Οι πτώσεις στους ηλικιωμένους είναι ένα συχνό φαινόμενο το οποίο συμβαίνει τις περισσότερες φορές μέσα στο σπίτι, προκαλώντας σοβαρούς τραυματισμούς και κατάγματα.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, κάθε 19 λεπτά ένας ηλικιωμένος πεθαίνει από πτώση ή από τις επιπλοκές της. Περίπου το 1/3 των ηλικιωμένων βιώνει μια πτώση τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Τα κατάγματα είναι οι συχνότεροι τραυματισμοί, με το 90% αυτών να αφορά στα κάτω άκρα, περιλαμβανομένου του ισχίου.
Στην Ελλάδα περίπου 4.000 ηλικιωμένοι κάθε χρόνο προσέρχονται στα νοσοκομεία μετά από πτώση. Στο 50% των περιπτώσεων η πτώση συνοδεύεται από κάταγμα. Το 70% των τραυματισμένων ηλικιωμένων είναι γυναίκες.
Υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι πρόληψης των πτώσεων στους ηλικιωμένους; Μας απαντά ο Δρ. Δημήτρης Φ. Ηλιάδης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός -Τραυματολόγος MD, MSc, PhD.
Οι πτώσεις στους ηλικιωμένους είναι αρκετά σοβαρές, καθώς βάσει ερευνών είναι μια από τις βασικότερες αιτίες θνητότητας παγκοσμίως. Οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών είναι αρκετά επιρρεπείς στις πτώσεις. Οι πτώσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε κατάγματα, μια κατάσταση η οποία επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ατόμων, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά.
Το πιο συχνό κάταγμα που υφίστανται οι ηλικιωμένοι μετά την πτώση είναι το κάταγμα του ισχίου. Στη συνέχεια ακολουθούν τα κατάγματα του καρπού και του μηριαίου. Ταυτόχρονα με τα κατάγματα οι ηλικιωμένοι υφίστανται και βαριές από τα κατάγματα επιπλοκές.
Οι αιτίες των πτώσεων
Οι πτώσεις των ηλικιωμένων οφείλονται κυρίως στην αποδυνάμωση του μυοσκελετικού συστήματος. Η οστεοπόρωση είναι αρκετά συχνή στους ηλικιωμένους άνω των 65. Όσοι πάσχουν από αυτή έχουν μειωμένη οστική μάζα, δηλαδή τα οστά χάνουν την ανθεκτικότητά τους. Επομένως, μια πτώση μπορεί να οδηγήσει εύκολα σε κάταγμα.
Επίσης, οι ηλικιωμένοι έχουν προβλήματα όρασης, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις. Τέλος, ασθένειες, όπως η νόσος Parkinson, και η λήψη φαρμάκων σχετικών με το νευρικό σύστημα (π.χ. αντικαταθλιπτικά) αυξάνουν τον κίνδυνο για πτώση και επομένως για ένα ενδεχόμενο από την πτώση κάταγμα.
Τα αναγκαία μέτρα πρόληψης
Η πρόληψη πτώσεων των ηλικιωμένων αφορά όλους όσους συναναστρέφονται μαζί τους. Ακόμα και οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι μπορούν να συμβάλουν στην αποφυγή των πτώσεων, υιοθετώντας συγκεκριμένες συνήθειες ή οργανώνοντας τον χώρο τους έτσι ώστε να τους παρέχει τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια. Τα σημαντικότερα μέτρα πρόληψης που πρέπει να τηρούνται είναι τα ακόλουθα:
Συχνός οφθαλμολογικός και ορθοπαιδικός έλεγχος
Η πρόληψη των πτώσεων μπορεί να επιτευχθεί αρχικά με τον ιατρικό έλεγχο των ματιών και του μυοσκελετικού συστήματος του ηλικιωμένου ατόμου. Οι επισκέψεις στον οφθαλμίατρο θα πρέπει να είναι συχνές (τουλάχιστον μια φορά το χρόνο). Ο οφθαλμολογικός έλεγχος και η αλλαγή γυαλιών, όπου είναι αναγκαίο, παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία του ατόμου από ενδεχόμενη πτώση. Επίσης, οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να εξετάζονται συχνά και από κάποιον έμπειρο ορθοπαιδικό, ο οποίος θα εξασφαλίζει την καλή κατάσταση του μυοσκελετικού τους συστήματος.
Μυϊκή ενδυνάμωση και ασκήσεις για βελτίωση ισορροπίας
Η μυϊκή ενδυνάμωση και οι ασκήσεις που στοχεύουν στη βελτίωση της ισορροπίας συμβάλλουν αποτελεσματικά στην πρόληψη πτώσεων. Ένας εξειδικευμένος ορθοπαιδικός στην Οστεοπόρωση θα μπορέσει να σας κατευθύνει προς τις κατάλληλες ασκήσεις για τη θωράκιση των οστών σας. Επίσης, η φυσική άσκηση συμβάλλει και στην αύξηση της μυϊκής μάζας, κάτι που προσφέρει ακόμα καλύτερη στήριξη στα οστά. Το ηλικιωμένο άτομο με τις ασκήσεις αυτές σταδιακά θα νιώθει πιο ανεξάρτητο και με περισσότερη αυτοπεποίθηση. Ασφαλώς για τους οστεοπορωτικούς ασθενείς η κατάλληλη αγωγή μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καταγμάτων.
Διαμόρφωση του προσωπικού χώρου των ηλικιωμένων
Βάσει ερευνών, οι περισσότερες πτώσεις των ηλικιωμένων συμβαίνουν μέσα στο σπίτι τους. Επομένως, η οργάνωση των αντικειμένων και των επίπλων μέσα στο σπίτι πρέπει να γίνεται με προσοχή, ώστε το άτομο να έχει ελευθερία κινήσεων. Επίσης, τα πατώματα θα πρέπει να είναι καθαρά, αλλά όχι γυαλιστερά. Επίσης, καλό είναι να τοποθετούνται λαβές στο μπάνιο και στην τουαλέτα, ακόμη και στις σκάλες (αν υπάρχουν). Τέλος, στο σπίτι των ηλικιωμένων ατόμων πρέπει να υπάρχει αρκετός φωτισμός, για να έχουν καλή ορατότητα των αντικειμένων και των εμποδίων που τυχόν υπάρχουν.
