Φροντιστές είναι τα άτομα που φροντίζουν αμισθί κάποιον με χρόνια νόσο ή αναπηρία ή κάποιον που χρειάζεται μακροχρόνια φροντίδα, εκτός οποιοδήποτε επαγγελματικού πλαισίου. Συνήθως, είναι, για παράδειγμα, παιδιά που φροντίζουν τους γονείς τους με νόσο ή γονείς ή μέλη της οικογένειας, φίλοι ή γείτονες και άλλοι συγγενείς που φροντίζουν άτομα με αναπηρία κτλ.

Από τη Ρούλα Σκουρογιάννη

Μπορεί όλοι μας για κάποιο διάστημα της ζωής μας να υπήρξαμε ή να υπάρξουμε φροντιστές, προσφέροντας υποστήριξη και φροντίδα σε κάποιο άτομο που τη χρειάζεται.

Το βάρος που σηκώνει ο φροντιστής είναι τεράστιο και γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο και δυσβάσταχτο, όταν ο φροντιστής είναι ο ίδιος εργαζόμενος.
Αν μάλιστα, λάβουμε υπόψη ότι οι φροντιστές δεν είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων άτομα που έχουν λάβει κάποιου είδους υγειονομική εκπαίδευση και ό,τι μέσα στο όλο φορτίο που επωμίζονται πρέπει να «χωρέσει» και η προσωπική και οικογενειακή τους ζωή, αντιλαμβανόμαστε πόσο δύσκολη είναι η καθημερινότητά τους και πόσο επιβαρύνεται η σωματική και ψυχική υγεία και των ίδιων.

Πρόσφατα, ο νέος εργασιακός Νόμος 4808/2021 προβλέπει κάποιες ρυθμίσεις για τους φροντιστές. Ειδικότερα, στο Μέρος ΙΙΙ (άρθρα 24-55), ενσωμάτωσε την υπ’ αριθμόν 1158/2019 Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές. Οι ρυθμίσεις έχουν άμεση εφαρμογή και στους άτυπους εργαζόμενους φροντιστές, από την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου (19.6.2021).
Σκοπός του Νόμου είναι αφενός, η προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της προαναφερθείσας Οδηγίας και αφετέρου η επίτευξη της ισότητας μεταχείρισης και ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών στην εργασία και απασχόληση, μέσω παρεχόμενων διευκολύνσεων και προστασίας σε γονείς και φροντιστές.

Για όλα αυτά, μίλησε στο DailyPharmaNews, o γενικός γραμματέας του Ελληνικού Δικτύου Φροντιστών ΕΠΙΟΝΗ, Φωκίων Δημητριάδης, ο οποίος είναι και μέλος του ΔΣ της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος.

• Το έργο των φροντιστών είναι πιο επιβαρυμένο κατά την περίοδο της πανδημίας;

Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας επιβαρύνθηκε ακόμα περισσότερο το έργο των φροντιστών και πολύ συχνά διαπιστώθηκε επιβαρυμμένη ψυχολογική και σωματική κατάσταση, που κάποιες φορές μπορεί να οδηγήσει σε μελαγχολία και κατάθλιψη.

• Κύριος παράγοντας που επιβάρυνε τους φροντιστές κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι ο εγκλεισμός; Οι επιπρόσθετες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ασθενής ως προς την πρόσβαση τους στις δομές υγείας και προσθέτει άγχος στο έργο του φροντιστή ή μήπως ο φόβος μετάδοσης του ιού στον ασθενή;

Ένας λόγος είναι και αυτός, ο φόβος μήπως μεταδώσουν. Επίσης, υπάρχει αυξημένος φόρτος στην περίθαλψη του ασθενή, αυξημένο άγχος με τον περιορισμό του ασθενή, αυξήθηκαν οι ευθύνες των φροντιστών, επιβαρύνθηκε και η προσωπική και κοινωνική τους ζωή.  

• Ποιες συνθήκες κάνουν πιο δύσκολο το έργο του φροντιστή;

Νομίζω ότι είναι πιο δύσκολες οι σωματικές ασθένειες γιατί οι φροντιστές επιβαρύνονται και με τη σωματική καταπόνηση που είναι απαραίτητη για να σηκώσουν το άτομο το οποίο δεν μπορεί το ίδιο να αυτοεξυπηρετηθεί. Η σωματική καταπόνηση των φροντιστών έχει αντίκτυπο και στην ψυχολογική τους κατάσταση. Ιδιαίτερες δυσκολίες, ωστόσο, έχει και το έργο των φροντιστών εκείνων που περιθάλπουν άτομα με ψυχική νόσο.

• Με τη νέα νομοθετική ρύθμιση, ποια είναι τα θετικά που προβλέπονται για τους φροντιστές στην Ελλάδα;

Στο νόμο 4808/2021, μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι προβλέπονται 5 ημέρες άδεια το έτος, άνευ αποδοχών, στους εργαζόμενους φροντιστές, για να περιθάλψουν το οικείο άτομο που έχουν αναλάβει το οποίο πάσχει από χρόνια πάθηση ή αναπηρία, ή για να ξεκουραστούν. Προβλέπει, επίσης, κάποιες ευέλικτες ρυθμίσεις στο εργασιακό ωράριο, και επαναφορά στο πρότερο καθεστώς, όταν διαπιστωθεί ότι δε χρειάζονται αυτές τις ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, κατόπιν συνεννόησης με τον εργοδότη τους. Αυτά είναι τα δύο σημαντικότερα που προβλέπει ο νέος νόμος.

• Υπάρχει κάτι που θα θέλατε επιπλέον;

Να αυξηθούν οι ημέρες άδειας που προβλέπονται. Τουλάχιστον, να διπλασιαστούν. Οι 5 ημέρες το χρόνο είναι ελάχιστες για το φροντιστή και το τεράστιο βάρος που επωμίζεται.

• Όταν ο πολίτης αναγκάζεται, ξαφνικά, να αναλάβει το ρόλο του φροντιστή για ένα οικείο του πρόσωπο, πώς εκπαιδεύεται, πώς μαθαίνει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο βοηθητικός;

Δεν υπάρχουν επίσημα κέντρα εκπαίδευσης ή ενημέρωσης ή και στήριξης του φροντιστή. Επαφίεται στην προσωπική προσπάθεια να μάθει ό,τι χρειάζεται από το γιατρό, το διάβασμα άρθρων, την έρευνα μέσα από το διαδίκτυο, από γνωστούς που έχουν αναλάβει ασθενείς με παρόμοια πάθηση. Εμείς, στην ΕΠΙΟΝΗ, ενημερώνουμε, κυρίως, τους φροντιστές για διάφορα θέματα υγείας, όπως για παράδειγμα για την κατάθλιψη, μέσα και από τις ημερίδες που κάνουμε.