Η μετωποκροταφική άνοια αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές άνοιας. Πρόκειται για μια μη αναστρέψιμη κατάσταση, η οποία οφείλεται σε νευροεκφυλιστικές αλλοιώσεις που προκαλούνται από την παθολογική συσσώρευση πρωτεϊνών και απώλεια νευρικών κυττάρων στον μετωπιαίο και τους κροταφικούς λοβούς του εγκεφάλου.
Χαρακτηρίζεται κυρίως από διαταραχές συμπεριφοράς, αλλαγή προσωπικότητας και διαταραχές λόγου. Ιδιαιτερότητα αυτής της μορφής άνοιας είναι ότι συνήθως εμφανίζεται σε νεαρότερες ηλικίες, συγκριτικά με τις άλλες άνοιες καθώς μπορεί να προσβάλλει άτομα ηλικίας από 40 έως 65 ετών.
Συμπτώματα
Η κλινική εικόνα της μετωποκροταφικής άνοιας χαρακτηρίζεται από ακραίες αλλαγές του χαρακτήρα και της κοινωνικής συμπεριφοράς του ατόμου με σχετική διατήρηση της μνήμης και άλλων σύνθετων ανώτερων λειτουργιών. Τα συνηθέστερα συμπτώματα, τα οποία διαφέρουν από άτομο σε άτομο, είναι:
- Διαταραχές στην συμπεριφορά και στην προσωπικότητα του ατόμου: επιθετικότητα, παραβατική συμπεριφορά, άρση αναστολών, εθισμός σε ουσίες ή τυχερά παιχνίδια
- Δυσκολία στο λόγο είτε αφορά την εκφορά, είτε την κατανόηση
- Αλλαγές στον τρόπο έκφρασης των συναισθημάτων και απουσία ενσυναίσθησης
- Κινητικές διαταραχές, που παρομοιάζουν με αυτές της νόσου Parkinson
- Δυσκολία διατήρησης της προσωπικής υγιεινής και φροντίδας
- Παρορμητισμός , διάσπαση προσοχής και ανάρμοστη συμπεριφορά
- Ψυχαναγκασμοί και επαναλαμβανόμενες καταναγκαστικές κινήσεις
- Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες ( υπερκατανάλωση τροφής ή κατανάλωση αλκοόλ)
- Τοποθέτηση αντικειμένων στο στόμα
- Δυσκολία στην λήψη αποφάσεων
- Έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, που συχνά εκλαμβάνεται λανθασμένα ως κατάθλιψη
- Δυσχέρεια στην αναγνώριση ανθρώπων
- Στα τελικά στάδια της νόσου ο ασθενής χρειάζεται 24ωρη βοήθεια, χάνοντας την ανεξαρτησία και την αυτονομία του.
Αίτια
Στην μετωποκροταφική άνοια, ο μετωπιαίος και ο κροταφικός λοβός του εγκεφάλου συρρικνώνονται και ορισμένες ουσίες συσσωρεύονται στον εγκέφαλο. Ποιος μηχανισμός προκαλεί αυτές τις αλλαγές παραμένει προς διερεύνηση. Έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν κάποιες γενετικές μεταλλάξεις που έχουν συνδεθεί με την μετωποκροταφική άνοια. Εντούτοις περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους που αναπτύσσουν μετωποκροταφική άνοια δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό άνοιας. Πρόσφατα, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν κοινές γενετικές και μοριακές οδούς μεταξύ της μετωποκροταφικής άνοιας και της αμυοτροφικής πλάγιας σκλήρυνσης (ALS).
Διάγνωση
Η διάγνωση της Μετωποκροταφικής Άνοιας στηρίζεται στο ιστορικό και την παρατήρηση του ασθενή.Oι εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις καθώς και ο λεπτομερής νευροψυχολογικός έλεγχος συμβάλλουν σημαντικά. Σε πολλές περιπτώσεις ασθενών η μετωποκροταφική άνοια μπορεί να διαγνωστεί λανθασμένα ως ψυχιατρικό πρόβλημα ή ως νόσος του Alzheimer με αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος. Όπως συμβαίνει και σε άλλες μορφές άνοιας, η έγκαιρη και σωστή διάγνωση είναι πολύ σημαντική προκειμένου να χορηγηθεί η κατάλληλη φαρμακευτικής αγωγής που θα περιορίσει τα προβλήματα συμπεριφοράς και θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Θεραπεία
Όπως και σε κάθε μορφή άνοιας, έτσι και η μετωποκροταφική άνοια είναι μια μη αναστρέψιμη κατάσταση. Οι παρεμβάσεις που γίνονται, φαρμακευτικές και μη, στοχεύουν κατά κύριο λόγο στον κατευνασμό των συμπτωμάτων, στην επιβράδυνση της νόσου και στη βελτίωση ποιότητας ζωής του ασθενούς. Ιδιαίτερα βοηθητική είναι η ψυχολογική και συμβουλευτική υποστήριξη του ασθενούς και του οικογενειακού περιβάλλοντος, καθώς τα ακραία συμπτώματα της νόσου απαιτούν ιδιαίτερο τρόπο αντιμετώπισης και διαχείρισης.
