Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Η ισχυρή διεπαγγελματική ομάδα βοηθά στη διασφάλιση ασφαλών μεταβάσεων από τη μία υγειονομική δομή σε μία άλλη και στην ελαχιστοποίηση ανεπιθύμητων ενεργειών και σφαλμάτων φαρμακευτικής αγωγής

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου και η πιο κοινή αιτία άνοιας. Είναι επίσης η πέμπτη κύρια αιτία θανάτου σε ενήλικες άνω των 65 ετών. Περισσότεροι από 6 εκατομμύρια Αμερικανοί ζουν με τη νόσο, γεγονός που στοίχισε στην οικονομία των ΗΠΑ περίπου 321 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 ενώ το κόστος αναμένεται να αυξηθεί σε περισσότερο από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια έως το 2050.

Η άνοια είναι ένα σύνδρομο με ομάδα συμπτωμάτων και πολλές αιτίες. Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της άνοιας περιλαμβάνουν δυσκολίες με τη μνήμη, τη γλώσσα, την επίλυση προβλημάτων και άλλες γνωστικές δεξιότητες που επηρεάζουν την ικανότητα του ατόμου να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες. Η νόσος Alzheimer θεωρείται πολυπαραγοντική ασθένεια, με δύο κύριες υποθέσεις που προτείνονται ως αιτίες: τη μία που έχει να με τις χολινεργικές συνάψεις και του β αμυλοειδούς πεπτιδίου. Επιπλέον, αρκετοί παράγοντες κινδύνου, όπως η αύξηση της ηλικίας, οι γενετικοί παράγοντες, οι τραυματισμοί στο κεφάλι, οι αγγειακές παθήσεις, οι λοιμώξεις και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, παίζουν ρόλο στη νόσο.

Επί του παρόντος, δεν υπάρχει θεραπεία για την νόσο Alzheimer. Ωστόσο, υπάρχουν δύο κατηγορίες εγκεκριμένων φαρμάκων για τη θεραπεία της νόσου, συμπεριλαμβανομένων των αναστολέων του ενζύμου χολινεστεράσης και των ανταγωνιστών του N-methyl d-aspartate (NMDA), τα οποία είναι αποτελεσματικά μόνο στη θεραπεία των συμπτωμάτων της νόσου.

Περίπου το 60% των ηλικιωμένων με νόσο Alzheimer ή άλλες άνοιες ζουν στην κοινότητα και μόνο το 25% ζουν μόνοι (σ.σ. στις ΗΠΑ). Καθώς η ασθένειά τους εξελίσσεται, τα άτομα με νόσο Alzheimer ή άλλες άνοιες λαμβάνουν γενικά περισσότερη φροντίδα από μέλη της οικογένειας, μη αμειβόμενους φροντιστές και παρόχους φροντίδας που εδρεύουν στην κοινότητα. Το 42% των κατοίκων σε κοινότητες υποβοηθούμενης διαβίωσης έχουν νόσο Alzheimer ή άλλες άνοιες και το 61% των διαμενόντων σε γηροκομεία έχουν μέτρια ή σοβαρή γνωστική εξασθένηση. Επιπλέον μετά την ηλικία των 80 ετών, το 75% των ατόμων με άνοια σχετιζόμενη με νόσο Alzheimer εισάγονται σε οίκο ευγηρίας, σε σύγκριση με μόνο το 4% του γενικού πληθυσμού.

Οι συστάσεις πρακτικής περίθαλψης για την άνοια αναπτύχθηκαν για να ορίσουν την ποιοτική φροντίδα σε όλα τα περιβάλλοντα φροντίδας και σε όλη την πορεία της νόσου. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές προορίζονται για επαγγελματίες παρόχους φροντίδας που εργάζονται με άτομα με άνοια και τις οικογένειές τους σε οικιακές και κοινοτικές εγκαταστάσεις φροντίδας. σε διάφορους τομείς, και περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Το να παρέχεται ατομοκεντρική φροντίδα.
2. Το να παρέχονται άμεσα οι διαθέσιμες πληροφορίες για την υγεία του εγκεφάλου και τη γνωστική γήρανση στους ηλικιωμένους και τις οικογένειές τους.
3. Το να πραγματοποιούνται τακτικές (δηλαδή, τουλάχιστον κάθε 6 μήνες) ολοκληρωμένες προσωποκεντρικές αξιολογήσεις και έγκαιρες ενδιάμεσες αξιολογήσεις.
4. Το να διασφαλίζεται ότι η ιατρική διαχείριση περιλαμβάνει μια ολιστική, ανθρωποκεντρική προσέγγιση στη φροντίδα. Είναι σημαντικό να αγκαλιαστεί οι πάροχοι επαγγελματίες υγείας μια θετική προσέγγιση για την υποστήριξη των ατόμων που ζουν με άνοια και των φροντιστών τους και να αναγνωρίσουν τη σημασία της συνεχούς ιατρικής φροντίδας των ατόμων για την ευημερία και την ποιότητα ζωής τους.
5. Το να παρέχουν εκπαίδευση και υποστήριξη από νωρίς στη νόσο, ώστε οι ασθενείς και οι οικογένειές τους να μπορούν να προετοιμαστούν για το μέλλον.
6. Το να προσδιορίσουν τα χαρακτηριστικά του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος που πυροδοτούν ή επιδεινώνουν συμπεριφορικά και ψυχολογικά συμπτώματα για το άτομο με άνοια.
7. Προκειμένου να υποστηρίξουν δραστηριότητες της καθημερινής ζωής πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη δραστηριότητα, τη λειτουργική ικανότητα του ατόμου να την εκτελεί και την έκταση της γνωστικής του έκπτωσης.
8. Το να εξασφαλίσουν ενδελεχή προσανατολισμό και ένα πρόγραμμα κατάρτισης για το νέο προσωπικό καθώς και τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση.

Οι συστάσεις πρακτικής για μεταβάσεις φροντίδας (transitions of care -TOC) παρέχονται από τις κατευθυντήριες οδηγίες πρακτικής περίθαλψης για την άνοια και αποτελούν το επίκεντρο αυτού του άρθρου.

Οι προκλήσεις των ΤΟC

Η πρόσφατη βιβλιογραφία υπογραμμίζει ότι τα TOC αποτελούν πρόκληση για τα άτομα με νόσο Alzheimer και συχνά οδηγούν σε ανεπιθύμητες ενέργειες, χαμηλή ικανοποίηση από τη φροντίδα και υψηλά ποσοστά επανεισαγωγών για νοσηλεία. Πράγματι, τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα με άνοια υφίστανται περισσότερες ΤΟC από άλλους πληθυσμούς ηλικιωμένων λόγω διαταραχών στην επικοινωνία και αποπροσανατολισμού όταν βρίσκονται σε ξένο περιβάλλον.

Η εκπαίδευση και η προετοιμασία των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους σχετικά με τις TOC θα πρέπει να γίνεται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις μεταβάσεις. Επειδή οι οικογενειακοί φροντιστές είναι αναπόσπαστο μέρος της φροντίδας των ατόμων με άνοια, οι πάροχοι πρέπει να αναγνωρίσουν την ανάγκη τους για πληροφόρηση σχετικά με κοινές μεταβάσεις. Αυτή περιλαμβάνει όλες τα θέματα που αφορούν τη ρύθμιση της περίθαλψης, όπως είναι η μετάβαση από το σπίτι στο νοσοκομείο ή το εξειδικευμένο νοσηλευτικό ίδρυμα και από το γηροκομείο στο τμήμα επειγόντων περιστατικών, καθώς τη μεταφορά του ασθενούς εντός των τμημάτων φροντίδας.

Η ιδιαίτερη προσοχή είναι κρίσιμη για να διασφαλιστεί η ασφάλεια του ασθενούς κατά τη διάρκεια αυτών των μεταβάσεων. Η ανοιχτή επικοινωνία (τόσο γραπτή όσο και προφορική) μεταξύ των παρόχων, μεταξύ των δομών και εντός των οργανισμών είναι απαραίτητη για την αποφυγή κακών αποτελεσμάτων που συχνά συνδέονται με το TOC (π.χ. επανανοσηλείες, επισκέψεις στο τμήμα επειγόντων περιστατικών και λάθη φαρμακευτικής αγωγής). Η δημιουργία ισχυρής διεπαγγελματικής συνεργατικής ομάδας για την υποστήριξη του ατόμου με άνοια σε όλη αυτή τη διαδικασία TOC είναι επιβεβλημένη. Επιπλέον, ο στόχος της αποφυγής νοσηλείας ή επανεισαγωγής σε αυτόν τον πληθυσμό μπορεί δυνητικά να αποτρέψει το παραλήρημα και τα φτωχά αποτελέσματα στη θεραπεία.

Οι μεταβάσεις φροντίδας σχετίζονται επίσης με ζητήματα που σχετίζονται με τη φαρμακευτική αγωγή, επειδή οι ασθενείς με νόσο Alzheimer έχουν πολύπλοκα θεραπευτικά σχήματα. Αυτό εγκυμονεί κινδύνους κατά τη διάρκεια πολλαπλών μεταβάσεων φροντίδας, ειδικά καθώς η νόσος εξελίσσεται. Η έρευνα υποδηλώνει ότι το 2,5% των ασθενών έχουν ανεπιθύμητο συμβάν σχετιζόμενο με τη φαρμακευτική αγωγή μετά την έξοδο από το νοσοκομείο. Ακούσιες αποκλίσεις στη φαρμακευτική αγωγή, αποτρέψιμες ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων, κακή επιλογή φαρμάκων, έλλειψη οδηγιών εξιτηρίου και προβλήματα που έχουν να κάνουν με τις απαιτούμενες παροχές έχουν εντοπιστεί στις μεταβάσεις περίθαλψης. Αυτά τα προβλήματα μπορεί να είναι επιζήμια για την ασφάλεια των ασθενών και ως εκ τούτου μπορεί να οδηγήσουν σε επανεισαγωγές στο νοσοκομείο.

Οι ασθενείς με νόσο Alzheimer είναι μια ευάλωτη ομάδα και συγκεκριμένες φιλικές προς την άνοια στρατηγικές για τη διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής είναι κρίσιμες για να διασφαλιστεί η ασφαλής, υψηλής ποιότητας μετάβαση στη διαδικασία περίθαλψης. Μια πρόσφατη μελέτη στην Αυστραλία διερεύνησε τις φαρμακευτικές διαδικασίες σε επεισόδια οξείας φροντίδας και τις μεταβάσεις φροντίδας για τους ασθενείς με άνοια και οι συγγραφείς έκαναν συστάσεις για τη βελτίωση των πρακτικών. Τα δεδομένα της μελέτης επιβεβαίωσαν ότι η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής δεν είναι η βέλτιστη κατά τη διάρκεια της μετάβασης από ένα σημείο φροντίδα σε άλλο και μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια. Οι ερευνητές πρότειναν βελτιώσεις όπως για παράδειγμα η αυξημένη συμμετοχή των φαρμακοποιών στις μεταβάσεις φροντίδας. Τη συμμετοχή επαγγελματιών υγειονομικής περίθαλψης που θα παίζουν ρόλο σε αυτή τη μεταβατική περίοδο· έναν τροποποιημένο σχεδιασμό για μεταβάσεις φροντίδας για άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών· την ύπαρξη συντονισμένων ηλεκτρονικών αρχείων· τη δομημένη επικοινωνία· και την εκπαίδευση του προσωπικού.

Οι φαρμακοποιοί παίζουν βασικούς ρόλους στις μεταβάσεις περίθαλψης με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της λήψης ιστορικού φαρμάκων κατά την εισαγωγή, της διενέργειας ακριβούς λίστας των φαρμάκων που λαμβάνει ο ασθενής, βοηθώντας στην τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, της παροχής συμβουλών κατά την έξοδο και της ανταλλαγής πληροφοριών με τα φαρμακεία της κοινότητας. Θα πρέπει επίσης να παρακολουθούν τη πορεία της φαρμακοθεραπείας μετά την έξοδο, με τηλεφωνήματα ή επισκέψεις.

Συμπεράσματα

Οι ηλικιωμένοι με άνοια υφίστανται περισσότερες TOC από άλλους πληθυσμούς ηλικιωμένων ενηλίκων, θέτοντας τους σε κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών, νοσηλείας και επανεισαγωγής στο νοσοκομείο. Η βελτίωση της επικοινωνίας σε όλο το TOC, με μια σταθερή διεπαγγελματική ομάδα για την υποστήριξη του ατόμου με άνοια σε αυτές τις μεταβάσεις, είναι επιτακτική για τον μετριασμό των κακών αποτελεσμάτων. Η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής για ασθενείς με AD έχει επίσης αποδειχθεί ότι δεν είναι η βέλτιστη, αλλά υπάρχουν ευκαιρίες για τη βελτίωση των διαδικασιών φαρμακευτικής αγωγής στην οξεία φροντίδα και τις μεταβάσεις φροντίδας για AD.

Πηγή: PharmacyTimes.com (δες εδώ)