Πνευμονιοκοκκική νόσος

Η πνευμονιοκοκκική νόσος είναι μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή βακτηριακή λοίμωξη που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις προκαλούνται από το βακτήριο του πνευμονιόκοκκου και προσβάλουν άτομα που βρίσκονται σε ομάδες υψηλού κινδύνου, τα παιδιά αλλά και τους ενήλικες άνω των 65 ετών.

Η νόσος μπορεί να προκαλέσει μέση οξεία ωτίτιδα, πνευμονία, μηνιγγίτιδα, οστεομυελίτιδα (φλεγμονή των οστών), σηπτική αρθρίτιδα, κώφωση, εγκεφαλική βλάβη και σε βαρύτερες περιπτώσεις ακόμη και θάνατο. Ο πνευμονιόκοκκος είναι η πιο συχνή αιτία πνευμονίας και η πιο βασική αιτία μηνιγγίτιδας.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η πνευμονιοκοκκική νόσος είναι υπεύθυνη για το θάνατο πάνω από 1,6 εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε χρόνο, εκ των οποίων το 1 εκατομμύριο είναι παιδιά κάτω από 5 ετών. Η πιο επικίνδυνη και δυνητικά θανατηφόρα μορφή της πνευμονιοκοκκικής νόσου είναι η μηνιγγίτιδα, η οποία αναπτύσσεται ραγδαία και με επικίνδυνες συνέπειες.

Η μεγάλη επίπτωση της πνευμονιοκοκκικής νόσου αλλά και η αυξανόμενη αντοχή στα αντιβιοτικά οδήγησαν τον ΠΟΥ να αναδείξει την πνευμονιοκοκκική νόσο ως την πρώτη σε συχνότητα αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό. Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός έναντι του πνευμονιόκοκκου έχει ενταχθεί στο Εθνικό́ Πρόγραμμα Εμβολιασμών και συνιστάται για όλα τα υγιή παιδιά.
Αίτια

Η πνευμονιοκοκκική νόσος προκαλείται από βακτήρια που ονομάζονται Streptococcus pneumoniae, γνωστά ως πνευμονιόκοκκοι. Τα βακτήρια αυτά μπορούν να μολύνουν διάφορα μέρη του σώματος και τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με το σημείο όπου εντοπίζεται η λοίμωξη.

Ο πνευμονιόκοκκος μεταφέρεται μέσω μολυσμένων σταγονιδίων, με το βήχα ή το φτέρνισμα, καθώς και με την κοντινή επαφή και συνεύρεση με κάποιο άτομο που έχει μολυνθεί.

Συμπτώματα

Οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις εκδηλώνονται πιο συχνά κατά το χειμώνα και την αρχή της άνοιξης, χρονικό διάστημα στο οποίο τα αναπνευστικά νοσήματα είναι σε έξαρση.

Τα συμπτώματα της πνευμονιοκοκκικής νόσου εξαρτώνται από το σημείο του σώματος που έχουν μολύνει τα βακτήρια. Τα συμπτώματα της νόσου μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, βήχα, δύσπνοια, δυσκαμψία του αυχένα, σύγχυση και αποπροσανατολισμό, πόνο στις αρθρώσεις, ρίγη, πόνο στα αυτιά, αϋπνία και ευερεθιστότητα.

Τα συμπτώματα της σοβαρότερης νόσου μπορεί να περιλαμβάνουν θωρακικό άλγος, δυσκολία στην αναπνοή, ευαισθησία στο φως, έντονο πόνο ή δυσφορία, ωχρό, κυανό, γκρι ή με ερυθρές κηλίδες δέρμα, μελάγχρωση του δέρματος γύρω από τα νύχια ή τα μάτια.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, η πνευμονιοκοκκική νόσος μπορεί να προκαλέσει απώλεια της ακοής, εγκεφαλική βλάβη, ακόμη και θάνατο.

Διάγνωση

Η μη έγκαιρη διάγνωση της πνευμονιοκοκκικής νόσου μπορεί να μεταβάλει δυσμενώς την πρόγνωση της νόσου. Ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει η διάγνωση της νόσου εξαρτάται από το πού βρίσκεται η μόλυνση.

Η διάγνωση θα βασιστεί στην κλινική εξέταση και τις αιματολογικές εξετάσεις. Ο μοριακός έλεγχος για τον πνευμονιόκοκκο χρησιμοποιείται για την εργαστηριακή τεκμηρίωση της λοίμωξης από το συγκεκριμένο παθογόνο βακτήριο

Η επιβεβαίωση της διάγνωσης και η οριοθέτηση της έκτασης της νόσου γίνεται με ακτινογραφία θώρακος ή/και αξονική τομογραφία.

Θεραπεία

Ο πνευμονιόκοκκος πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα με αντιβιοτική αγωγή για αυτό και η έγκαιρη διάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική. Η χορήγηση άλλων θεραπειών εξαρτάται από το σημείο της λοίμωξης στον οργανισμό και από τις συγκεκριμένες επιπλοκές που ενδεχομένως αυτή να έχει προκαλέσει. Όταν ένα μέλος μιας οικογένειας πάσχει από μηνιγγίτιδα χορηγείται προλητπική αντιβιοτική αγωγή σε όλη την οικογένεια.

Η αυξανόμενη ανθεκτικότητα του πνευμονιόκοκκου στα συνηθισμένα αντιβιοτικά υπογραμμίζει την ανάγκη του εμβολιασμού για την πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής νόσου.

Ο εμβολιασμός αποτελεί το πιο αποτελεσματικό προληπτικό μέτρο έναντι των πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων. Η τήρηση των κανόνων υγιεινής και η αποφυγή της επαφής με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα αδιαθεσίας μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην προστασία από πνευμονιοκοκκική λοίμωξη.

Η ενημέρωση, η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση σε συνδυασμό με τον εμβολιασμό προφυλάσσουν από τις επικίνδυνες επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει η πνευμονιοκοκκική νόσος.