Το PSA είναι μια απλή αιματολογική εξέταση που προσδιορίζει τη συγκέντρωση του Προστατικού Ειδικού Αντιγόνου (Prostate-Specific Antigen) στο αίμα. Το προστατικό αντιγόνο είναι ένα ένζυμο που εκκρίνεται από τα επιθηλιακά κύτταρα του προστάτη και περνά στη κυκλοφορία του αίματος, οπότε εύκολα ανιχνεύεται με μια απλή εξέταση αίματος.
Καθώς τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες προστατικού αντιγόνου σε σχέση με τα φυσιολογικά κύτταρα, η εξέταση του PSA αποτελεί μια αξιόπιστη εξέταση για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη και συνιστάται σε όλους του άνδρες άνω των 50 ετών.
Ανάλογα με την ηλικία, φυσιολογικές τιμές PSA θεωρούνται:
• 40-49 ετών: έως 2,5 ng/ml
• 50-59 ετών: έως 3,5 ng/ml
• 60-69 ετών: έως 4,5 ng/ml
• Άνω των 70 ετών: έως 6,5 ng/ml
PSA και καρκίνος του προστάτη
Η εξέταση PSA συνιστάται σε όλους του άνδρες άνω των 50 ετών για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη. Συνιστάται επίσης στην παρακολούθηση ανδρών με διαγνωσμένο καρκίνο του προστάτη που είτε έχουν υποβληθεί σε θεραπεία, είτε βρίσκονται υπό θεραπευτική αγωγή.
Σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη η εξέταση PSA πρέπει να αρχίζει από την ηλικία των 40 ετών.
Άλλες αιτίες που ανεβάζουν την τιμή του PSA
Το PSA μπορεί να είναι ένας από τους πιο διαδεδομένους δείκτες για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη, ωστόσο τα αυξημένα επίπεδα του PSA δεν σημαίνουν πάντοτε ότι ένας άνδρας έχει καρκίνο στον προστάτη.
Η αύξηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου μπορεί να οφείλεται σε πολλές άλλες ιατρικές καταστάσεις που διεγείρουν τον προστάτη όπως:
• Καλοήθεις παθήσεις του προστάτη, όπως είναι η καλοήθης υπερπλασία και η προστατίτιδα.
• Διέγερση του προστάτη λόγω κάποιας ιατρικής πράξης (π.χ. μετά από τοποθέτηση καθετήρα στην ουροδόχο κύστη, κυστεοσκόπηση, δακτυλική εξέταση προστάτη, βιοψία προστάτη).
• Οι ουρολοιμώξεις, οι οποίες προκαλούν ερεθισμό και φλεγμονή στα κύτταρα του προστάτη, με αποτέλεσμα την παροδική αύξηση των τιμών του PSA.
• Η εκσπερμάτιση. Συνιστάται στους άνδρες να αποφεύγουν το σεξ επί τουλάχιστον 1-2 ημέρες πριν κάνουν την εξέτασή του PSA.
• Η έντονη και παρατεταμένη γυμναστική, και ειδικότερα το τρέξιμο και η ποδηλασία, μπορεί να οδηγήσουν σε ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα του PSA.
• Η ηλικία: Με το πέρασμα του χρόνου προοδευτικά αυξάνεται και ο όγκος του προστάτη και έτσι παράγει περισσότερο PSA.
Για την οριστική διάγνωση, ο ιατρός θα αξιολογήσει όχι μόνο το PSA, αλλά και την γενική κλινική κατάσταση του προστάτη με δακτυλική εξέταση από το ορθό, με υπερηχογραφημα καθώς και με πιο εξειδικευμένες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη.
Σε περίπτωση που η εκτίμηση του κινδύνου για καρκίνο του προστάτη είναι υψηλή θα ζητηθεί βιοψία του προστάτη, ώστε να γίνει η ιστολογική επιβεβαίωση ή όχι της νόσου.
