Η 1η Αυγούστου έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Πνεύμονα, μια νόσος που αποτελεί τη βασικότερη αιτία θανάτου από καρκίνο σε όλο τον κόσμο.
Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί το συχνότερο καρκίνο και τη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως αλλά και στην χώρα μας. Σύμφωνα με διεθνή στατιστικά δεδομένα, οι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα υπερβαίνουν το άθροισμα των θανάτων από καρκίνο του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου.
Στην Ελλάδα ετησίως διαγιγνώσκονται περίπου 10.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα. Η πλειοψηφία (85%) αφορά το μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, με συχνότερους υποτύπους το αδενοκαρκίνωμα και το πλακώδες καρκίνωμα.
To 85% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα αποδίδεται στη χρήση προϊόντων καπνού. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η έκθεση σε χημικές ουσίες, όπως είναι το ραδόνιο και ο αμίαντος, η χρόνια εισπνοή αναθυμιάσεων πετρελαίου και η ατμοσφαιρική ρύπανση.
Συνήθως, τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα δεν εμφανίζονται έως ότου η ασθένεια βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Ακόμα και όταν ο καρκίνος του πνεύμονα προκαλεί συμπτώματα (όπως είναι ο βήχας), πολλοί άνθρωποι τα αποδίδουν λανθασμένα σε άλλα προβλήματα, όπως σε λοίμωξη του αναπνευστικού ή στις μακροχρόνιες επιπτώσεις από το κάπνισμα, γεγονός που μπορεί να καθυστερήσει τη διάγνωση.
Ο προχωρημένος καρκίνος του πνεύμονα συνήθως εμφανίζεται με επίμονο βήχα, αιμόπτυση, δύσπνοια, θωρακικό άλγος αλλά και με άλλα συμπτώματα εκτός αναπνευστικού συστήματος, λόγω της εμφάνισης μετάστασης, όπως για παράδειγμα: επίμονο πονοκέφαλο, αστάθεια βάδισης, ανορεξία και άλλα.
Η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα συχνά γίνεται σε προχωρημένο στάδιο, με αποτέλεσμα οι θεραπευτικές επιλογές να είναι περιορισμένες. Για το λόγο αυτό, ο προ-συμπτωματικός έλεγχος, ιδιαίτερα στα άτομα που θεωρείται ότι έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα, είναι καθοριστικός!
Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία: 7 σημαντικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για τον καρκίνο του πνεύμονα
–Μόνο οι καπνιστές μπορεί να νοσήσουν από καρκίνο του πνεύμονα;
Όχι, αλλά αξίζει να σημειωθεί πως 8 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα οφείλονται στο κάπνισμα. Άλλοι παράγοντες ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα είναι το παθητικό κάπνισμα και η έκθεση σε εξωτερικούς ρύπους, όπως η ιονίζουσα ακτινοβολία ή το ραδόνιο.
-Ποιες είναι οι ομάδες υψηλού κινδύνου;
Στην ομάδα υψηλού κινδύνου περιλαμβάνονται κυρίως άτομα από 50 έως 80 ετών, που είναι είτε ενεργοί καπνιστές, είτε έχουν διακόψει το κάπνισμα τα τελευταία 15 χρόνια, είτε έχουν ιστορικό καπνίσματος περίπου 20 πακέτα έτη. Ο δείκτης «πακέτα-έτη» υπολογίζεται ως ο αριθμός που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των πακέτων τσιγάρων που καπνίζει ημερησίως ένας καπνιστής επί τον αριθμό των ετών που καπνίζει.
-Σε περίπτωση ύποπτου ευρήματος στους πνεύμονες, τι σημαίνει πρακτικά για μένα;
Η αξονική μπορεί να δείξει ένα ή περισσότερα οζίδια στους πνεύμονές σας. Τα οζίδια είναι μικροί συνήθως στρογγυλοί ή ωοειδείς σχηματισμοί (μοιάζουν με μικρό όσπριο) που βρίσκονται στον πνεύμονα. Τα πνευμονικά οζίδια μπορεί να χρειάζονται περισσότερη διερεύνηση για να ξεκαθαριστεί η φύση τους και ο γιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να κάνετε περαιτέρω εξετάσεις (πχ. PET-CT). Η παρουσία οζιδίου στον πνεύμονα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε καρκίνο ούτε ότι θα αποκτήσετε.
Η πλειοψηφία των οζιδίων που ανευρίσκονται στον προσυμπτωματικό έλεγχο είναι καλοήθεις, δηλ. δεν είναι καρκίνος. Αυτή όμως είναι η μεγάλη αξία του προσυμπτωματικού ελέγχου: να ανιχνεύονται νωρίς εκείνα τα οζίδια τα οποία είναι σε πολύ αρχικό στάδιο του καρκίνου πνεύμονα και άρα είναι ιάσιμα, δηλ. μπορούν να αφαιρεθούν έγκαιρα με χειρουργική επέμβαση.
-Ποια είναι η διαφορά της αξονικής τομογραφίας από το PET-CT;
To PET CT είναι μία απεικονιστική εξέταση η οποία μοιάζει με την αξονική, καλύπτει όλο το σώμα και κατά τη διάρκειά της γίνεται ενδοφλέβια έγχυση ραδιενεργής γλυκόζης. Η εξέταση αυτή θα δείξει αν το οζίδιο είναι ενεργό ή όχι. Αν το οζίδιο είναι ενεργό ή αν ο γιατρός σας το κρίνει απαραίτητο θα σας ζητήσει να υποβληθείτε σε βιοψία για το συγκεκριμένο οζίδιο προκειμένου να αποσαφηνιστεί αν πρόκειται για κακοήθεια (δηλ. καρκίνο) ή όχι. Πρέπει να θυμάστε ότι η παρουσία οζιδίου στον πνεύμονα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε καρκίνο ούτε ότι θα αποκτήσετε.
-Τι είναι η βρογχοσκόπηση;
Για τον καρκίνο του πνεύμονα, η βασική μέθοδος λήψης βιοψιών προς διάγνωση και σταδιοποίηση της νόσου είναι η εύκαμπτη βρογχοσκόπηση. Πραγματοποιείται από εξειδικευμένο πνευμονολόγο και περιλαμβάνει ενδοσκοπικές τεχνικές εντόπισης και σταδιοποίησης της νόσου. Η σύγχρονη εύκαμπτη βιντεο-βρογχοσκόπηση είναι το εργαλείο μας για την επισκόπηση των βρόγχων και τη λήψη κυτταρολογικού και ιστολογικού υλικού.
-Τι περιλαμβάνει η τοπική θεραπεία καρκίνου του πνεύμονα;
Περιλαμβάνει την χειρουργική εξαίρεση που εφαρμόζεται κυρίως στα πρώιμα στάδια Ι και ΙΙ του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα και σε κάποιες επιλεγμένες περιπτώσεις σταδίου ΙΙΙ. Ο τύπος του χειρουργείου εξαρτάται από την επέκταση του όγκου και την φυσική κατάσταση του ασθενούς.
Τοπική θεραπεία θεωρείται και η ακτινοθεραπεία η οποία βασίζεται στην παραγωγή υψηλής ενέργειας ακτίνων-Χ που προκαλούν βλάβη στα κύτταρα που έχουν γρήγορη αναπαραγωγή, όπως είναι τα καρκινικά κύτταρα. Η ακτινοθεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα είναι δυσκολότερη από άλλους τύπους καρκίνου, κύρια εξαιτίας των αναπνευστικών κινήσεων που κάνουν το όγκο να κινείται.
-Τι περιλαμβάνει η συστηματική θεραπεία του καρκίνου;
Χημειοθεραπεία: ένα βασικό όπλο και από τα παλαιότερα που υπάρχει στη συστηματική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα. Σήμερα ο συνδυασμός της χημειοθεραπείας με την ανοσοθεραπεία έχει κυριαρχήσει στην αντιμετώπιση του ανεγχείρητου προχωρημένου μη μικροκυτταρικού καθώς και του εκτεταμένου μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα.
Aντιαγγειογενετικοί παράγοντες: στόχο έχουν να αναστείλουν την παραγωγή νεόπλαστων αγγείων που φτιάχνουν τα καρκινικά κύτταρα προκειμένου να τραφούν και να αναπτυχθούν. Χορηγούνται ενδοφλεβίως ή από στόματος, μαζί με χημειοθεραπεία ή και ανοσοθεραπεία.
Στοχεύουσες θεραπείες: ειδικά φάρμακα αναστολείς της παραγωγής των παθολογικών πρωτεϊνών και ενζύμων που ευθύνονται για την καρκινογένεση. Χορηγούνται από το στόμα, δεν έχουν τις συνήθεις παρενέργειες της χημειοθεραπείας και έχουν βοηθήσει θεαματικά την επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών με τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις, και ο κατάλογος συνεχώς αυξάνεται!
Ανοσοθεραπεία: χρησιμοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό μας σύστημα για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα. Η χρήση της, μαζί με τις στοχεύουσες θεραπείες έχουν αλλάξει τη φυσική πορεία του τοπικά εκτεταμένου και ανεγχείρητου καρκίνου του πνεύμονα ανεβάζοντας την πενταετή επιβίωση στο 14-32%.
