώστε να καταφέρουν να υπηρετήσουν με επάρκεια όλες αυτές τις νέες ανάγκες της αγοράς, έτσι νομίζω ότι αντίστοιχα απαιτούνται και στενές συνεργασίες και συνενώσεις μεταξύ των συνεταιρισμών ούτως ώστε να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε με επάρκεια το μετασχημαστισμό των φαρμακείων. Δεν αρκεί πλέον να παίζουμε αυτό το ρόλο της παραδοσιακής φαρμακαποθήκης όπου κάνουμε υπηρεσίες logistics, μοιράζουμε φάρμακα, παίρνουμε παραγγελίες και τις εκτελούμε. Απαιτείται να οργανώσουμε και να παρέχουμε υπηρεσίες υποστήριξης σε αυτό το νέο μοντέλο του φαρμακείου και να προσαρμοστούμε ώστε να μπορέσουμε να σταθούμε απέναντι στον ανταγωνισμό από τους άλλους κλάδους. Πολλοί εποφθαλμιούν και βλέπουν το αντικείμενο το δικό μας των φαρμακαποθηκών και των συνεταιρισμών. Άρα πρέπει να κοιτάξουμε και να δούμε κι εμείς πως μπορούμε να τρέξουμε και να οργανώσουμε τέτοιες υπηρεσίες στους συνεταιρισμούς μας και να βοηθήσουμε τα φαρμακεία».
Από πλευράς ΣΥ.ΦΑ. Θεσσαλονίκης ο κ. Σπύρος Νικολαΐδης, επικαλέστηκε ως παράδειγμα προσπάθειας κοινής δράσης των συνεταιρισμών το εγχείρημα της ΠΑΝΣΥΦΑ/LOGI SCOOP για να καταλήξει το πως βλέπει το μέλλον. Όπως είπε «φαινόταν για εκείνη την εποχή κάτι που είχε φοβερές προοπτικές, ότι θα μπορούσε να ενώσει όλους τους συνεταιρισμούς της Ελλάδος εμπορικά και σε επίπεδο παραφαρμάκων και σε επίπεδο φαρμάκων. Αλλά τελικά για διάφορους λόγους αυτή η προσπάθεια δεν τελεσφόρησε στο επίπεδο και στο βαθμό που αυτή τη στιγμή τα φαρμακεία έχουν ανάγκη. Δεν μιλάω για το εάν έχουμε κερδοφορία. Μιλάω στρατηγικά για ένα σχήμα το οποίο θεωρούσαμε ότι θα μπορούσε να τραβήξει μπροστά. Επειδή το υπηρέτησα κι αυτό κάποια στιγμή όντας μέσα στο Διοικητικό Συμβούλιο αυτών των εταιρειών είδα ότι τέτοια σχήματα μεγάλα είναι πολύ δύσκολα.
Ναι μεν οι μεγάλοι στρατοί έχουν έναν όγκο αλλά αυτό που χρειάζεται στις μάχες είναι οι ευέλικτες μικρές μονάδες. Τα μικρά σχήματα έχουν καλύτερο συντονισμό, καλύτερη επικοινωνία και καλύτερη απόδοση».
Ο κ. Λάζαρος Φαρσάσκης, υποστήριξε ότι η COVID 19 άλλαξε τα δεδομένα, αναδιαμόρφωσε τις σχέσεις των ανθρώπων και ότι στο νέο τοπίο με τις προσωποιημένες αγωγές ασθενών και όλα τα νέα χαρακτηριστικά του είναι δύσκολο να βαδίσει κανείς μόνος του. Η άποψη του κ. Φαρσάκη είναι ότι η αντιμετώπιση της νέας κατάστασης «θέλει αλυσίδες φαρμακείων κάτω από την σκέπη κάποιου μεγάλου, συνεταιρισμού λέω εγώ. Έξω που βγαίνουμε βλέπουμε ότι υπάρχουν τέτοιου είδους εταιρείες που έχουν δικά τους φαρμακεία ή συνεργαζόμενα φαρμακεία».
Αναφερόμενος στην υπόθεση των συγχωνεύσεων παρατήρησε ότι είναι ένα θέμα που «έχει γίνει ανέκδοτο», ακριβώς επειδή όπως είπε «από τότε που είμαι στο χώρο ακούω αυτό το πράγμα». Για τον ίδιο «θα πρέπει να γίνει είτε με συμφωνία είτε βίαια. Αλλά πρέπει να γίνει» εξηγώντας ότι τη λέξη «βίαια» τη χρησιμοποίησε με την έννοια των εξαγορών. Τόνισε ωστόσο ότι «δεν πρέπει να φτάσουμε εκεί. Εδώ συγχωνεύονται εταιρείες και μεγάλοι φορείς τεραστίων διαστάσεων και όλα μια χαρά γίνονται και εμείς δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας 25 φαρμακαποθήκες συνεταιριστικές να κάνουμε κάτι μεγάλο; Αυτό δεν ξέρω εάν θα το προλάβω, αλλά δεν γίνει άμεσα θα έχουμε πολύ σοβαρό, σοβαρότατο πρόβλημα».
Ο κ. Φαρσάκης προσπάθησε να δώσει μία ιδανική εικόνα σε αυτό που ο ίδιος βλέπει για τη σχέση φαρμακαποθήκης – φαρμακείου. Εικόνα όπου το φαρμακείο είναι συνδεδεμένο online με την φαρμακαποθήκη του, με τον φαρμακοποιό να μην ασχολείται καθόλου με την παραγγελία του. Θα βλέπει ο υπεύθυνος της φαρμακαποθήκης τις πωλήσεις του φαρμακείου και ανάλογα θα στέλνει την παραγγελία του. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με μία αμοιβή στον συνεταιρισμό ή ίσως και χωρίς, καθώς οι υποδομές υπάρχουν. Να περάσουμε σε μία άλλη εποχή όπου ο φαρμακοποιός θα ασχολείται με τον ασθενή και μόνο.
Ο κ. Μουχτής πάνω σε αυτό συμφώνησε ότι οι συνεταιρισμοί, μπορούν να βοηθήσουν με πλατφόρμες το φαρμακείο να διαχειριστεί τα οικονομικά του, τις αγορές του. Το θέμα για τον ίδιο είναι πόσοι από τους συνεταιρισμούς ασχολούνται με αυτού του είδους τα προβλήματα και με το στήσιμο αυτών των υπηρεσιών προς το φαρμακείο.
Για τον κ. Μουχτή το θέμα των συνεργασιών και των συνενώσεων είναι ένα θέμα πάρα «πολύ λεπτό». Όπως είπε «ένα πρόβλημα που υπάρχει στο χώρο μας είναι το θέμα των ανταγωνισμού μεταξύ των συνεταιρισμών. Θεωρώ ότι είναι ταμπού και κακώς υπάρχει, γιατί το μόνο το οποίο κάνει είναι να συρρικνώνονται οι πωλήσεις γενικά από το συνεταιριστικό κίνημα. Πιστεύω ότι ο ανταγωνισμός ή το συμπλήρωμα που θα μπορούσε να υπάρχει μεταξύ διαφόρων γεωγραφικών περιοχών και συνεταιρισμών μόνο καλό θα μπορούσε να κάνει. Δεν θεωρώ δηλαδή ότι ντε και καλά είναι πρόβλημα αυτό το να λειτουργούμε λίγο σαν ελεύθερη αγορά πραγματικά κι εμείς. Γιατί όπως ο ιδιώτης έχει δικαίωμα να μπει σε οποιαδήποτε γεωγραφική περιοχή και να δραστηριοποιείται και δεν του το απαγορεύει κανένας θεωρώ ότι αντίστοιχα πρέπει να υπάρχει αυτή η δυνατότητα και για τους συνεταιρισμούς γιατί το μόνο το οποίο θα κάνει είναι να βελτιώσει τις υπηρεσίες όλων των συνεταιρισμών». Και συνέχισε: «Το θέμα είναι ποιο είναι πάνω απ’ όλα; Πάνω απ’ όλα είναι ο συνεταιρισμός ή το φαρμακείο; Πάνω απ’ όλα είναι το φαρμακείο και τι κάνουμε εμείς για να υπηρετήσουμε το φαρμακείο. Οι συνεταιρισμοί είναι εργαλεία για τους φαρμακοποιούς. Δεν αποφασίσουμε εμείς, δεν πρέπει να αποφασίζουμε εμείς οι συνεταιρισμοί. Πρέπει να αποφασίζουν μόνοι τους. Άρα ο ανταγωνισμός δεν θα κάνει κάτι κακό. Θα βελτιώσει τις υπηρεσίες που παρέχει ο κάθε συνεταιρισμός. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να προετοιμάσουμε τις υπηρεσίες και το ερώτημα είναι μπορούμε όλοι οι συνεταιρισμοί χωρίς συνεργασίες να κάτσουμε και να κάνουμε όλα αυτά τα πράγματα, αυτές τις πλατφόρμες;»
Ο κ. Νικολαϊδης τόνισε την ανάγκη των συνεργειών λέγοντας ότι στην Ελλάδα πρέπει να υπάρξει ένα νεότερο σχήμα. Πως θα μπορούσε για παράδειγμα ο ΣΥΦΑ Θεσσαλονίκης και ο ΠΕΙΦΑΣΥΝ να δημιουργήσουν «μία εταιρεία άλλου σκοπού, τρίτη εταιρεία που να μπορέσει να επιχορηγηθεί από την πολιτεία και να έχει ως μοναδικό σκοπό να φέρει σε πανελλήνιο επίπεδο τις υπηρεσίες πρωτοβάθμιας».
Ένα άλλο ζήτημα που έθεσε ο κ. Νικολαϊδης κατά τη διάρκεια του τραπεζιού είναι η απουσία στην ιντερνετική πώληση των συνεταιρισμών και των συνεταιρισμένων φαρμακοποιών που μόνο του το καθένα δεν μπορεί να κάνει κάτι. «Θα έλεγα ότι και μόνοι εμείς, τα χίλια φαρμακεία της Θεσσαλονίκης δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Εάν αυτό θα μπορούσε να πιάσει διανομή και χώρο σε όλη την επικράτεια τότε θα ΄ήταν ένα ισχυρό εργαλείο».
Πάντως ανεξάρτητα από το γεγονός ότι στο παρελθόν είχε γίνει σε επίπεδο Logiscoop/ΠΑΝΣΥΦΑ μία τέτοια προσπάθεια (σ.σ. supermedical.gr) σε αυτό το χώρο από πλευράς συνεταιρισμών η οποία ωστόσο δεν προχώρησε, ενδεχομένως λόγω εφησυχασμού των φαρμακοποιών σε μία εποχή σχετικής ευμάρειας αλλά και υποτίμησης της διεθνούς τάσης για ανάπτυξη τέτοιων διαδικτυακών υπηρεσιών- τις οποίες ανέδειξε ακόμη η πανδημία. Ο κ. Φαρσάκης κατέληξε στο ότι «είναι βέβαιο μετά από κάποιο χρονικό διάστημα τα μικρά φαρμακεία θα εξαλειφθούν. Πως θα κρατηθούν; Μόνο με τη συνεργασία. Μόνο με τη συγχώνευση. Μόνο με την αλυσίδα. Δεν υπάρχει άλλη μαγική λύση».
Η απάντηση για τον ίδιο στο ερώτημα για το εάν αυτή η προσπάθεια συνενώσεων θα ξεκινήσει από τα φαρμακεία ή τις φαρμακαποθήκες είναι ότι πια οι συνεταιρισμοί έχουν φτάσει σ’ ένα τέτοιο επίπεδο τεχνογνωσίας που μπορούν να προχωρήσουν και να δώσουν το παράδειγμα και την ώθηση και στα φαρμακεία.
Για τον κ. Μουχτή από την άλλη το κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι το εάν «έχουν κατανοήσει οι διοικήσεις των συνεταιρισμών ότι πρέπει να το κάνουν αυτό, ότι δεν μπορεί να περιμένει αυτό άλλο;»
Στο ερώτημα αυτό ο κ. Φαρσάκης απάντησε ότι «το όλον απουσιάζει. Η κοινή συνισταμένη, η κοινή οπτική δεν υπήρχε και στα προηγούμενα σχήματα και γι’ αυτό τα προηγούμενα σχήματα δεν απέδωσαν. Γι’ αυτό και ψαχνόμαστε και συνεχίζουμε να ψαχνόμαστε και βρισκόμαστε κοντά κάποιοι συνεταιρισμοί γιατί έχουμε ίδιες ιδέες, ίδιες ανάγκες. Γι’ αυτό αναφέρομαι σε μικρά σχήματα που μπορούν να δράσουν και να έχουμε αναφορά στο πανελλήνιο». Όπως είπε καταλήγοντας «το τοπικό για μένα έχει τελειώσει ακόμη και στα πλαίσια δύο τριών νομών που δραστηριοποιούμαστε εμείς».
