Τα λάθη είναι ανθρώπινα… αλλά καλό είναι, όσο μπορούμε, να τα προλαμβάνουμε. Άραγε έχετε αναρωτηθεί γιατί κάνουμε λάθος επιλογές στη ζωή μας και ποιες σκέψεις ή τακτικές μας οδηγούν σε λάθος αποφάσεις;
Γράφει η δρ Μαρίζα Στ. Χατζησταματίου,Ψυχολόγος, M.Sc, PhD, Διδάκτωρ Παν/μίου Θεσσαλίας
Σε μια προσπάθεια ανάλυσης των λόγων για τους οποίους προβαίνουμε σε λάθος επιλογές πρωταρχική θέση έχει το ότι δεν σκεφτόμαστε τον τρόπο με τον οποίο η απόφασή μας θα μας επηρεάσει στο μέλλον. Τις περισσότερες φορές τείνουμε να σκεφτόμαστε το τώρα και όχι το μετά. Έτσι αποφασίζουμε παρορμητικά να αγοράσουμε κάτι ή να συνάψουμε μια σχέση χωρίς να σκεφτούμε τις συνέπειες των αποφάσεών μας μακροπρόθεσμα. Αν για παράδειγμα αυτό το οποίο αγοράσαμε το χρειαζόμασταν πραγματικά ή αν εξαιτίας αυτής της παρορμητικής μας αγοράς στερήσαμε τον εαυτό μας ή την οικογένειά μας από κάτι πιο σημαντικό. Αν λοιπόν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αναλογιστούμε τις συνέπειες των αποφάσεών μας πώς θα αισθανθούμε άραγε;
Ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο μπορεί να κάνουμε λάθος επιλογές είναι το να μη χάσουμε τη βολή μας. Έχει διαπιστωθεί έπειτα από αρκετές έρευνες ότι αυτό που τελικά μας απασχολεί περισσότερο δεν είναι το τι θα κερδίσουμε, όσο το να μη χάσουμε αυτά που έχουμε. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που συχνά καταλήγουμε σε λάθος αποφάσεις. Είναι δύσκολο, για παράδειγμα, να αποφασίσουμε αν θα δεχτούμε μια καινούργια δουλειά, όχι γιατί νομίζουμε ότι ίσως δε θα μας αρέσει ή ότι δε θα τα καταφέρουμε, αλλά επειδή φοβόμαστε ότι θα χάσουμε την ασφάλεια της τωρινής μας δουλειάς, το οικείο εργασιακό περιβάλλον καθώς και την οικονομική ασφάλεια που μας παρέχει η εργασία μας.
Επιπροσθέτως, ένας λόγος για τον οποίο κάνουμε λάθη στις αποφάσεις μας είναι το ότι αναλωνόμαστε με ασήμαντα πράγματα και χάνουμε την ουσία. Πολύ συχνά χάνουμε το χρόνο μας προσπαθώντας να αποφασίσουμε πράγματα απλά, όπως το ποιο προϊόν να ψωνίσουμε, που να πάμε στη βραδινή μας έξοδο και τι να φορέσουμε. Όλες αυτές οι μικρές και ανούσιες στην πραγματικότητα επιλογές μας εμποδίζουν να σκεφτούμε τα σημαντικά και να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις.
Kανείς δε διεκδικεί το αλάθητο. Είμαστε άνθρωποι με τις αδυναμίες μας και είναι πολύ απλό και εύκολα να κάνουμε λάθη στη ζωή μας, σοβαρά και λιγότερο σημαντικά. Ωστόσο, καθώς οι λάθος επιλογές κάποιες φορές μπορεί να μας στοιχίσουν «ακριβά» καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να παίρνει τις καλύτερες αποφάσεις. Ακολουθούν κάποιες συμβουλές για να το καταφέρουμε αυτό:
- Είναι σημαντικό να μη βλέπουμε την απόφαση σαν πρόβλημα. Τα προβλήματα εμπεριέχουν αρνητική χροιά, που δε μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να γίνουμε δημιουργικοί. Καλό θα είναι να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα σαν πρόκληση, σαν μια ευκαιρία να κάνουμε κάτι διαφορετικό και όχι σαν κάτι αρνητικό και κοπιαστικό.
- Αν δείξουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και πιστέψουμε ότι θα πάρουμε την καλύτερη δυνατή απόφαση βάσει των πληροφοριών που κατέχουμε τότε είμαστε σε θέση να αποφασίσουμε πιο γρήγορα και αποτελεσματικά. Η αναποφασιστικότητα απλώς μας καθυστερεί. Ειδικά λοιπόν για τα απλά, μικρά, καθημερινά πράγματα καλό θα είναι να αποφασίζουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται ακολουθώντας ίσως ένα προσωπικό σύστημα κανόνων.
- Το να εμπιστευόμαστε το ένστικτό μας φαίνεται ότι μας οδηγεί στο να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις. Αν κάτι σας απασχολεί έντονα, σταματήστε να το σκέφτεστε, γράψτε το σε ένα χαρτί, κάντε κάτι άλλο ή, ακόμα καλύτερα, πηγαίνετε για ύπνο. Είναι πολύ πιθανό η απάντηση στο πρόβλημά μας να σας έρθει μόλις ξυπνήσετε!
- Τις περισσότερες φορές μας απασχολεί το «πώς» θα πάρουμε μια σωστή απόφαση και αγνοούμε το «γιατί». Αν επικεντρωθούμε στο γιατί πρέπει να πάρουμε μια απόφαση, ποιοι είναι οι λόγοι που κάνουν την ανάληψη αυτής της απόφασης αναγκαία παρά στο πώς θα πάρουμε την απόφαση θα είμαστε πιο αποτελεσματικοί.
- Όλοι έχουμε το δικαίωμα στην αποτυχία. Συνήθως μπλοκάρουμε μπροστά στο τι να αποφασίσουμε, επειδή φοβόμαστε την προοπτική μιας αποτυχίας. Πλήθος σκέψεων κατακλύζουν το μυαλό μας, όπως τι θα πουν οι άλλοι για μας, τι θα σκεφτούν, τι επιπτώσεις θα έχει η απόφαση στη ζωή μας. Αυτό πολλαπλασιάζει το άγχος μας, θολώνει το μυαλό μας και μειώνουμε ακόμα περισσότερο την προοπτική της καλύτερης επιλογής. Ας χαλαρώσουμε λοιπόν! Ας αντιμετωπίσουμε το λάθος σαν ένα μάθημα ζωής, σαν μια ευκαιρία να αποκομίσουμε περισσότερη γνώση και πείρα. Όσο πιο ψύχραιμοι είμαστε, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να πάρουμε τη σωστή απόφαση!
- Κάποιες φορές κρίνεται απαραίτητη η γνώμη κάποιου ειδικού, διότι δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τα πάντα. Η συμβουλή κάποιου ειδικού θα έκανε τα πράγματα πιο εύκολα, θα μας έδινε τη δύναμη να διαχειριστούμε την ανασφάλειά μας σε σχέση με τη λήψη σοβαρών αποφάσεων.
