Τα ευρήματα της μελέτης ανοίγουν το δρόμο για νέες θεραπευτικές επιλογές για διαφορετικές μορφές άνοιας.
Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA) εντόπισαν κοινούς κυτταρικούς μηχανισμούς σε τρεις βασικές μορφές άνοιας, σηματοδοτώντας μια σημαντική πρόοδο στην κατανόησή που έχουμε για τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες και τις πιθανές θεραπευτικές οδούς για την αντιμετώπισή τους.
Με τον όρο“άνοια” δεν αναφερόμαστε σε μια μεμονωμένη πάθηση αλλά σε ένα σύνολο διαταραχών με κύριο χαρακτηριστικό την έκπτωση της μνήμης, κυρίως σε άτομα της τρίτης ηλικίας, που οφείλεται στην εκφύλιση των εγκεφαλικών κυττάρων και τη σταδιακή ατροφία τους.
Στην μελέτη χρησιμοποιήθηκε μια πρωτοποριακή ερευνητική μεθοδολογία που την διαφοροποιεί από προηγούμενες έρευνες. Οι ερευνητές, αντί να επικεντρωθούν σε μια μορφή άνοιας ή σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, διεξήγαγαν μια ολοκληρωμένη ανάλυση σε τρεις διαφορετικές μορφές άνοιας και σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου.
Ειδικότερα, η μελέτη επικεντρώθηκε στη νόσο του Alzheimer, στην μετωποκροταφική άνοια (FTD) και στην προοδευτική υπερπυρηνική παράλυση (PSP), με στόχο να προσδιορίσει κοινούς μοριακούς δείκτες στις τρεις αυτές νευροεκφυλιστικές διαταραχές.
Όπως εξηγεί ο Dr Daniel Geschwind, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας και καθηγητής ανθρώπινης γενετικής, νευρολογίας, ψυχιατρικής και διευθυντής του Ινστιτούτου Ακριβείας Υγείας στο UCLA Health, « οι διαφορετικές μορφές άνοιας εμφανίζουν και διαφορετικά πρότυπα εκφυλισμού. Σκεφτήκαμε ότι η σύγκριση περιπτώσεων από διαφορετικές διαταραχές θα ήταν χρήσιμη τόσο για τον εντοπισμό κοινών συστατικών του νευροεκφυλισμού όσο και για την κατανόηση των ειδικών κυτταρικών αλλαγών που αποτελούν τη βάση όλων αυτών των διαταραχών».
Μέσω της γονιδιωματικής ανάλυσης ενός κυττάρου σε περισσότερα από ένα εκατομμύριο κύτταρα, οι ερευνητές εντόπισαν 32 κοινούς τύπους κυττάρων για τις τρεις διαφορετικές μορφές άνοιας. Αυτές οι τρεις καταστάσεις είναι γνωστό ότι περιλαμβάνουν την «παθολογία tau», τη συσσώρευση δηλαδή μη φυσιολογικής πρωτεΐνης tau σε ευάλωτες περιοχές του εγκεφάλου.
Η μελέτη όχι μόνο επικύρωσε αλλαγές που είχαν παρατηρηθεί σε προηγούμενες μελέτες για την νόσο Alzheimer αλλά αποκάλυψε επίσης δεκάδες κυτταρικούς τύπους με κοινούς κυτταρικούς μηχανισμούς.
Επιπλέον, οι ερευνητές ανακάλυψαν και στις τρεις διαταραχές αλλαγές στα κύτταρα του πρωτογενούς οπτικού φλοιού. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία οπτικών πληροφοριών, προηγουμένως θεωρούνταν ότι δεν επηρεαζόταν από άνοια.
Η μελέτη αποκάλυψε ότι, στη κάθε μορφή άνοιας επηρεάζονται διαφορετικοί τύποι νευρώνων. Συγκεκριμένα οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι, στην νόσο του Αλτσχάιμερ επηρεάζονται κυρίως οι ενδοεγκεφαλικοί νευρώνες του στρώματος 5, στην μετωποκροταφική άνοια επηρεάζονται οι ενδοεγκεφαλικούς νευρώνες του στρώματος 2/3 και στην προοδευτική υπερπυρηνική παράλυση επηρεάζονται οι νευρώνες προβολής του στρώματος 5/6.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα αυτά βοηθούν να εξηγηθεί γιατί τα συμπτώματα διαφορετικών τύπων άνοιας εμφανίζουν σημαντικές διαφορές, παρά το κοινό υποκείμενο χαρακτηριστικό του νευροεκφυλισμού.
Τα ευρήματα αυτής της μελέτης, τονίζουν οι ερευνητές, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην μελλοντική έρευνα για την άνοια. Η μελέτη αυτή δημιούργησε μια εκτενή πηγή δεδομένων που ανοίγει το δρόμο για τον εντοπισμό και την εξερεύνηση νέων θεραπευτικών επιλογών για τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να πραγματοποιήσει περαιτέρω έρευνα για να επικυρώσει τα ευρήματά της και να διερευνήσει την αιτιώδη φύση τους. Ελπίζουν ότι το έργο τους θα εμπνεύσει παρόμοιες μελέτες, οδηγώντας ενδεχομένως σε ανακαλύψεις στην κατανόηση και τη θεραπεία πολλών νευροεκφυλιστικών ασθενειών.
Πηγή: CELL
