Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του Pharmacy Practice News oι ελλείψεις φαρμάκων έφθασαν σε υψηλό 10 ετών το πρώτο τρίμηνο του 2023 λόγω ενός συνδυασμού νέων και συνεχιζόμενων ανεπίλυτων ελλείψεων, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες της ASHP (σ.σ.American Society of Health-System Pharmacists).

Όπως αναφέρει το εν λόγω δημοσίευμα από τον Απρίλιο του 2023, υπάρχουν 301 φάρμακα σε έλλειψη—100 περισσότερα από ό,τι την ίδια περίοδο πριν από πέντε χρόνια και από 295 στο τέλος του 2022. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023, 47 νέα φάρμακα παρουσίασαν έλλειψη.

Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, πολλά από τα οποία δεν έχουν εναλλακτικές λύσεις, έχουν επιστρέψει στη λίστα με τις πέντε κορυφαίες κατηγορίες φαρμάκων που πλήττονται από τις ελλείψεις, με 23 φάρμακα επί του παρόντος να βρίσκονται σε έλλειψη. Οι άλλες κορυφαίες κατηγορίες φαρμάκων σε έλλειψη περιλαμβάνουν φάρμακα του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) (52), αντιμικροβιακά (35), υγρά και ηλεκτρολύτες (30) και ορμόνες (27).

«Οι ελλείψεις τοπικών αναισθητικών και βασικών νοσοκομειακών φαρμάκων, διαλύματος αλβουτερόλης, κοινών στοματικών και οφθαλμικών προϊόντων και θεραπειών ADHD [διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας] επηρεάζουν μεγάλο αριθμό οργανισμών και ασθενών», δήλωσε η Erin Fox, PharmD, συνεργάτης επικεφαλής φαρμακείου για κοινές υπηρεσίες στο University της Γιούτα, στο Τμήμα Υγείας. Η Υπηρεσία Πληροφοριών για τα φάρμακα του Πανεπιστημίου παρέχει πληροφοριακό υλικό για το Drug Shortages Resource Center του ASHP.

Για περισσότερες από τις μισές ελλείψεις (56%) που διερευνήθηκαν από την Υπηρεσία Πληροφοριών Φαρμάκων του Πανεπιστημίου της Γιούτα, η υποκείμενη αιτία ήταν άγνωστη ή ο παρασκευαστής του φαρμάκου δεν την παρείχε. Οι πιο συνήθης αναγνωρισμένοι λόγοι για τις ελλείψεις ήταν ζητήματα προσφοράς και ζήτησης (19%), ακολουθούμενα από ζητήματα παρασκευής (18%) και λόγοι που σχετίζονταν με επιχειρηματικές αποφάσεις (5%).

«Φαίνεται πάντα να υπάρχει μία επιστροφή στην ποιότητα», δήλωσε ο Michael Ganio, PharmD, ανώτερος διευθυντής φαρμακευτικής πρακτικής και ποιότητας της ASHP, σε μια συνέντευξη στο Pharmacy Practice News. Ανέφερε, ως παράδειγμα, μια προειδοποιητική επιστολή μέσα από το έντυπο 483 που εκδόθηκε από τον FDA προς συγκεκριμένη φαρμακευτική εταιρεία μετά από επιθεώρηση του Δεκεμβρίου 2022 που εντόπισε μια σειρά προβλημάτων στο εργοστάσιο της εταιρείας στο Gujarat, στην Ινδία. Τα προβλήματα περιλάμβαναν ζητήματα που σχετίζονται με τον κίνδυνο μικροβιακής μόλυνσης και την περιβαλλοντική παρακολούθηση, την κακή τήρηση αρχείων και τις κακώς καθορισμένες διαδικασίες και ελέγχους.

«Καθώς ο FDA βρισκόταν στο χώρο, οι επιθεωρητές είδαν το προσωπικό να καταστρέφει έγγραφα», είπε μεταξύ των άλλων ο Δρ Γκάνιο.

Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι ελλείψεις σε χημειοθεραπεία. «Πρόκειται για θεραπείες που απευθύνονται σε ασθενείς όπου ένας από τους κύριους καθοριστικούς παράγοντες της έκβασής της κατάστασής τους είναι η λήψη της πλήρους δόσης στο σωστό πρόγραμμα. Και πολλά από αυτά τα φάρμακα, όπως η σισπλατίνη, χρησιμοποιούνται σε πολλαπλά σχήματα, επομένως δεν είναι ότι το πρόβλημα περιορίζεται σε έναν συγκεκριμένο τύπο καρκίνου», είπε ο Δρ Γκάνιο. «Αυτή η κατάσταση πραγματικά αφήνει τους κλινικούς ιατρούς να αγωνίζονται να προσδιορίσουν ποιος πληθυσμός ασθενών θα πρέπει να λάβει τις περιορισμένες προμήθειες φαρμάκων που έχουν στη διάθεσή τους. Αφού αντιμετωπίζουμε αυτές τις ελλείψεις για περισσότερα από 20 χρόνια τώρα, πρέπει να βρούμε μια λύση».

Ο υψηλός αριθμός ελλείψεων φαρμάκων στο ΚΝΣ σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με χρόνια προβλήματα με τη φαιντανύλη, τη μορφίνη και την υδρομορφόνη, είπε ο Δρ Γκάνιο. «Πρόκειται για παλαιότερα γενόσημα ενέσιμα φάρμακα που είναι πιο περίπλοκα για την παρασκευή τους από τις από του στόματος δοσολογικές μορφές λόγω της στειρότητας και του τεστ ενδοτοξίνης».

Στον απόηχο μιας ακρόασης του Κογκρέσου τον Μάρτιο του 2022 σχετικά με τις ελλείψεις φαρμάκων, υπάρχει συνεχές ενδιαφέρον για το θέμα. «Υπάρχουν μερικές προτάσεις που υποβάλλονται, συμπεριλαμβανομένης μιας που αφορά τη βελτίωση της ειδοποίησης προς τον FDA σε περίπτωση ελλείψεων λόγω ζήτησης», είπε ο Δρ. Ganio. Άλλες υπό συζήτηση ιδέες περιλαμβάνουν αυξημένη ευελιξία για την εξωτερική ανάθεση και σε φαρμακεία για τη σύνθεση φαρμάκου σε περίπτωση έλλειψης και την επαναφορά εγκαταστάσεων από το εξωτερικό (φέροντας περισσότερη φαρμακευτική παραγωγή πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες). Σύμφωνα με τον Δρ. Γκάνιο «φέρνοντας περισσότερη παραγωγή στις ΗΠΑ, ο FDA θα έχει ευκολότερη πρόσβαση για τους επιθεωρητές του, κάτι που μπορεί να βοηθήσει με την ποιοτική εποπτεία, αλλά δεν είναι πανάκεια».

Ο Δρ Γκάνιο σημείωσε ότι οι ελλείψεις φαρμάκων συνήθως αντιμετωπίζονται εσωτερικά από την κλινική ομάδα χωρίς μεγάλη συμμετοχή του ασθενούς, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις όπως η χημειοθεραπεία. «Εάν έχουμε έναν νοσηλευόμενο παιδιατρικό ασθενή που δεν μπορεί να πάρει αμοξικιλίνη, συνήθως συνταγογραφούμε ένα διαφορετικό φάρμακο και ο φροντιστής πιθανότατα δεν θα είχε ιδέα ότι υπάρχει έλλειψη», είπε. «Ήρθε η ώρα να εμπλακούν περισσότερο οι ασθενείς. Μη διστάσετε να κάνετε συζητήσεις όπως αυτή: Δεν μπορούμε να σας δώσουμε το φάρμακο που θέλουμε να σας δώσουμε επειδή είναι σε έλλειψη. Αυτό δεν είναι ασυνήθιστο. συμβαίνει συχνά. Σκεφθείτε το ενδεχόμενο να απευθυνθείτε στον νομοθέτη και να του ενημερώσετε για την εμπειρία σας».

Το γεγονός βεβαίως ότι μιλάμε για ένα παγκόσμιο πρόβλημα, δεν σημαίνει ότι η κάθε χώρα έχει τις ιδιαιτερότητες της πάνω στις οποίες όλοι, πολιτεία, αρμόδιοι φορείς, ασθενείς οφείλουν να σκύψουν, να δουν με σοβαρότητα και να αντιμετωπίσουν. Μάλιστα τέτοιες αναφορές βοηθούν στο να γίνει πιο πλούσιο και πιο αποτελεσματικό το «οπλοστάσιο» για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα.

Διαβάστε εδώ το πρωτότυπο κείμενο του δημοσιεύματος.