Το σοκ της τραγικής είδησης του θανάτου από μηνιγγίτιδα του άτυχου 20χρονου φοιτητή, χτες (28/1/25) στην Πάτρα, έχει διαδεχτεί μία σειρά από αγωνιώδη ερωτήματα που βασανίζουν τους γονείς παιδιών, εφήβων και νεαρών ενηλίκων, δηλαδή των ηλικιακών ομάδων στις οποίες συνήθως καταγράφονται τα κρούσματα μηνιγγίτιδας. Το θέμα του εμβολιασμού κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου τύπου Β αναδεικνύεται ως κρίσιμο ζήτημα δημόσιας υγείας, ενώ και μία παράμετρος που μέχρι σήμερα δεν μας είχε απασχολήσει αναμένεται να γίνει το θέμα των ημερών: Πόσο διαρκεί η ανοσία από τον εμβολιασμό;
Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη
Καθώς τα περισσότερα παιδικά εμβόλια γίνονται στη βρεφική ηλικία και θεωρούμε ότι έχουν καλυφθεί τα παιδιά εφ’ όρου ζωής, την ίδια γνώμη έχουμε σχηματίσει και για το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου τύπου Β, το οποίο έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού και διενεργείται δωρεάν στα βρέφη από 2 έως 18 μηνών. Ωστόσο, αν και δεν έχει καταγραφεί στην κουλτούρα πρόληψης, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι με την ενηλικίωση αρκετά από τα παιδικά εμβόλια χρειάζονται μία αναμνηστική δόση, ενώ κάποια από αυτά χρειάζεται να επαναλαμβάνονται κάθε 10 χρόνια.
Όμως, η συζήτηση με τον Παιδίατρο, Κωνσταντίνο Νταλούκα, πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθερο-Eπαγγελματιών Παιδιάτρων, ανέδειξε μία άγνωστη παράμετρο για πολλούς γονείς εφήβων και νεαρών ενηλίκων και για ένα κενό στην ενημέρωση σχετικά με τη διάρκεια κάλυψης των παιδιών μας από μία τόσο σοβαρή νόσο. Συγκεκριμένα, ο κ. Νταλούκας επεσήμανε τα ακόλουθα, μιλώντας στο DailyPharmaNews:
Ποια είναι η διάρκεια της ανοσίας που δίνουν στον οργανισμό τα εμβόλια κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου τύπου Β;
«Και τα δύο διαθέσιμα εμβόλια είναι πολύ καλά, ωστόσο, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η κάλυψη που προσφέρουν δεν είναι εφ’ όρου ζωής. Συγκεκριμένα, η διάρκεια της ανοσίας μετά τον εμβολιασμό για τον μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου Β (MenB) δεν είναι απόλυτα καθορισμένη, αλλά τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον, για τη διάρκεια της ανοσίας, μπορούμε να πούμε ότι:
–Βραχυπρόθεσμα (1-2 χρόνια μετά τον εμβολιασμό): Τα επίπεδα βακτηριοκτόνων αντισωμάτων (hSBA) είναι υψηλά στους περισσότερους εμβολιασμένους.
–Μεσοπρόθεσμα (3-5 χρόνια μετά): Τα αντισώματα αρχίζουν να μειώνονται, ειδικά σε βρέφη που εμβολιάστηκαν νωρίς.
–Μακροπρόθεσμα (>5 χρόνια): Σε άτομα που εμβολιάστηκαν στην εφηβεία και τη νεαρή ενήλικη ζωή, η ανοσία φαίνεται να διατηρείται καλύτερα, αλλά παρατηρείται σταδιακή μείωση».
Έχουν γνωστοποιηθεί συστάσεις για την ανάγκη αναμνηστικής δόσης;
«Ο προσανατολισμός για την αναμνηστική δόση διαφέρει ανάλογα με την ηλικία εμβολιασμού.
Σε βρέφη και μικρά παιδιά: Πολλές χώρες, που έχουν εντάξει το εμβόλιο στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, εξετάζουν την ανάγκη αναμνηστικής δόσης σε παιδιά που εμβολιάστηκαν μικρά (≤2 ετών), καθώς η ανοσία μειώνεται γρήγορα.
Σε εφήβους και ενήλικες: Τα δεδομένα είναι λιγότερα, αλλά φαίνεται ότι η ανοσία διαρκεί περισσότερο. Ωστόσο, για άτομα υψηλού κινδύνου (π.χ. ανοσοκαταστολή, ασπληνία, εργαστηριακή έκθεση), μπορεί να χρειάζεται ενισχυτική δόση.
Αυτό που μπορούμε να πούμε, ενημερωτικά, είναι ότι δεν υπάρχει γενική σύσταση για αναμνηστική δόση σε υγιείς εφήβους ή ενήλικες.
· Ορισμένες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, εξετάζουν την προσθήκη booster στους εφήβους, καθώς αυτή η ηλικιακή ομάδα κινδυνεύει περισσότερο.
· Στην Αμερική, έχει εγκριθεί να γίνεται το εμβόλιο στους νεαρούς ενήλικες. Πιθανόν, εκεί δεν καταγράφονται πολλά κρούσματα σε βρέφη.
· Στην Ελλάδα, έχουμε πολλά κρούσματα σε βρέφη, περίπου στην ηλικία των 5 μηνών, και ορθώς η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού έχει εντάξει τον δωρεάν εμβολιασμό των βρεφών από 2 έως 18 μηνών».
Υπάρχουν και άλλα κριτήρια που εξετάζονται και αφορούν την αναγκαιότητα εμβολιασμού και τη σύσταση για αναμνηστική δόση;
«Γενικότερα, η ανάγκη για εμβολιασμό κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου τύπου Β (MenB) και οι πιθανές αναμνηστικές δόσεις εξαρτώνται από την επιδημιολογία της νόσου, την ηλικία του ατόμου και τον ατομικό ή πληθυσμιακό κίνδυνο έκθεσης. Αναλύοντας τα δεδομένα, με βάση τις τρέχουσες μελέτες και συστάσεις, μπορούμε να πούμε, συνοπτικά, τα εξής:
1. Ανάγκη για εμβολιασμό
Ο μηνιγγιτιδόκοκκος τύπου Β είναι ο κύριος αιτιολογικός παράγοντας της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου στις ανεπτυγμένες χώρες. Παρότι σπάνιος, έχει υψηλή θνητότητα (5-10%) και σοβαρές επιπλοκές (ακρωτηριασμοί, νευρολογικές διαταραχές) στο 10-20% των επιζώντων.
Υψηλή προτεραιότητα: Βρέφη (<1 έτους) και μικρά παιδιά (1-4 ετών), λόγω της υψηλότερης επίπτωσης.
Συστήνεται επίσης: Έφηβοι και νεαροί ενήλικες (15-24 ετών), ειδικά σε συνθήκες στενής επαφής, συγχρωτισμού (φοιτητές, στρατεύσιμοι).
Υποχρεωτικός για άτομα υψηλού κινδύνου: Ανοσοκατεσταλμένοι, άτομα με ασπληνία ή συμπληρωματικές ανεπάρκειες, επαγγελματίες υγείας, ταξιδιώτες προς ενδημικές περιοχές.
Αυτό που οι γονείς πρέπει να έχουν κατά νου είναι ότι ο εμβολιασμός κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου τύπου Β (MenB) είναι κρίσιμος στα βρέφη και παιδιά και πιθανώς επωφελής στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες.
2. Σχετικά με τη διάρκεια της ανοσίας
Μελέτες δείχνουν ότι η ανοσία μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, ιδιαίτερα σε βρέφη που εμβολιάστηκαν νωρίς. Σε εφήβους, τα αντισώματα παραμένουν για 4-5 χρόνια, αλλά μειώνονται σταδιακά. Η κυτταρική ανοσία ενδέχεται να διαρκεί περισσότερο, όμως η προστασία έναντι νέας έκθεσης δεν είναι απόλυτα τεκμηριωμένη».
