Από τον Χαράλαμπο Πετρόχειλο

Οι 450.000 εμβολιασμοί μέσα σε διάστημα 10 ημερών είναι η απάντηση των φαρμακοποιών για το κατά πόσο τελικά εξυπηρετεί το μέτρο του χωρίς συνταγογράφηση αντιγριπικού εμβολιασμού από τα φαρμακεία. Αυτό απάντησε ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ) κ. Απόστολος Βαλτας όταν δέχθηκε από δημοσιογράφο το σχετικό ερώτημα κατά τη διάρκεια της Συνέντευξης Τύπου του ΠΦΣ με θέμα «Η Προαγωγή του Αντιγριπικού Εμβολιασμού - Ο σημαντικός ρόλος του φαρμακοποιού», όπου παρουσιάστηκαν επιστημονικά στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των αντιγριπικών εμβολίων ενώ αναλύθηκε η πορεία διενέργειας του αντιγριπικού εμβολιασμού και αυτή τη χρονιά.

Ο κ. Βαλτάς ανέφερε: «Για εμάς τους φαρμακοποιούς η πρόληψη αποτελεί κεντρικό ζήτημα κατά την άσκηση του επαγγέλματός μας. Ο καλύτερος τρόπος να διαφυλαχτεί η υγεία των συμπολιτών μας είναι μέσω της πρόληψης και σε αυτή την κατεύθυνση – όπως και όλα τα χρόνια – οι φαρμακοποιοί θα σταθούμε δίπλα στους πολίτες προκειμένου να συνδράμουμε. Μέχρι στιγμής έχουν διενεργηθεί συνολικά 1.500.000 εμβολιασμοί και από αυτούς στα φαρμακεία μας έχουν διενεργηθεί 1.350.000. Γενικώς στα φαρμακεία από 2 έως 13 Νοεμβρίου διενεργήθηκαν χωρίς ιατρική συνταγή 423.000 εμβολιασμοί και με συνταγή 307.000. Για το μήνα Οκτώβριο οι εμβολιασμοί στο φαρμακείο έφτασαν τις 620.000. Ακόμα μια φορά αποδεικνύεται η τεράστια εμπιστοσύνη του Έλληνα Πολίτη στο Ελληνικό φαρμακείο και στον Έλληνα Φαρμακοποιό. Ο χώρος του φαρμακείου μετεξελίσσεται σε χώρο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Πρόληψης. Στον τομέα της πρόληψης υπάρχουν προτάσεις προς την Ελληνική Πολιτεία να συνεργαστούμε σε προγράμματα που έχει εξαγγείλει το Υπουργείο Υγείας. Τέλος, ήθελα να προσθέσω ότι τα στοιχεία αποδεικνύουν αυτό που χρόνια τώρα λέμε και φάνηκε και εν μέσω πανδημίας, ότι τα φαρμακεία στη χώρα μας αποτελούν το φυσικό χώρο του εμβολιασμού ενηλίκων και αναγνωρίζονται ως τέτοια από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Είμαστε αισιόδοξοι ότι και εφέτος θα καταφέρουμε να προσεγγίσουμε, για μία ακόμη χρονιά, υψηλότατα επίπεδα εμβολιασμού. Καλούμε και φέτος τους πολίτες να σπεύσουν να εμβολιαστούν προκειμένου να προστατευτούν από τη γρίπη»

Στη συνέχεια ο Δρ. Ανδρέας Παπαπετρόπουλος, Καθηγητής Φαρμακολογίας, Διευθυντής Εργαστηρίου Φαρμακολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντιπρόεδρος Τμήματος Φαρμακευτικής και Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Εταιρείας Φαρμακολογίας, επισήμανε ότι:

«Τα κοινοτικά φαρμακεία αποτελούν προσβάσιμες δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, ενώ οι φαρμακοποιοί είναι για πολλούς πολίτες οι πρώτοι επαγγελματίες υγείας τους οποίους συμβουλεύονται. Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση, αλλά και η επαγγελματική εμπειρία των φαρμακοποιών επιτρέπουν, και πολλές φορές επιβάλλουν, τη συμμετοχή τους σε πολλές δράσεις που αφορούν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Στην πλειοψηφία των χωρών του ανεπτυγμένου κόσμου, οι φαρμακοποιοί πέραν της χορήγησης φαρμάκων παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες και συμμετέχουν στη διαχείριση ασθενειών, στη συμμόρφωση στη φαρμακοθεραπεία, παίζουν ενεργό και σημαντικό ρόλο σε δράσεις διακοπής του καπνίσματος, ελέγχου του σωματικού βάρους και συμμετέχουν σε καμπάνιες εμβολιασμού. 

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός έχει ως στόχο τον περιορισμό της μετάδοσης του ιού της γρίπης και την πρόληψη της εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών μετά από λοίμωξη από τον ιό. Στοχεύει ιδιαίτερα στην προστασία της υγείας ηλικιωμένων, ασθενών με χρόνιες παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, πολύ μικρών παιδιών και εγκύων. Σε αυτές τις κατηγορίες ασθενών, η σοβαρή νόσηση είναι περισσότερο πιθανή. Ο εμβολιασμός συνιστάται και σε εργαζόμενους σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας και σε ειδικούς πληθυσμούς (πχ νεοσύλλεκτοι). Προκειμένου να είναι αποτελεσματικός ο αντιγριπικός εμβολιασμός, η Ε.Ε.  έχει θέσει ως στόχο την κάλυψη τουλάχιστον του 75% των ατόμων που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή – απειλητική για τη ζωή – νόσηση. Η χώρα μας υπολείπεται αυτού του ποσοστού κατά το 1/3 με εμβολιαστική κάλυψη που συνήθως κινείται λίγο κάτω από το 50%. Έχει παρατηρηθεί ότι χώρες στις οποίες οι φαρμακοποιοί συμμετέχουν ενεργά στην εμβολιαστική εκστρατεία εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού. Πρόσφατα δόθηκε στη χώρα μας στους φαρμακοποιούς η δυνατότητα να διενεργούν τον αντιγριπικό εμβολιασμό στον ενήλικο πληθυσμό με τέσσερα διαφορετικά εγκεκριμένα εμβόλια και να τον καταχωρούν στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών. Αυτή είναι μια θετική εξέλιξη που μπορούν να εκμεταλλευτούν οι πολίτες προκειμένου να προφυλάξουν την υγεία τους έναντι της γρίπης κατά τους χειμερινούς μήνες.»

Τέλος ο  Δρ. Κωνσταντίνος Δεμέτζος, Καθηγητής Φαρμακευτικής Τεχνολογίας κ Νανοτεχνολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρόεδρος της Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρίας, πρόσθεσε ότι:

«Τα εμβόλια είναι σπουδαία προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και αποτελεσματικότητας, τα οποία προστατεύουν τους πολίτες και συμβάλουν στην δημόσια υγεία. Τα εμβόλια εναντίον του ιού της γρίπης θα πρέπει να τα εμπιστευόμαστε και να τα χρησιμοποιούμε, με βάση τις οδηγίες που κάθε χρόνο επικαιροποιούνται, τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε Εθνικό επίπεδο. Όλα τα εμβόλια εναντίον των στελεχών της εποχικής γρίπης είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Ο φαρμακοποιός είναι ο επιστήμονας που γνωρίζει εκ των σπουδών του σε βάθος την τεχνολογία τόσο των φαρμάκων όσο και των εμβολίων και ο ρόλος του είναι σημαντικός στην τεκμηρίωση της αναγκαιότητας του εμβολιασμού».

Η νέα διαδικασία για τον απευθείας αντιγριπικό εμβολιασμό ενηλίκων στο φαρμακείο μέσω της ταυτοποίησης με τον αριθμό ΑΜΚΑ, προσφέρει την ευχερή δυνατότητα για την προστασία έναντι της γρίπης σε όποιον πολίτη το επιθυμεί κατά τρόπο απρόσκοπτο και ασφαλή, όποτε αυτός το θελήσει, δωρεάν. Αυτό αποδεικνύει και ο μεγάλος ρυθμός αύξησης στις διενέργειες του αντιγριπικού εμβολιασμού οι οποίες καταγράφονται στο εμβολιαστικό μητρώο, από τις αρχές Νοεμβρίου. Ο ΠΦΣ θεωρεί την εξέλιξη αυτή πολύ σημαντική για τη Δημόσια υγεία στη Χώρα μας, που δείχνει να παρακολουθεί και να εναρμονίζεται με τις πολιτικές υγείας, που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες αναφορικά με την αξιοποίηση των φαρμακείων και τον αναβαθμισμένο ρόλο του φαρμακοποιού.

Ο ρόλος του φαρμακοποιού δεν έχει να κάνει μόνο με αριθμούς

«Ο εμβολιασμός γενικότερα και ειδικότερα ο αντιγριπικός εμβολιασμός είναι σημαντικό κομμάτι πρόληψης» ανέφερε ο Α’ Αντιπρόεδρος του ΠΦΣ και Πρόεδρος του Ινστιτούτο δια βίου Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Ανάπτυξης Φαρμακοποιών κ. Σεραφείμ Ζήκας τονίζοντας ότι οι φαρμακοποιοί παίζουν το σημαντικότερο ρόλο. «Δείχνουμε ότι παίζουμε το σημαντικότερο ρόλο διότι μέχρι στιγμής και ειδικά για φέτος στο 1,5 εκατομμύριο των συμπολιτών μας που έχουν εμβολιαστεί μέχρι στιγμής περίπου το 90%, οι 1.350.000 έχουν εμβολιαστεί στα φαρμακεία» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ωστόσο δεν είναι μόνο οι αριθμοί που μετρούν αλλά και η δουλειά που γίνεται μέσα στο φαρμακείο για να έρθουν αυτοί οι αριθμοί. Δεν φτάνει μόνο να υπάρχουν τα αποδεδειγμένα υψηλών προδιαγραφών ασφάλειας και αποτελεσματικότητας εμβόλια. «Οι φαρμακοποιοί παίζουν σημαντικό ρόλο να το μεταφέρουν αυτό στην κοινωνία, δηλαδή εμείς είμαστε οι “καλοί αγωγοί” μεταφοράς αυτής της καινοτομίας στην κοινωνία. Το κάνουμε αυτό γνωστό ώστε να βγάλουμε το φόβο που έχει ο κόσμος και η κοινωνία έτσι ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε στο επιθυμητό επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού», ανέφερε.

Νοοτροπία: Φαίνεται να υπάρχει κάπου ωριμότητα αλλά…

Δεν είναι όμως μόνο ο φόβος. Υπάρχει μία γενικότερη νοοτροπία που ίσως θα πρέπει να καταγραφεί με συστηματικό τρόπο για να αντιμετωπιστούν οι όποιες λανθασμένες αντιλήψεις.

Η κορύφωση του αντιγριπικού εμβολιασμού, σύμφωνα με τον κ Βαλτά αναμένεται να έρθει προς το τέλος του μήνα με τις μετεωρολογικές συνθήκες να παίζουν διαχρονικά σημαντικό ρόλο στην απόφαση του κόσμου να εμβολιαστεί. «Ξέρετε τι μας λέει ο κόσμος; “Άστο να το κάνω όταν σφίξει ο καιρός”. Να το πω απλά: Δεν θέλει να εμβολιαστεί όταν έξω είναι κατακαλόκαιρο. Εάν μετά από μία εβδομάδα έχουμε θερμοκρασία 7, 10 βαθμούς Κελσίου, θα κάνουμε μέσα σε μία εβδομάδα 800.000 εμβόλια. Αυτή είναι η φιλοσοφία του Έλληνα. Κι εκεί πρέπει να βοηθήσουμε. Να εξηγήσουμε ότι θα πρέπει να υπάρξει μία ανοσοποίηση γρηγορότερα» όπως είπε.

Από την άλλη ο πρόεδρος του ΠΦΣ επισήμανε το γεγονός ότι φαίνεται να υπάρχει μία ωριμότητα στον τρόπο χρήσης των δύο ανοσοενισχυμένων αντιγριπικών εμβολίων που χορηγούνται μόνο ύστερα από συνταγογράφηση ιατρού καθώς έχουν δοθεί σ’ έναν περιορισμένο αριθμό ενώ στην αρχή υπήρχε ένας προβληματισμός από τους φαρμακοποιούς μήπως υπήρχε θέμα να εξαφανιστούν από την αγορά λόγω αυξημένης ζήτησης σε σχέση με τον διαθέσιμο αριθμό τους, αφού πρόκειται για δύο εμβόλια που αφορούν πάνω από 2 εκατομμύρια πολίτες με βάση το γεγονός ότι το ένα χορηγείται σε άτομα άνω των 65 ετών και το άλλο σε άτομα άνω των 60 ετών. «Είδαμε ότι υπάρχει ωριμότητα και από τον κόσμο αλλά και από τους γιατρούς να τα δίνουν εκεί που πρέπει» ανέφερε ο κ. Βαλτάς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, συνέχισε, «να υπάρχει μία ομαλότητα στη διακίνησή τους ενώ εμείς πιστεύαμε ότι θα έπεφτε όλος ο κόσμος πάνω με την έννοια ότι ήταν καινοτόμα και θα τα έπαιρναν κι εκείνοι που δεν τα είχαν ανάγκη. Δεν έγινε αυτό. Έχει ωριμάσει ο κόσμος. Ακούει, κρίνει, ξέρει ότι έχει τη δυνατότητα να μπει στο ίντερνετ να διαβάσει και μετά να πάει να ρωτήσει τον γιατρό και τον φαρμακοποιό του που υπάρχει αναγκαιότητα να κάνει κάτι. Πολλές φορές γίνεται και το ανάποδο. Έρχεται κάποιος που θέλει να εμβολιαστεί στο φαρμακείο και κρίνει ο φαρμακοποιός ότι θα πρέπει πρώτα να πάει στον γιατρό του να τον ρωτήσει για το εάν θα πρέπει να εμβολιαστεί με το ανοσοενισχυμένο αντιγριπικό εμβόλιο».

Πλάνο για πιστοποίηση και σε άλλους εμβολιασμούς

Ο κ. Βαλτάς, όταν κλήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση για το εάν υπάρχει κάποιο σχέδιο να επεκταθεί η δυνατότητα οι πολίτες να εμβολιάζονται στα φαρμακεία πέρα από τη γρίπη και για την πρόληψη απέναντι σε άλλους νοσογόνους  παράγοντες όπως ο πνευμονιόκοκκος, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έστειλε ένα σαφές μήνυμα προς την πολιτεία: ότι εάν θέλει να δώσει φτερά στους εμβολιασμούς ενηλίκων θα πρέπει να δει το θέμα να μπορούν οι φαρμακοποιοί να κάνουν κι άλλα εμβόλια στα φαρμακεία πέρα από το αντιγριπικό. «Το πλάνο και το σχέδιο είναι η πιστοποίηση των φαρμακοποιών για εμβολιασμούς ενηλίκων, όπως γίνεται σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό απαιτεί το Υπουργείο (σ.σ. Υγείας) να σταματήσει να βλέπει τα πράγματα κάτω από πιέσεις κύκλων χωρίς να θέλω να αναφερθώ σε κάτι συγκεκριμένο. Το Συμβούλιο Επικρατείας είπε ότι ο εμβολιασμός δεν είναι ιατρική πράξη. Από εκεί και πέρα (σ.σ. το Υπουργείο Υγείας) θέλει να δώσει φτερά στον εμβολιασμό; Θέλεις να εμβολιάσεις όλους αυτούς που πρέπει με το εμβόλιο του Πνευμονιόκοκκου; Θέλεις να δημιουργήσεις μία δυναμική ώστε το εμβόλιο του τραχήλου της μήτρας να γίνει σε όλες τις ηλικίες που είναι υποχρεωτικό ή το εμβόλιο του έρπη ζωστήρα στα άτομα άνω των 65 ετών; Αυτά είναι για εμάς που έχουμε μία αμεσότητα στη σχέση μας με τον πολίτη».

Πάνω στο συγκεκριμένο ερώτημα ο Α’ Αντιπρόεδρος του ΠΦΣ κ. Σεραφείμ Ζήκας εκτίμησε ότι θα υπάρξει αυτή η βούληση της πολιτείας να ακολουθήσει η χώρα μας το παράδειγμα άλλων ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «έχουμε κάνει το πρώτο βήμα με τον αντιγριπικό εμβολιασμό. Έρχονται τα άλματα».