Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη.
Νέα έρευνα από την επιστημονική Ομάδα Μελέτης HAPPY PATIENT της ΕΕ (Happy Patient EU-Project) διαπιστώνει ότι πολλές συνταγογραφούμενες θεραπείες με αντιβιοτικά για κοινές λοιμώξεις του αναπνευστικού, ακόμη και αυτές που προκαλούνται από ιούς, έχουν συχνά μεγαλύτερη διάρκεια από το προβλεπόμενο, γεγονός που συμβάλλει σημαντικά στην μικροβιακή αντοχή. Η Ελλάδα βρέθηκε -και πάλι -στην πρώτη θέση, ανάμεσα σε πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εξετάστηκαν στην μελέτη.
Η μικροβιακή αντοχή είναι μια σημαντική παγκόσμια απειλή για την υγεία. Ο αυξανόμενος επιπολασμός της μικροβιακής αντοχής οδηγεί σε πιο σοβαρές λοιμώξεις, σε επιπλοκές, σε παρατεταμένες νοσηλείες και σε αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας.
Πρόσφατη επιστημονική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό Lancet αναφέρει ότι, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 περισσότεροι από 39 εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν από λοιμώξεις οφειλόμενες στα πολυανθεκτικά -στα αντιβιοτικά- μικρόβια και περίπου 169 εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν από λοιμώξεις που συνευθύνονται τα πολυανθεκτικά μικρόβια.
Η υπερβολική συνταγογράφηση αντιβιοτικών, συχνά για αυτοπεριοριζόμενες καταστάσεις, παίζει βασικό ρόλο στην ανάπτυξη της μικροβιακής αντοχής. Αυτό το ζήτημα είναι ιδιαίτερα έντονο σε χώρους πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, όπου οι περισσότερες λοιμώξεις είναι ιογενείς. Οι γενικοί ιατροί είναι υπεύθυνοι για το 80% περίπου όλων των συνταγών αντιβιοτικών, με τις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος να είναι η πιο κοινή ένδειξη για χρήση αντιβιοτικών.
Αχρείαστη έκθεση σε αντιβιοτικά για αυτοπεριοριζόμενες ιογενείς λοιμώξεις
Οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν τη διάρκεια των συνταγογραφούμενων θεραπειών με αντιβιοτικά για διαφορετικές οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού στη γενική ιατρική πρακτική σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες.
Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα για διαδοχικούς ασθενείς που παρουσίασαν συμπτώματα οξειών λοιμώξεων του αναπνευστικού σε γενικές εφημερίες και υπηρεσίες εκτός ωραρίου στη Γαλλία, την Ελλάδα, τη Λιθουανία, την Πολωνία και την Ισπανία κατά τη διάρκεια δύο χειμερινών περιόδων (Φεβρουάριος έως Απρίλιος, 2022 και 2023).
Οι κλινικοί γιατροί που συμμετείχαν στη μελέτη κατέγραψαν την ηλικία του ασθενούς, το φύλο, τη διάγνωση της λοίμωξης, τον τύπο του αντιβιοτικού που συνταγογραφήθηκε και τη διάρκεια της θεραπείας. Οι λοιμώξεις που εξετάστηκαν στη μελέτη ήταν το κοινό κρυολόγημα, η γρίπη, η COVID-19, η οξεία μέση ωτίτιδα, η οξεία ρινοκολπίτιδα, η οξεία φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, η οξεία βρογχίτιδα, η οξεία λαρυγγίτιδα, οι οξείες παροξύνσεις ΧΑΠ και η πνευμονία.
Όπως διαπιστώθηκε από τα ευρήματα, από τα 11.270 περιστατικά οξειών ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού που καταγράφηκαν από 196 κλινικούς γιατρούς (133 στη γενική ιατρική και 63 σε υπηρεσίες εκτός ωραρίου), συνταγογραφήθηκαν αντιβιοτικά σε 3.835 περιπτώσεις (ποσοστό 34,0%).
Τα υψηλότερα ποσοστά συνταγογράφησης παρατηρήθηκαν στην πνευμονία (85,0%), την οξεία μέση ωτίτιδα (82,9%), τις οξείες παροξύνσεις χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (77,9%), την οξεία ρινοκολπίτιδα (67,8%) και την οξεία φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (63,7%). Το ποσοστό συνταγογράφησης κυμάνθηκε από 51,5% στην Ελλάδα έως 27,5% στην Ισπανία.
Η μέση διάρκεια της θεραπείας με αντιβιοτικά ήταν 7,52 ημέρες. Ωστόσο, συνολικά, το 26,7% των θεραπειών με αντιβιοτικά συνταγογραφήθηκαν για 10 ημέρες ή περισσότερο.
Η διάρκεια της θεραπείας με αντιβιοτικά ήταν σημαντικά μεγαλύτερη για την πνευμονία (8,01 ημέρες), τη λοίμωξη COVID-19 (8 ημέρες) και τη φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (7,74 ημέρες. Αντίθετα, τα ποσοστά αυτά ήταν χαμηλότερα κυρίως στις ιογενείς λοιμώξεις όπως το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη (6,48 ημέρες), η λαρυγγίτιδα (6 ημέρες) και η οξεία βρογχίτιδα (6 ημέρες).
Και σε αυτήν την περίπτωση, η μεγαλύτερη διάρκεια της θεραπείας με αντιβιοτικά διαπιστώθηκε ότι είναι στην Ελλάδα (8,54 ημέρες) ενώ η μικρότερη διάρκεια θεραπείας διαπιστώθηκε στη Γαλλία (6,53 ημέρες).
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι, οι κλινικοί γιατροί προτιμούν τα μακροχρόνια προγράμματα αντιβιοτικών κατά τη θεραπεία των οξειών λοιμώξεων του αναπνευστικού. Αν και συνταγογραφούνται σημαντικά μεγαλύτερες διάρκειες αντιβιοτικής θεραπείας για λοιμώξεις που προκαλούνται κυρίως από βακτήρια, όπως η πνευμονία, οι περισσότερες θεραπείες για άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού διαρκούν περισσότερο από 6 ημέρες. Αυτές οι θεραπείες όχι μόνο δεν είναι απαραίτητες, αλλά υποβάλλουν επίσης τους ασθενείς σε αχρείαστες και μεγάλης διάρκειας θεραπείες με αντιβιοτικά, με πιθανές επιβλαβείς επιπτώσεις για την υγεία τους.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι είναι δύσκολο να πειστούν οι γιατροί να απέχουν από τη συνταγογράφηση αντιβιοτικών για ορισμένες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως η οξεία βρογχίτιδα, σε ασθενείς με κατά τα άλλα υγιείς πνεύμονες. Ωστόσο, η ενθάρρυνσή τους να συνταγογραφήσουν μια ελάχιστη διάρκεια θεραπείας είναι πιο εφικτή και αναμφίβολα αναγκαία.
Πηγή: JAC-Antimicrobial Resistance
