Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια διαταραχή του νευρικού συστήματος που επηρεάζει την κίνηση. Τα συμπτώματα ξεκινούν σταδιακά, μερικές φορές με ένα ελάχιστα αισθητό τρόμο στο ένα μόνο χέρι. Ο τρόμος είναι συχνός, αλλά η διαταραχή προκαλεί επίσης συνήθως δυσκαμψία ή επιβράδυνση της κίνησης. Στα αρχικά στάδια της νόσου του Πάρκινσον, το πρόσωπό σας μπορεί να έχει ελάχιστη ή καθόλου έκφραση. Τα χέρια σας μπορεί να μην μπορούν να κινηθούν όταν περπατάτε, ενώ μπορεί να μπερδεύετε τα λόγια σας. Τα συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον επιδεινώνονται καθώς η κατάστασή σας εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου. Αν και η νόσος του Πάρκινσον δεν μπορεί να θεραπευτεί, τα φάρμακα μπορεί να βελτιώσουν σημαντικά τα συμπτώματά σας. Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει χειρουργική επέμβαση για τη ρύθμιση ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου σας και τη βελτίωση των συμπτωμάτων σας.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον μπορεί να είναι διαφορετικά για τον καθένα. Τα πρώιμα σημάδια μπορεί να είναι ήπια και να περάσουν απαρατήρητα. Τα συμπτώματα συχνά ξεκινούν από τη μία πλευρά του σώματός και συνήθως παραμένουν χειρότερα σε αυτήν την πλευρά, ακόμη και όταν τα συμπτώματα αρχίσουν να επηρεάζουν και τις δύο πλευρές. Τα συμπτώματα του Πάρκινσον μπορεί να περιλαμβάνουν:
Τρόμο: το τρέμουλο, συνήθως ξεκινά από ένα άκρο, συχνά το χέρι ή τα δάχτυλά σας. Το χέρι σας μπορεί να τρέμει όταν είναι σε ηρεμία.
Επιβράδυνση της κίνησης (βραδυκινησία). Με την πάροδο του χρόνου, η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να επιβραδύνει την κίνησή σας, καθιστώντας τις απλές εργασίες δύσκολες και χρονοβόρες. Τα βήματά σας μπορεί να γίνουν πιο σύντομα όταν περπατάτε, ενώ μπορεί να σας φαίνεται δύσκολο να σηκωθείτε από την καρέκλα. Ακόμη ενδέχεται να σύρετε τα πόδια σας καθώς προσπαθείτε να περπατήσετε.
Άκαμπτοι μύες. Μπορεί να εμφανιστεί μυϊκή δυσκαμψία σε οποιοδήποτε μέρος του σώματός σας. Οι δύσκαμπτοι μύες μπορεί να είναι και επώδυνοι και να περιορίζουν το εύρος της κίνησής σας.
Διαταραχή της της ισορροπίας. Η στάση του σώματός σας μπορεί να γίνει γυρτή ή μπορεί να έχετε προβλήματα ισορροπίας ως αποτέλεσμα της νόσου του Πάρκινσον.
Απώλεια αυτόματων κινήσεων. Μπορεί να έχετε μειωμένη ικανότητα να εκτελείτε ασυνείδητες κινήσεις (π.χ. να δυσκολεύστε να χαμογελάσετε).
Αλλαγές ομιλίας. Μπορεί να μιλάτε πιο γρήγορα ή να διστάζετε πριν μιλήσετε. Η ομιλία σας μπορεί να γίνει πιο άτονη ή να μην μπορείτε να τη «χρωματίσετε».
Δυσκολία στη γραφή. Μπορεί να γίνει δύσκολο να γράψετε ένα κείμενο όπως πρώτα.
Πότε να δείτε γιατρό
Επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν έχετε κάποιο από τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο του Πάρκινσον — όχι μόνο για να διαγνώσει την κατάστασή σας αλλά και για να αποκλείσετε άλλες αιτίες για τα συμπτώματά σας.
Αιτίες
Στη νόσο του Πάρκινσον, ορισμένα νευρικά κύτταρα (νευρώνες) του εγκέφαλου σταδιακά διαβρώνονται ή πεθαίνουν. Πολλά από τα συμπτώματα οφείλονται σε απώλεια νευρώνων που παράγουν έναν χημικό αγγελιοφόρο στον εγκέφαλό σας που ονομάζεται ντοπαμίνη. Όταν τα επίπεδα ντοπαμίνης μειώνονται, προκαλείται ανώμαλη εγκεφαλική δραστηριότητα, οδηγώντας σε εξασθενημένη κίνηση και σε άλλα συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον. Ωστόσο, η ακριβής αιτία της νόσου του Πάρκινσον είναι άγνωστη, αν και αρκετοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν ρόλο, όπως:
Γονίδια: Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις που μπορούν να προκαλέσουν τη νόσο του Πάρκινσον. Αλλά αυτές είναι σχετικά ασυνήθιστες, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, όταν πολλά μέλη της οικογένειας που επηρεάζονται από τη νόσο του Πάρκινσον. Ωστόσο, ορισμένες παραλλαγές γονιδίων φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο της νόσου.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η έκθεση σε ορισμένες τοξίνες ή περιβαλλοντικούς παράγοντες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μεταγενέστερης νόσου του Πάρκινσον, αλλά ο κίνδυνος είναι σχετικά μικρός.
Οι ερευνητές έχουν επίσης σημειώσει ότι πολλές αλλαγές συμβαίνουν στον εγκέφαλο των ατόμων με νόσο του Πάρκινσον, αν και δεν είναι σαφές γιατί συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές.
Παράγοντες κινδύνου
Οι παράγοντες κινδύνου για τη νόσο του Πάρκινσον περιλαμβάνουν:
Ηλικία
Οι νεαροί ενήλικες σπάνια εμφανίζουν τη νόσο του Πάρκινσον. Συνήθως ξεκινά στη μέση ή όψιμη ζωή και ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία. Οι άνθρωποι συνήθως αναπτύσσουν τη νόσο γύρω στην ηλικία των 60 ετών και άνω.
Κληρονομικότητα
Το να έχετε έναν στενό συγγενή με νόσο του Πάρκινσον αυξάνει τις πιθανότητες να αναπτύξετε τη νόσο. Ωστόσο, ο κίνδυνος εξακολουθεί να είναι μικρός, εκτός εάν έχετε πολλούς συγγενείς στην οικογένειά σας με νόσο του Πάρκινσον.
Φύλο: Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν νόσο του Πάρκινσον σε σχέση με τις γυναίκες.
Έκθεση σε τοξίνες: Η συνεχιζόμενη έκθεση σε ζιζανιοκτόνα και φυτοφάρμακα μπορεί να αυξήσει ελαφρώς τον κίνδυνο της νόσου του Πάρκινσον.
Επιπλοκές
Η νόσος του Πάρκινσον συνοδεύεται συχνά από ορισμένα πρόσθετα προβλήματα, τα οποία μπορεί να αντιμετωπιστούν:
Μπορεί να αντιμετωπίσετε γνωστικά προβλήματα (λ.χ. άνοια): Αυτά συμβαίνουν συνήθως στα τελευταία στάδια της νόσου του Πάρκινσον. Τέτοια γνωστικά προβλήματα δεν ανταποκρίνονται πολύ στα φάρμακα.
Κατάθλιψη και συναισθηματικές αλλαγές: Μπορεί να εμφανίσετε κατάθλιψη, μερικές φορές σε πολύ πρώιμα στάδια. Η λήψη θεραπείας για την κατάθλιψη μπορεί να σας διευκολύνει να διαχειριστείτε τις άλλες «προκλήσεις» της νόσου του Πάρκινσον. Μπορεί επίσης να βιώσετε άλλες συναισθηματικές αλλαγές, όπως φόβο, άγχος ή απώλεια κινήτρων. Οι γιατροί μπορεί να σας χορηγήσουν φάρμακα για τη θεραπεία αυτών των συμπτωμάτων.
Προβλήματα κατάποσης: Μπορεί να εμφανίσετε δυσκολίες με την κατάποση καθώς η κατάστασή σας προχωρά. Το σάλιο μπορεί να συσσωρευεται στο στόμα σας λόγω επιβράδυνσης της κατάποσης.
Προβλήματα μάσησης και διατροφής: Η νόσος του Πάρκινσον στο τελευταίο στάδιο επηρεάζει τους μύες στο στόμα σας, καθιστώντας δύσκολη τη μάσηση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα διατροφής. Ακόμη, πολλοί άνθρωποι με νόσο του Πάρκινσον εμφανίζουν δυσκοιλιότητα, κυρίως λόγω της πιο αργής πεπτικής οδού.
Προβλήματα ύπνου και διαταραχές ύπνου. Τα άτομα με νόσο του Πάρκινσον έχουν συχνά προβλήματα ύπνου, όπως π.χ. ξυπνούν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας ή αποκοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν τα προβλήματα ύπνου σας.
Μπορεί επίσης να αντιμετωπίσετε: συχνές ζαλάδες λόγω ξαφνικής πτώσης της αρτηριακής πίεσης (ορθοστατική υπόταση). Προβλήματα στην όσφρηση, κούραση και πόνο είτε σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματός τους είτε σε ολόκληρο το σώμα. Τέλος, μερικά άτομα με νόσο του Πάρκινσον παρατηρούν μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας ή απόδοσης.
Πρόληψη
Επειδή η αιτία της νόσου του Πάρκινσον είναι άγνωστη, οι αποδεδειγμένοι τρόποι πρόληψης της νόσου παραμένουν επίσης μυστήριο. Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η τακτική αερόβια άσκηση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της νόσου του Πάρκινσον.
Θεραπεία
Η νόσος του Πάρκινσον δεν μπορεί να θεραπευτεί, αλλά τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων σας, συχνά πολύ αποτελεσματικά. Σε ορισμένες πιο προχωρημένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει αλλαγές στον τρόπο ζωής και να σας προτείνει ειδικά αερόβια άσκηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φυσικοθεραπεία που εστιάζει στον έλεγχο της ισορροπίας είναι επίσης σημαντική. Ένας λογοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των προβλημάτων της ομιλίας σας. Τα φάρμακα μπορεί να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε προβλήματα με το περπάτημα, την κίνηση και τον τρόμο. Αυτά τα φάρμακα αυξάνουν ή υποκαθιστούν την ντοπαμίνη.
