Η Ανοσο-Ογκολογία, δηλαδή η αξιοποίηση των μηχανισμών του ανοσοποιητικού συστήματος για την αντιμετώπιση των καρκινικών όγκων αναδεικνύεται, τα τελευταία χρόνια, πολύτιμος σύμμαχος στην προσπάθεια για την αναζήτηση νέων θεραπευτικών λύσεων.

Σύμφωνα με όσα εξηγούν οι ειδικοί, η σύγχρονη έρευνα για την αντιμετώπιση του καρκίνου προσανατολίζεται όλο και περισσότερο στην ανάπτυξη θεραπειών προσαρμοσμένων στις ατομικές ανάγκες των ασθενών, καθώς πληθαίνουν τα κλινικά δεδομένα που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά τους.

Ιωάννης Μπουκοβίνας: Οραματιζόμαστε ένα μέλλον όπου στην αντιμετώπιση του καρκίνου θα έχει μεγιστοποιηθεί το όφελος της ανοσοθεραπείας, ενδυναμώνοντας την αξία της για τους ασθενείς, τις οικογένειές τους και την κοινωνία

Εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου (4 Φεβρουαρίου), η οποία έχει ως στόχο την κινητοποίηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης για την ανάληψη δράσης που θα οδηγήσει στη μείωση της επιδημίας του καρκίνου μέσω της πρόληψης, της έγκαιρης διάγνωσης και της αποτελεσματικής θεραπευτικής αντιμετώπισης, σε εκδήλωση ενημέρωσης του τύπου*, ο Πρόεδρος ΔΣ της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), Ιωάννης Μπουκοβίνας, Διευθυντής Ογκολογικής Μονάδας της «Βιοκλινικής» Θεσ/νίκης, εξήγησε ότι «η ανοσοθεραπεία έχει αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον καρκίνο. Ο μοναδικός μηχανισμός δράσης, η παρατεταμένη διάρκεια ανταπόκρισης, το ξεχωριστό προφίλ ασφάλειας, η καθορισμένη χρονική διάρκεια χορήγησης της, η επάνοδος στην κανονικότητα, η πιθανότητα μακροχρόνιας επιβίωσης, ακόμα και ίασης, δίνουν ιδιαίτερη αξία στην ελπίδα.

Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε απαντώντας στα ερωτήματα: πώς επιλέγουμε τους ασθενείς, ποιοι είναι οι κατάλληλοι συνδυασμοί φαρμάκων, αν μπορεί να γίνει πρόβλεψη της τοξικότητας, πώς ξεπερνάμε την αντίσταση στα συγκεκριμένα φάρμακα, ποια είναι η βέλτιστη διάρκεια θεραπείας».

Έλενα Γκόγκα: Με την εισαγωγή της ανοσοθεραπείας, τα χαμηλά ποσοστά επιβίωσης ασθενών με προχωρημένο μελάνωμα αλλάζουν

Αναφερόμενη στο μελάνωμα που αποτελεί μία μορφή καρκίνου του δέρματος, που η επίπτωσή του αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 30 έτη, η Καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας, Α’ Παθολογική Κλινική, Γ.Ν. «Λαϊκό», Έλενα Γκόγκα, εξήγησε ότι: «Το μεταστατικό μελάνωμα αποτελεί την πιο θανατηφόρο μορφή της νόσου και παρουσιάζεται όταν ο καρκίνος εξαπλωθεί πέραν της επιφάνειας του δέρματος σε άλλα όργανα. Το μελάνωμα είναι κυρίως ιάσιμο όταν αντιμετωπιστεί στα πρώιμα στάδια. Ασθενείς με προχωρημένο μελάνωμα Σταδίου IV ιστορικά είχαν χαμηλά ποσοστά επιβίωσης. Με την ανοσοθεραπεία πλέον, η πενταετής επιβίωση διαμορφώνεται στο 35-40% με τη μονοθεραπεία anti-PD1 παραγόντων, ενώ συνδυάζοντας ανοσοθεραπευτικούς παράγοντες, σημειώνονται ποσοστά πενταετούς επιβίωσης 52%».

Πρόσθεσε, ακόμα, πως «Πολύ σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί και για τους ασθενείς με εξαιρέσιμο μελάνωμα υψηλού κινδύνου (Σταδίου IIIb &IIIc)», ενώ αναφέρθηκε στη συνεισφορά της ανοσοθεραπείας και σε αυτήν την κατηγορία ασθενών. Συγκεκριμένα, δεδομένα που ανακοινώθηκαν στο ESMO, δείχνουν πως ο αναστολέας του PD-1 βελτιώνει σημαντικά την επιβίωση χωρίς υποτροπή της νόσου, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα και καλύτερη ανοχή σε σύγκριση με ένα δραστικό φάρμακο ελέγχου, στο πλαίσιο της επικουρικής θεραπείας για το μελάνωμα.

Αριστοτέλης Μπάμιας: Η ανοσοθεραπεία φέρνει ελπίδα στην αντιμετώπιση του καρκίνου του νεφρού

«Ο καρκίνος του νεφρού είναι ο 12^ος πιο συχνός καρκίνος, παγκοσμίως, και εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες, συνήθως, στην έκτη και έβδομη δεκαετία της ζωής τους», επεσήμανε ο Καθηγητής Παθολογικής Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αριστοτέλης Μπάμιας, Δ/ντης της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής στο Π.Γ.Ν. «Αττικόν», ο οποίος τόνισε ότι: «Η εφαρμογή της ανοσοθεραπείας αυξάνει την επιβίωση, ενώ σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών επιτυγχάνεται μακρόχρονος έλεγχος της νόσου χωρίς την ανάγκη για άλλες θεραπείες». Ο κ. Μπάμιας αναφέρθηκε στις ραγδαίες εξελίξεις στις στοχεύουσες θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου του νεφρού την τελευταία δεκαπενταετία, αλλά και στη μοντέρνα ανοσοθεραπεία, που έχει εμπλουτίσει τη θεραπευτική φαρέτρα στη μάχη των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο νεφρού. Παρουσίασε πολύ σημαντικά στοιχεία κλινικών μελετών, που έδειξαν ότι η ανοσοθεραπεία καθιερώνεται πλέον τόσο σαν αρχική θεραπεία, όσο και σαν θεραπεία υποτροπής μετά από αντι-αγγειογενετική θεραπεία.

Το ουροθηλιακό καρκίνωμα είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος καρκίνου της ουροδόχου κύστης και είναι ο πέμπτος πιο συχνός τύπος καρκίνου που διαγιγνώσκεται στην Ευρώπη

«Η ανοσοθεραπεία έχει αλλάξει και το τοπίο στη θεραπεία του καρκίνου του ουροθηλίου», επεσήμανε επίσης ο κ. Μπάμιας, προσθέτοντας ότι: «Αυτή η πρόοδος είναι πολύ σημαντική, δεδομένου ότι τα τελευταία 15 χρόνια χαρακτηρίσθηκαν από πενιχρά αποτελέσματα στην προσπάθεια ανεύρεσης νέων φαρμάκων για τον καρκίνο του ουροθηλίου».
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελετών που παρουσίασε, ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με μεταστατικό καρκίνο ουροθηλίου μπορεί να ωφεληθεί σήμερα από την ανοσοθεραπεία. «Η ανοσοθεραπεία, η οποία βοηθάει σημαντικά ασθενείς με πρώιμο ουροθηλιακό καρκίνο, με τη μοντέρνα της μορφή πλέον, προσφέρει μια αποτελεσματική θεραπεία και σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου, η οποία μέχρι τώρα χαρακτηριζόταν από ένδεια θεραπευτικών επιλογών. Η θεραπεία αυτή χρησιμοποιείται μετά από αποτυχία της χημειοθεραπείας, αλλά και, αντί αυτής, σε επιλεγμένες περιπτώσεις, που η βέλτιστη χημειοθεραπεία δεν μπορεί να χορηγηθεί».

Κωνσταντίνος Συρίγος: «Η Ελλάδα στην πρωτοπορία της έρευνας στον καρκίνο του πνεύμονα με τις περισσότερες από τις νεότερες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των ανοσοθεραπειών να είναι διαθέσιμες στους Έλληνες ασθενείς»

Σχετικά με τον καρκίνο του πνεύμονα, ο Καθηγητής Παθολογίας & Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνος Συρίγος, Δ/ντής της Γ΄ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής στο Γενικό Νοσοκομείο «Η Σωτηρία», ανέφερε ότι «αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως με μεγάλο ποσοστό των ασθενών να διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, δεν υπάρχουν συνήθως πρώιμα συμπτώματα». Στην Ελλάδα, έχει υπολογισθεί ότι 6.500 άτομα χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από αυτή τη μορφή καρκίνου, που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στο κάπνισμα. Επιπλέον, ενώ για όλες τις άλλες συχνές μορφές του καρκίνου έχουν καθιερωθεί εξετάσεις έγκαιρης διάγνωσης (screening) για τον καρκίνο του πνεύμονα δεν υπάρχει ακόμη τέτοιο πρόγραμμα».

«Η ανοσοθεραπεία αποτελεί πλέον το βασικό πυλώνα θεραπείας των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα, είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία», τόνισε ο κ. Συρίγος, προσθέτοντας ότι, σύντομα, θα υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης συνδυασμού ανοσοθεραπείας, ώστε, αποφεύγοντας τη χημειοθεραπεία, να διευρύνονται οι θεραπευτικές επιλογές μας, με στόχο τη σημαντική παράταση της επιβίωσης και την εξασφάλιση μιας καλής ποιότητας της ζωής για μεγάλο ποσοστό των ασθενών.

Nivolumab: Καινοτόμος θεραπευτική επιλογή στον τομέα της Ανοσo-Ογκολογίας

Το nivolumab είναι προσβάσιμο στους ασθενείς στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση του μελανώματος και του νεφροκυτταρικού καρκίνου ως μονοθεραπεία ή/και σε συνδυασμό με ipilimumab και του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, του ουροθηλιακού καρκινώματος, του καρκίνου κεφαλής και τραχήλου και του κλασσικού λεμφώματος Ηodgkin ως μονοθεραπεία.

Το nivolumab είναι ένας αναστολέας του ανοσολογικού σημείου ελέγχου προγραμματισμένου θανάτου-1 (PD-1), ο οποίος είναι μοναδικά σχεδιασμένος για να αξιοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ώστε να συμβάλλει στην αποκατάσταση της αντικαρκινικής ανοσολογικής ανταπόκρισης. Αξιοποιώντας το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού για την καταπολέμηση του καρκίνου, το nivolumab έχει καταστεί μία καινοτόμος θεραπευτική επιλογή σε πολλαπλούς τύπους καρκίνου.

Το παγκόσμιο πρόγραμμα ανάπτυξης του nivolumab βασίζεται στην επιστημονική εξειδίκευση της Bristol-Myers Squibb στο πεδίο της Ανοσο-Ογκολογίας και περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα κλινικών μελετών (σε όλες τις φάσεις ανάπτυξης αυτών), σε διαφορετικές νεοπλασίες.

Στην Ελλάδα, διεξάγονται σήμερα 30 κλινικές μελέτες σε ένα ευρύ φάσμα συμπαγών και αιματολογικών όγκων ενώ, επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι το nivolumab έχει χορηγηθεί στην Ελλάδα σε περίπου 300 ασθενείς μέσα από προγράμματα πρώιμης πρόσβασης.

*Τη Συνέντευξη Τύπου διοργάνωσε η φαρμακευτική εταιρεία Bristol-Myers Squibb για την παρουσίαση των νεότερων δεδομένων στον τομέα της Ανοσο-Ογκολογίας και την ανάδειξη της αυξανόμενης συμβολής της στην αντιμετώπιση σοβαρών μορφών καρκίνου.

Ρ.Σ.