Έρευνα που έγινε από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα και το Ινστιτούτο Καρολίνσκα σχετικά με πρωτεΐνες στο αίμα που σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου (ΕΜ), εντόπισε 45 πρωτεΐνες που συνδέονται με τον κίνδυνο εμφράγματος, εκ των οποίων 13 σχετίζονται συγκεκριμένα με γυναίκες και μία με άντρες. Η έρευνα υποδεικνύει ότι οι διαφορές αυτές, ίσως, εξηγούν τις διαφορές στο ρίσκο για ΕΜ ανάμεσα στα φύλα, κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει σε πιο στοχευμένες προληπτικές και θεραπευτικές στρατηγικές.
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραμένουν η κύρια αιτία πρόωρου θανάτου παγκοσμίως, με την αθηροσκλήρωση να είναι η κύρια αιτία του εμφράγματος του μυοκαρδίου (ΕΜ). Οι παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και το κάπνισμα είναι γνωστοί, αλλά οι μοριακές οδοί που επηρεάζουν τον κίνδυνο για ΕΜ δεν είναι πλήρως κατανοητές. Έχουν επίσης παρατηρηθεί διαφορές στον κίνδυνο για έμφραγμα του μυοκαρδίου μεταξύ ανδρών και γυναικών, αλλά οι υποκείμενοι λόγοι παραμένουν ασαφείς.
Σε ένα άρθρο με τίτλο “Plasma proteome and incident myocardial infarction: sex-specific differences“ («Πρωτεόμιο πλάσματος και περιστατικό έμφραγμα του μυοκαρδίου: διαφορές ανάλογα με το φύλο»), που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal, η ερευνητική ομάδα διερεύνησε τις κυκλοφορούσες πρωτεΐνες που σχετίζονται με το ΕΜ, χρησιμοποιώντας δεδομένα από δύο μεγάλες ομάδες.
Η ομάδα ανακάλυψης περιελάμβανε 11.751 Σουηδούς ενήλικες ηλικίας μεταξύ 55 και 93 ετών. Πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις αντιγραφής σε 51.613 συμμετέχοντες από την UK Biobank.
Δείγματα αίματος αναλύθηκαν για 259 πρωτεΐνες που σχετίζονται με την καρδιομεταβολική υγεία. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για περιστατικό ΕΜ και θάνατο για οκτώ χρόνια μέσω σύνδεσης με σουηδικά εθνικά μητρώα.
Μετά από πολλαπλές δοκιμές, 45 πρωτεΐνες συσχετίστηκαν σημαντικά με τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου. Μεταξύ αυτών, 13 συσχετίσεις πρωτεϊνών ήταν ειδικές για τις γυναίκες, υπογραμμίζοντας πιθανούς βιολογικούς μηχανισμούς που σχετίζονται με το φύλο στον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Στις αναλύσεις, υψηλότερα επίπεδα ρενίνης, φολλιστατίνης και ανταποκρινόμενης πρωτεΐνης 2 του υποδοχέα ρετινοϊκού οξέος συνδέθηκαν με αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Υψηλότερα επίπεδα αναστολέα οδού παράγοντα ιστού, υποδοχείς παράγοντα νέκρωσης όγκου 1 και 2 και αυξητικός παράγοντας πλακούντα συσχετίστηκαν με μειωμένο κίνδυνο.
Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η αθηροσκλήρωση, η θρόμβωση, η φλεγμονή και τα μονοπάτια που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ΕΜ.
Σε ένα εκδοτικό σχόλιο, με τίτλο «Βήματα προς τη θεραπεία του συνδρόμου Yentl: εκτίμηση των διαφορών φύλου στις κυκλοφορούσες πρωτεΐνες και το επεισόδιο έμφραγμα του μυοκαρδίου», που δημοσιεύτηκε με τη μελέτη, ο A. K. Barton και οι συνεργάτες του παρέχουν ιστορικό πλαίσιο που υπογραμμίζει τη σημασία της τρέχουσας μελέτης.
Επισημαίνουν ότι το 1991, η Bernadine Healy, Διευθύντρια των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας, επινόησε τον όρο «σύνδρομο Yentl» για να περιγράψει τις εντυπωσιακές διαφορές στα αποτελέσματα για τις γυναίκες με ισχαιμική καρδιακή νόσο.
«Το να είσαι διαφορετική από τους άνδρες σήμαινε να είσαι δεύτερης κατηγορίας και λιγότερο ίση», έγραψε τότε η Healy. Τριάντα τρία χρόνια αργότερα, οι ανισότητες παραμένουν.
Αυτή η μελέτη είναι από τις πρώτες που διερεύνησε τις κυκλοφορούσες πρωτεΐνες και τις ειδικές για το φύλο συσχετίσεις τους με το ΕΜ σε μεγάλες κοόρτες με βάση τον πληθυσμό.
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν τη σημασία της συμπερίληψης τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών σε κλινικές μελέτες για την καλύτερη κατανόηση και αντιμετώπιση των διαφορών του φύλου στην καρδιαγγειακή υγεία.
