Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Την απόλυτη σιγουριά τους ότι η πολιτεία καλά κάνει και επιμένει στην απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών των φαρμάκων που αποδεδειγμένα βρίσκονται σε έλλειψη εκφράζουν μιλώντας στο DailyPharmaNews ο κ. Σεραφείμ Ζήκας, Α’ Αντιπρόεδρος Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και Πρόεδρος του Ινστιτούτου δια βίου Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Ανάπτυξης Φαρμακοποιών και ο κ. Μανόλης Κατσαράκης, Γενικός Γραμματέας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και Πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Χανίων απαντώντας ουσιαστικά σε πρόσφατες δηλώσεις που έκανε ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης στην «Ναυτεμπορική», όπου κλήθηκε να σχολιάσει την απαντητική επιστολή της Κομισιόν προς τον πρόεδρο του Affordable Medicines Europe, Jorg Geller ο οποίος είχε εκφράσει τις ανησυχίες του για τις συνεχόμενες και παρατεταμένες απαγορεύσεις εξαγωγών φαρμάκων που επηρεάζουν συνολικά την ευρωπαϊκή αγορά φαρμάκου.

Ο κ. Σκυλακάκης υποστήριξε, όπως αναφέρει στο δημοσίευμά της η «Ναυτεμπορική», ότι οι απαγορεύσεις δεν είναι σύννομες με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία αφενός γιατί δεν ενημερώθηκαν οι αρμόδιες αρχές εκ των προτέρων αφετέρου γιατί οι απαγορεύσεις θεωρούνται το ύστατο μέτρο και από τις ελληνικές αρχές δεν εξετάστηκαν άλλα μέτρα για τη μείωση των ελλείψεων. Αφού επισήμανε ότι η απόφαση της Ελλάδας παραβιάζει κάθε έννοια της κατοχυρωμένης συνταγματικής αναλογικότητας, για πολλοστή φορά ζητά την άμεση ανάκληση των απαγορεύσεων σε όλα τα σκευάσματα που βρίσκονται σε πληρότητα, καθώς και σε όσα έχουν επάρκεια γενοσήμων.

Στο θέμα επισημαίνεται το γεγονός ότι το 2012 η Ελλάδα δέχτηκε «κίτρινη κάρτα» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «για θέση εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση φαρμακευτικών προϊόντων εντός της Ε.Ε.» ενώ η προηγούμενη απόφαση απαγόρευσης τον Νοέμβριο του 2022 επί υπουργού Υγείας Θάνου Πλεύρη είχε οδηγήσει την Επίτροπο Υγείας της Ε.Ε, κ. Στέλλα Κυριακίδου να στείλει στον κ. Πλεύρη  επιστολή, στην οποία τόνιζε ότι τα κράτη-μέλη «πρέπει να απέχουν από τη λήψη εθνικών μέτρων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εσωτερική αγορά της Ε.Ε.».

Προτεραιότητα η κάλυψη των αναγκών των ασθενών

Απέναντι σε όλα αυτά ο Γενικός Γραμματέας του ΠΦΣ κ. Κατσαράκης απαντά ότι: «Και στις εντολές/οδηγίες που ανακοίνωσε πρόσφατα ο ΕΜΑ (σ.σ. Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων – European Medicines Agency) και στον στρατηγικό σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το φάρμακο αλλά και στο εθνικό δίκαιο, όπως γι’ αυτό έχει εκφραστεί επανειλημμένα η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, προτεραιότητα όλων είναι η κάλυψη των αναγκών των Ελλήνων ασθενών, γι’ αυτό το λόγο μπορούν να προβλέπεται να λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό του παράλληλου εμπορίου των εξαγωγών. Ουδεμία διάταξη δεν το αντικρούει αυτό, ούτε το αναιρεί ούτε αφήνει κάτι άλλο να υπερισχύει αυτού στο εθνικό δίκαιο, όταν λαμβάνονται μέτρα για την αντιμετώπιση ενός τόσο σοβαρού προβλήματος το οποίο πλήττει τη δημόσια υγεία».

Άρα επειδή τέτοια επιχειρήματα έχουν δει επανειλημμένα το φως της δημοσιότητας, (σ.σ. σχετικά με παραβίαση της νομοθεσίας) η απάντηση είναι πάντα η ίδια: Υπάρχει  προτεραιότητα στη λήψη άμεσων μέτρων στην αντιμετώπιση του φαινομένου των ελλείψεων,  μέσα στα οποία είναι και η απαγόρευση των εξαγωγών για την προστασία στην επάρκεια των σκευασμάτων που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά.   

«Αντέχουμε και κόκκινη κάρτα»

Ξεκάθαρη είναι και η θέση που εκφράζει μέσω του DailyPharmaNews και ο Α’ αντιπρόεδρος του ΠΦΣ κ. Ζήκας. «Εάν από την πλευρά τους οι φαρμακαποθηκάριοι λένε ότι φάγαμε ως χώρα “κίτρινη κάρτα” για το θέμα των ελλείψεων φαρμάκων το 2012, εγώ θα απαντήσω ότι: αντέχουμε και “κόκκινη κάρτα”  εάν μιλάμε για την υγεία και την ασφάλεια των Ελλήνων ασθενών».

Με τη σειρά του εξήγησε ότι «το παράλληλο εμπόριο φαρμάκων επιτρέπεται με προϋποθέσεις. Βασική προϋπόθεση είναι να καλύπτεται η ελληνική επικράτεια και ο Έλληνας ασθενής. Ο Υπουργός Υγείας αποφάσισε να βγάλει τη λίστα απαγόρευσης γιατί στα συγκεκριμένα φάρμακα δεν καλυπτόταν η ελληνική αγορά και ο Έλληνας ασθενής. Άρα, όταν καλυφθεί ο Έλληνας ασθενής, ό,τι περισσέψει θα μπορεί να φύγει στο εξωτερικό, κάτι το οποίο δεν είναι παράνομο. Όμως σύννομη διαδικασία εξαγωγής έχουμε όταν καλύπτεται η ελληνική αγορά. Τότε το περίσσευμα φαρμάκων έχει τη δυνατότητα να εξαχθεί. Το γεγονός ότι υπάρχει μία ευρωπαϊκή νομοθεσία που επιτρέπει τις εξαγωγές δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίζει. Πρόκειται για μια επικουρική δυνατότητα που έχουν οι φαρμακαποθήκες με την προϋπόθεση όμως της προηγούμενης κάλυψης της εγχώριας αγοράς. Είναι δυνατόν να γίνονται εξαγωγές φαρμάκων που λείπουν από τη χώρα; Εάν κάποιος ενδιαφέρεται για τη δημόσια υγεία κι όχι μόνο για τις εξαγωγές και τα κέρδη από τις εξαγωγές φαρμάκων, μόνος του θα έβαζε μπροστά μία εφαρμογή και θα τη χρηματοδοτούσε για λόγους διαφάνειας και αξιοπιστίας ώστε να διαπιστώνεται με στοιχεία ότι έχει καλυφθεί ο Έλληνας πολίτης, πριν προχωρήσει σε εξαγωγή φαρμάκων. Γίνεται αυτό;»

Και συνεχίζει: Το θέμα είναι ότι εδώ υπάρχει μία λίστα απαγόρευσης κι επειδή κανείς δεν είναι δογματικά υπέρ της λίστας απαγόρευσης, θα πρέπει να αναρωτηθούμε: κάνει λάθος η πολιτεία που προχώρησε σε αυτήν; Προφανώς όχι! Προέβη στην απαγόρευση πράττοντας το αυτονόητο: Να υπάρξει μία εφαρμογή όπου θα αποτυπώνεται σε πραγματικό χρόνο η κίνηση όλων των ποσοτήτων φαρμάκων της αγοράς. Γιατί δεν βάζουν ένα χεράκι να λειτουργήσει αυτή η εφαρμογή αλλά βγαίνουν συνεχώς στα ΜΜΕ ζητώντας να αρθούν οι απαγορεύσεις; Ας περιμένουν λίγο να λειτουργήσει η εφαρμογή, προκειμένου να δείξει ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες και πως καλύπτονται αυτές με βάση τις ποσότητες που έχουμε. Εάν όντως καλύπτονται οι πραγματικές ανάγκες και περισσεύουν και κάποια φάρμακα, ποιος θα τους απαγόρευε να τα βγάλουν στο εξωτερικό; Αυτή είναι η ουσία».

Η εν λόγω εφαρμογή αναμένεται να λειτουργήσει πολύ σύντομα σύμφωνα με τις εξαγγελίες του Υπουργείου Υγείας (ο Υπουργός κ. Μιχάλης Χρυσοχοϊδης είχε πει ότι αυτό θα γινόταν μέχρι τα τέλη  Οκτωβρίου). Οι φαρμακοποιοί, όπως λέει ο κ. Ζήκας θέλουν τη λειτουργία της. «Εμείς συμβάλλουμε να λειτουργήσει και γρήγορα αυτή η εφαρμογή αλλά δεν εξαρτάται από εμάς. Το έργο το έχει αναλάβει η ΗΔΙΚΑ. Από εκεί και πέρα γιατί οι φαρμακαποθηκάριοι δεν περιμένουν να λειτουργήσει; Έχουμε όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας συναποφασίσει να περιμένουμε να λειτουργήσει η εν λόγω εφαρμογή, να δούμε τι αποτελέσματα θα παράγει, έτσι ώστε να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις ώστε να μην αδικηθεί κανένας. Γιατί κάποιοι να παλεύουν με νύχια και με δόντια να μην υπάρξει αυτή η εφαρμογή; Για να είναι ασύδοτοι και να μην ελέγχονται από πουθενά κι ό,τι υπάρχει στην ελληνική αγορά να φεύγει στο εξωτερικό χωρίς να υπάρχει μέριμνα για τον Έλληνα ασθενή ο οποίος έτσι όχι μόνο ταλαιπωρείται αλλά ταλαιπωρείται με φοβερές συνέπειες για τον ίδιο, με επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και στο δημόσιο συμφέρον;» αναρωτιέται ο κ. Ζήκας.

Ο κ. Ζήκας μιλάει τέλος και για την πολυσυζητημένη «σκούπα» από τα φαρμακεία (σ.σ. φαινόμενο όπου κάποιοι περνούν από τα φαρμακεία και μαζεύουν φάρμακα για να τα εξάγουν σε τιμές πολλαπλάσιες από αυτές που πωλούνται στην Ελλάδα), η οποία, όπως λέει «παρότι είναι υπαρκτή, ουσιαστικά αποτελεί ένα άλλοθι για τους εξαγωγείς προκειμένου να τους δίνεται η δυνατότητα να παρουσιάζονται ως θύματα. Όσοι συμμετέχουν στη διαδικασία της σκούπας είναι δημιουργήματα των εξαγωγέων, είναι «βαποράκια» και «υπάλληλοί» τους, αφού τα προϊόντα άσκησης της συγκεκριμένης δραστηριότητας καταλήγουν στα χέρια αυτών (σ.σ. των εξαγωγέων) τα οποία φυσικά δεν θα μπορούσαν μόνοι τους, όσοι κάνουν τη “σκούπα” βάσει της νομοθεσίας να τα εξάγουν στο εξωτερικό παρά μόνο μέσω των εξαγωγέων, αφαιρώντας πολύτιμα φάρμακα για την υγεία των πολιτών με σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία».