Είναι πλέον αποδεδειγμένο επιστημονικά πως , ανεξάρτητα από την ηλικία ή το φύλο, η φυσική δραστηριότητα και η συστηματική άσκηση μπορούν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο και ισχυρό θεραπευτικό εργαλείο ενάντια στην εμφάνιση, στην πρόοδο και στην υποτροπή του καρκίνου.
Η Νένα Ανεστοπούλου είναι Fitness Strength Training Coach, αθλήτρια Bodybuilding και πρόσφατα απέκτησε και την ιδιότητα του Cancer Excercise Specialist. Μιλά στο DailyPharmaNews για το προσωπικό της βίωμα με τον καρκίνο και για τα πολλαπλά οφέλη της άσκησης στα άτομα με εμπειρία καρκίνου.
Αντιμέτωπη για πρώτη φορά με τον καρκίνο
«Νόσησα με covid στις αρχές Ιουλίου του 2022 και μετά είχα πολύ έντονο αίσθημα κόπωσης, προβλήματα πέψης, τάση για εμετό, που τα απέδιδα σε post covid συμπτώματα. Επισκέφθηκα γαστρεντερολόγο για να μου γράψει κάποιες εξετάσεις και στη διάρκεια της ψηλάφησης-εξέτασης διαπίστωσε διογκωμένο το συκώτι μου. Με παρέπεμψε απευθείας στον ογκολόγο και μέσα σε 5 μέρες είχα κάνει βιοψία και ξεκίνησα εβδομαδιαίες χημειοθεραπείες. Νοσηλεύτηκα για περίπου ένα μήνα σε κρίσιμη κατάσταση τις πρώτες δύο εβδομάδες, καθώς είχα φτάσει τα όρια της οξείας ηπατικής ανεπάρκειας.
Για περίπου 6 μήνες οι χημειοθεραπείες μου ήταν εβδομαδιαίες και στη συνέχεια με την καλυτέρευση της κατάστασης μου, έγιναν κάθε 15 ημέρες και μετά κάθε 3 εβδομάδες.
Παρόλο που όταν μπήκα στο νοσοκομείο ήμουνα αρκετά ταλαιπωρημένη σωματικά, είχα μια πολύ καλή ψυχολογία. Το μόνο που σκεφτόμουνα ήταν ότι ήθελα να κάνω ότι μπορούσα καλύτερο και ό,τι μου έλεγαν οι γιατροί για να γίνω καλά. Ήμουνα πολύ συγκεντρωμένη στο στόχο μου και δεν σκεφτόμουνα πως κάτι μπορεί να πάει στραβά. Ήταν ένα πολύ έντονο αίσθημα αυτοσυντήρησης, αυτοπροστασίας και επιβίωσης που λειτούργησε εκείνες τις πρώτες δύσκολες εβδομάδες. Το οποίο βγήκε αβίαστα, λες και ήταν ήδη προγραμματισμένο μέσα στο μυαλό μου.
Πρόσφατα ο καρκίνος με επισκέφθηκε για δεύτερη φορά. Λύγισα….. άρχισα να σκέφτομαι το τέλος. Στην πρώτη διάγνωση βάδισα ίσως με την άγνοια του κινδύνου. Τη δεύτερη φορά, επειδή είχα ήδη την εμπειρία, κλονίστηκα. Δύσκολες και σκοτεινές μέρες. Προσπαθούσα να αντιδράσω και δεν μπορούσα. Μέχρι που συνειδητοποίησα, πως ήδη μία φορά είχα επιζήσει από θαύμα, οπότε αυτή η δεύτερη φορά δεν ήταν κάτι πιο δύσκολο. Βγήκα σιγά σιγά από το σκοτάδι που με είχε σκεπάσει και μέρα με τη μέρα επιστρέφω και προχωράω. Προσπαθώ να μένω συνεπής στη διατροφή μου και την άσκηση για να νοιώθω πως έχω τουλάχιστον τον έλεγχο σε δεδομένα που μπορώ να διαμορφώνω έτσι ώστε να βοηθηθώ, να κάνω την καλύτερή μου προσπάθεια … και βλέπουμε.
Δεν συμβαίνουν όλα αυτά αυτόματα. Υπάρχουν πολλές στιγμές δύσκολες και πολλά πισογυρίσματα. Το παράλογο και το απάνθρωπο θα έλεγα, θα ήταν να μην υπήρχαν. Προχωράμε….
Οι σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις του καρκίνου
Ξεχνώ γρήγορα τα άσχημα και τα δύσκολα γενικά στη ζωή μου. Κάνοντας μία αναδρομή σε αυτά τα δύο χρόνια θα σταθώ στις δύσκολες μέρες που ακολουθούσαν τις χημειοθεραπείες. Οι σωματικές κακουχίες που βιώνεις, που είναι ανεξέλεγκτες και σου θυμίζουν την ύπαρξη μιας σοβαρής ασθένειας, σε αποκόβουν από την καθημερινότητα σου. Ταυτόχρονα καλείσαι να σκεφτείς ότι είναι και ο τρόπος για να θεραπευτείς. Δύσκολη και αντικρουόμενη πραγματικότητα για να μπορείς να τη βάλεις εύκολα, σε μία σειρά στο μυαλό σου.
Για μένα αυτό γινόταν πιο έντονο με το πέρασμα των μηνών. Ουσιαστικά δεν έχω σταματήσει τις θεραπείες καθόλου, οπότε η προσθετική δράση της τοξικότητας των φαρμάκων έκαναν τις παρενέργειες πιο έντονες αρκετές φορές.
Στον ψυχολογικό τομέα, εκτός της καθημερινής αβεβαιότητας που βιώνεις σχετικά με την εξέλιξη της νόσου, υπάρχει και η αγωνία που δημιουργείται όταν πλησιάζει ο καιρός των συνεχών εξετάσεων, των τριμηνιαίων τσεκ απ και όλων αυτών των διαδικασιών. Είναι σαν να περιμένεις το φιλί της ζωής με τα αποτελέσματα. Και ταυτόχρονα παίρνεις δύναμη για να συνεχίσεις να προσπαθείς.
Τη ζωή μετά τη διάγνωση του καρκίνου, δεν την επαναφέρεις στην κανονικότητα. Απλά προσπαθείς να φτιάξεις μία καινούρια καθημερινότητα που ισορροπεί ανάμεσα σε μία ας πούμε φυσιολογική ρουτίνα (όπως την έχεις διαμορφώσει) και στο νοσοκομείο. Η δικιά μου η ζωή τουλάχιστον αυτό είναι τα τελευταία δύο χρόνια. Το μόνο που με κράτησε και με βοήθησε τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά ήταν η γυμναστική. Η άσκηση. Η σωματική δραστηριότητα.
Η σημασία της άσκησης σε άτομα με εμπειρία καρκίνου
Αισθάνομαι πολύ τυχερή και ευγνώμων που η ενασχόληση μου με τον αθλητισμό από μικρή ηλικία, με οδήγησε να κάνω την αγάπη μου για την άσκηση επάγγελμα και να σπουδάσω στα ΤΕΦΑΑ.
Όλη μου η ζωή ήταν και είναι στα γήπεδα και στα γυμναστήρια. Γυμνάζω τον κόσμο ως personal trainer ανάλογα με τις ανάγκες του καθένα, αγαπώ και την ομαδική άσκηση. Δραστηριοποιούμαι ως επαγγελματίας της άσκησης τα τελευταία 36 χρόνια.
Από το 2014 ασχολήθηκα και με τη σωματική διάπλαση ως αθλήτρια, συμμετέχοντας σε αγώνες fitness. Θα μείνω στα οφέλη που αποκόμισα από όλη αυτή την εμπειρία (που διακόπηκε κάπως απότομα είναι η αλήθεια λόγω της ασθένειάς μου), που πιστεύω ακράδαντα ότι με βοήθησαν αποφασιστικά να αντιμετωπίσω τον καρκίνο με τα εφόδια ενός πρωταθλητή.
Που δεν το βάζει κάτω, που κάνει πάντα το καλύτερο που μπορεί ανεξάρτητα από τις συνθήκες που αντιμετωπίζει, που μένει προσηλωμένος στο στόχο για να πετύχει το αποτέλεσμα που θέλει, που ξεπερνάει τις δυσκολίες και αναπροσαρμόζει τους στόχους, που ξέρει πως όσες φορές πέφτει άλλες τόσες χρειάζεται να σηκωθεί και πως η νίκη μπορεί να έρθει ακόμα και μετά από στιγμές που φαίνονται σαν ήττες, γιατί οι δυσκολίες της ήττας του μαθαίνουν πώς να προχωράει.
Ως γυμνάστρια, επαγγελματίας της άσκησης, ένοιωσα την ανάγκη να μεταφέρω το μήνυμα της μεγάλης σημασίας της άσκησης σε άτομα με εμπειρία καρκίνου και να βοηθήσω ανθρώπους, που είτε είναι στη φάση των χημειοθεραπειών είτε είναι survivors.
Για το λόγο αυτό παρακολούθησα τη διαδικτυακή εκπαίδευση του Cancer Exercise Training Institute, που παρέχει την εξειδικευμένη γνώση για το θέμα καρκίνος και άσκηση. Σε συνδυασμό βέβαια με τις σπουδές μου, οι γνώσεις αυτές ήταν πάρα πολύ κατατοπιστικές και χρήσιμες. Για να ασχοληθείς με το συγκεκριμένο θέμα, πέρα από όσα πρέπει να γνωρίζεις για το θέμα άσκηση γενικότερα, χρειάζεται να γνωρίζεις και όλα όσα σχετίζονται με την ασθένεια, τα προσωρινά κινητικά προβλήματα πχ που μπορεί να προκαλέσει μία μαστεκτομή ή μία άλλη επεμβατική αντιμετώπιση, ώστε να μπορείς να σχεδιάσεις ένα ασφαλές και αποτελεσματικό πρόγραμμα για τον ασκούμενο-ασθενή.
Η ανάγκη προσφοράς σε ανθρώπους που βιώνουν τις δυσκολίες της ασθένειας ήταν η ώθησή μου να συνεργαστώ με τον ΕΛΛΟΚ. Και εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω δημόσια και τον ΕΛΛΟΚ και πιο συγκεκριμένα την κ. Ελένη Ντελιοπούλου, που πίστεψε στο όραμα μας και βοήθησε αποφασιστικά ώστε να γίνουν τα διαδικτυακά μαθήματα γυμναστικής πραγματικότητα.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους θα συνιστούσα σε έναν ασθενή με καρκίνο να συνεχίζει να αθλείται. Όπως η επιστήμη στον τομέα της ιατρικής έχει κάνει αλματώδη πρόοδο τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση της ασθένειας και στην εφαρμογή νέων θεραπευτικών σχημάτων, έτσι και η επιστήμη της άσκησης ασχολήθηκε επισταμένα σχετικά με το θέμα.
Μέσα από σχετικές κλινικές μελέτες και αναλύσεις βλέπουμε ότι η άσκηση μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη επτά ειδών καρκίνου ( στήθος, ουροδόχος κύστη, παχύ έντερο, οισοφάγος, στομάχι, νεφρά και ενδομήτριο) και να μειώσει το ποσοστό θνησιμότητας σε τρία είδη καρκίνου (στήθος, παχύ έντερο και προστάτης).
Η άσκηση επίσης:
· Ενισχύει και δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα .
· Συμβάλει στη διατήρηση της μυικής μάζας, οπότε αποτρέπει το φαινόμενο της καχεξίας και της απώλειας βάρους.
· Συμβάλει στη καλή λειτουργία των αρθρώσεων και την αποφυγή οστεοπόρωσης.
· Βοηθά την καλή λειτουργία της καρδιάς και την προστατεύει από την τοξικότητα των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων.
· Βοηθά ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με φάρμακα που αναστέλλουν την έκκριση ορμονών ( πχ καρκίνος προστάτη) να διατηρήσουν όσο γίνεται το φυσιολογικό τους βάρους και να αποφύγουν την παχυσαρκία και όποια συνοσηρότητα αυτή μπορεί να προκαλέσει (πχ καρδιακές παθήσεις).
· Μειώνει την ένταση των παρενεργειών της χημειοθεραπείας και των νευροπαθειών που αυτές μπορεί να προκαλέσουν.
Αν θα έβαζα μία επικεφαλίδα θα έλεγα: η άσκηση είναι σημαντική ώστε ο ασθενής να μπορεί να διατηρήσει τη λειτουργικότητα του σώματός του και να έχει μία όσο γίνεται πιο ανώδυνη, εύκολη και σχετικά μη εξαρτώμενη (ανάλογα και με την περίπτωση) καθημερινότητα.
Πέρα όμως από τις φυσιολογικές επιδράσεις της άσκησης, χρειάζεται να υπογραμμίσουμε και την τεράστια συμβολή της στον ψυχολογικό τομέα. Είναι ο “μαγικός” τρόπος που ο ασκούμενος-ασθενής αισθάνεται ότι το σώμα του μπορεί να τον υποστηρίξει και να τον βοηθήσει να ανταπεξέλθει, σε μία περίοδο που το σώμα και ο οργανισμός δοκιμάζεται και βάλλεται. Είναι αυτό που λέω πως, ένα λεπτό παραπάνω περπάτημα, μία επανάληψη παραπάνω με τα βαράκια, σου δημιουργούν το συναίσθημα της επιτυχίας, του “ Ναι, ΜΠΟΡΩ” . Το έχουμε τόσο ανάγκη σε αυτή τη δύσκολη περίοδο της ζωής μας.
Η πορεία με τον καρκίνο είναι μία συνεχής ανηφόρα. Να προχωράμε μέρα την μέρα, να ζούμε την κάθε στιγμή. Κανένας δεν είναι μόνος του σε αυτή τη διαδρομή. Μαζί είμαστε πιο δυνατοί. Να μοιραζόμαστε, να ζητάμε βοήθεια, να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, να μάθουμε να φροντίζουμε, να κανακεύουμε και να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, όπως του αξίζει».
